Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1823

Oordeel van een' Parijzenaar omtrent zijne land- en stadgenooten.

(Courrier des Spectacles.)

Vruchteloos zou men buiten Frankrijk den oorspronkelijken afdruk (le type) der Egoïsten zoeken. Bij ons, en inzonderheid te Parijs, heeft men gelegenheid, den man gade te slaan, voor wien het algemeene heil niets, en eigene gelukziligheid alles is. Het Egoïsme is uit den schoot der verfijnde beschaving ontsproten. Sla het oog op Monsieur ego, dien ouden knaap, die zijn hoofdkwartier heeft opgeslagen in het middelpunt van een' restaurateur, eene leesbibliotheek, een koffijhuis en eenen schouwburg. Zoo als gij hem heden ziet, ziet gij hem morgen; zijne gewoonten, zijne manieren, zijne kleeding zijn onveranderlijk als de uren; hij weet, hoe vele malen daags hij moet lagchen; hij heeft zijne genietingen gepeild en zijne gewaarwordingen berekend, en niets ter wereld is in staat, de geringste verandering in zijne gelaatstrekken te veroorzaken. Zonder bloedverwanten, zonder zorgen, zonder vrienden, heeft hij al zijne genegenheden in zichzelven, als in een brandpunt, zamengetrokken; hij bemint zichzelven als zijn vader, vereert zichzel-

[p. 443]

ven als zijne voorouders, aanbidt zichzelven als zijn zoon. De genen, die hem groeten, tot hem spreken, naar zijne gezondheid vernemen, beschouwt hij als dienaars zijner vermaken en zijner ledige uren; hij vervoegt zich tot u zonder toegenegenheid, en verlaat u zonder leedwezen; de menschen zijn voor hem eene grove geldspecie, die hij niet wil bewaren, en de plaats grijpende gebeurtenissen vertooningen te zijnen voordeele (à son bénéfice), waarbij hij zich voorbehoudt te siffleren of toe te juichen naar zijn welbehagen. De Voorzienigheid schijnt hem de herhaalde moorden der Turken van de Grieken in den Peloponnesus te gedoogen, om - zijne spijsvertering te bevorderen. Voor hem is 't, dat men aldaar vecht; voor hem ook, dat een ongelukkige verbrijzeld wordt onder het wiel van eene kabriolet, of dat men schipbreuk lijdt op de kusten van de Kaap de Goede Hoop. Hem hoorende praten, is hij een groot voorstander der verlichting, des algemeenen vredes, en der volksvrijheid; maar stel hem voor, iets te geven ter bevordering van de voortplanting van het eene, of van de zegepraal van het andere, - alsdan, even als de slak, die buiten haar huisje eene dreigende houding vertoont, wanneer zij alleen is, en zich bij de minste aanraking in zichzelve terugtrekt, trekt ook hij zich even snèl terng, en bepaalt zich tot onvruchtbare wenschen en afgesletene zegswijzen. Zonder vaderland, zonder liefde, zonder verbindtenissen, kent en erkent Monsieur ego in het gansche heelal slechts één vermogen, één wezen, één God; dat is: zichzelven.