Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1823

Iets over Manuël, lid van de Kamer der Geduputeerden van Frankrijk.

Mijne bedoeling met dit Iets is niet zoo zeer, om het gedrag, dat men dezer dagen aangaande den zoo veel geruchts gemaakt hebbenden Franschen Vertegenwoordiger manuël gehouden heeft, te prijzen of te laken. Om dit naar eisch te kunnen beoordeelen, zoude men eerst de questie moeten oplossen, of en in hoe verre de Kamer het regt heeft, om een van deszelfs leden, uit hoofde zijner publieke opinie, en de wijze, op welke hij die op de tribune aan den dag legt, uit deszelfs midden te verbannen. Men zoude eerst moeten bepalen, of de Vertegenwoordigers der Natie, welke door haar zelve worden gekozen, (immers, volgens het Charter, behoorden gekozen te worden) niet als onschendbaar moeten worden beschouwd, zoo lang ten minste als zij leden van de Kamer zijn, en of zij wel door iemand anders, dan door hunne Committen-

[p. 240]

ten, dat is, door de Natie, immers door de Kiescollegiën, van den post, waarop zij geplaatst zijn, kunnen worden afgeroepen. De Kamer, of liever eene dolzinnige factie in dezelve, heeft zich nu eenmaal dit regt toegekend, en den Heer manuël onwaardig verklaard, daarin langer zitting te nemen. Desniettegenstaande, toen hij ééns in de zaal was teruggekeerd, komt het mij voor, dat hij in het heiligdom der wetten onschendbaar moest geweest zijn, en geen Nationale Garde, veelmin Gendarmes, het regt hadden, hem aldaar, onder het uitroepen van: empoignez moi ce Député! met geweld uit te drijven. Dit, echter, geschied zijnde, is het wel der moeite waardig, dien stouten Representant wat nader te leeren kennen, en zijn gehouden gedrag te ontwikkelen.

De Heer manuël is geboortig van Aix, in Provence, (Departement der monden van de Rhône) en vertegenwoordigt het, door zijne Koningsgezindheid zoo zeer bekende, Departement der Vendée. Hij is 45 jaren oud. Aanvankelijk koos hij de Militaire loopbaan tot zijne bestemming, en had reeds den graad van Ridmeester bereikt, toen hij, uit hoofde van een onregt, dat hem, zoo hij meende, was aangedaan, den dienst verliet. Hij wijdde zich vervolgens toe aan de regtsgeleerde studiën, en verwierf, door zijne bekwaamheid en werkzaamheid, den naam van den eersten Advocaat van Provence te zijn.

Ten jare 1815 in de Kamer der Gedeputeerden geroepen, behandelde hij met zeer veel bekwaamheids de kiesche questie van de abdicatie van napoleon en van de verkiezing zijns Zoons, den Koning van Rome. Hij was het, die in 1815, toen de vreemde legerbenden in Frankrijk waren getrokken, als 't ware in derzelver tegenwoordigheid, in de Kamer, deze merkwaardige verklaring deed: ‘De Kamer vermeent van haren pligt en waardigheid te zijn, te verklaren, dat zij nimmer, als wettig Opperhoofd van den Staat, iemand zal erkennen, die, den troon beklimmende, weigeren zou, een' vertegenwoordigenden (constitutionelen) regeringsvorm aan te nemen en te bezweren; en, zoo de kracht der wapenen ons een Opperhoofd opdringen mogt, en de bestemming en het lot eener groote Natie aan de belangen eener Familie moet worden opgeofferd, verklaren wij, dat de nationale vertegenwoordiging voor het tegenwoordig en toekomend geslacht protesteert van geweld,

[p. 241]

tot zoo lang zij hare billijke regten, die harer nationale onafhankelijkheid, zal hebben terug bekomen.’

In 1816 hernam de Heer manuël te Parijs zijn beroep van Advocaat, en was zaakgelastigde van de Maarschalken, Hertogen van Dalmatië en Prins van Esling (soult en massena.) Zich tot den Procureur-generaal belliart vervoegd hebbende, om op de lijst der Advocaten te worden geplaatst, nam die Magistraatspersoon het advis in van de Advocaten van Aix, die voor Ultra-Koningsgezinden bekend stonden, doch welke, weigerende partijhaat ten dienste te staan, een schitterend regt lieten wedervaren aan de bekwaamheid van manuël. De Raad van Discipline te Parijs durfde hem dan ook niet weigeren; doch zijn verzoek werd onbepaald verschoven (ajourné.) Intusschen is hij sedert dien tijd door verschillende Departementen als Volksvertegenwoordiger verkozen.

De Heer manuël is, als spreker, begaafd met de kunst, om zich gemakkelijk te kunnen uitdrukken; en zijne welsprekendheid is minder te bewonderen uit hoofde van den gloed en de hevigheid zijner uitdrukkingen, dan wel uit hoofde van den geest van orde en de gaaf, om elke questie van het ware standpunt te beschouwen. Hij bezit de eigenschap van declamatie, met een' hoogen graad van redeneerkunst; datgene, wat men bezadigd dichtvuur zou kunnen noemen. De denkbeelden, welke hij voortbrengt, zijn veeleer de uitvloeisels van zijn gevoel, dan het gevolg van vooraf overwogene aanspraken. Zijn stijl is eenigzins ruw en verwaarloosd; maar denzelven kenmerkt kennis, karakter, en veel fermiteit en vastheid van geest. Hetgene hem bij zijne tegenstrevers gehaat maakt, is, dat hij te allen tijde gereed is, om in het strijdperk te treden. Hij bezit eene uitgestrekte kennis van het gemeene regt en van de geschiedenis, eene verbeeldingskracht, geschikt om dadelijk alle zijden eener questie gelijktijdig te vatten, en daarbij eene bewonderenswaardige koelbloedigheid, welke hem te allen tijde in staat stelt om bedaard aan te hooren en te overleggen.

De Heer manuël heeft andere eigenschappen, welke hem nimmer door de leden van de regterzijde en hunnen aanhang zullen vergeven worden; hij heeft, zegt men, met oneerbiedigheid het Goddelijk regt en de wettigheid (legitimité) aangerand. Hij heeft het ongelijk gehad, om ieder opgedrongen Gouvernement te laken en als 't ware onwettig te

[p. 242]

beschouwen, en integendeel die Gouvernementen voor te staan, welke door den wil en de begeerte des volks regeren. De discussie over de verbannenen, welke ontaard is in een partijdig geschil, terwijl zij slechts eene regterlijke questie behoorde te wezen, heeft hem harde waarheden doen zeggen, die hij met geen' geheimzinnigen sluijer heeft overdekt, en daardoor de daden des Franschen Gouvernements openlijk ten toon gesteld. Bij eene andere gelegenheid heeft hij zich eenige woorden laten ontvallen, welke hem een' onverzoenlijken haat hebben op den hals gehaald; hij heeft gezegd, dat de Natie de bourbons met weerzin heeft teruggezien, en dat, zoo napoleon minder heerschzuchtig geweest ware en gehoor hadde gegeven aan de voorslagen der Verbondene Mogendheden, weinig tijds vóór zijne eerste abdicatie, hij zeer zeker nog in Frankrijk zou regeren. Deze woorden waren zeker onbetamelijk in de ooren van zijne vijanden, niettegenstaande de Geschiedenis daarop haar zegel heeft gedrukt.

Men ziet uit een en ander, dat zijne laatstgehoudene redevoering veeleer een voorwendsel dan eene beweegreden was tot zijne verwijdering uit de Kamer. De uitdrukkingen, welke het welberekend geschreeuw en geraas hebben verwekt, zijn door deskundigen, ja door leden van de Akademie van Frankrijk, als geheel onschuldig erkend. Toen heeft men, als 't ware uit publieke schaamte, de strekking der redevoering aangevallen, vervolgens zijne vroeger geuite gevoelens, en nu ziet men uit het Journal des Débats, dat men hem niet meer beschuldigt van den Koningsmoord te hebben goedgekeurd, maar dien te hebben verschoond. Het is intusschen bewezen, dat hij deze verderfelijke leer noch goedgekeurd, noch verschoond heeft; maar dat hij alleen de oorzaken heeft willen aanwijzen, welke in Engeland en in Frankrijk den dood van karel den I en van lodewijk den XVI hebben veroorzaakt.

J.C.d.P.

Antwerpen.