Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1823

Essai d'une explication Géologique de la station apparente du Soleil et de la Lune, à l'ordre de Josué. Par W. van den Hull, Chef d'une maison d'education à Haarlem, en Hollande. Paris et Amsterdam, chez G. Dufour, gr. 8ve. 52 pag. f :-11-:

Deze proeve zal wel hare lezers vinden. De schrijver meent, dat ieder verhaal in de H. schrift naauwkeurige en stellige waarheid (la plus exacte vérité) bevat; en daarom beproeft hij het betoog der mogelijkheid van den verlengden dag, door den stilaand van zon en maan, ons jos. X:12 enz. berigt. Zoo weinig sterrekundige is hij echter niet, dat hij niet erkennen zou, dat men eigenlijk niet in de zon of maan zelve het verschijnsel zoeken moet, maar dat in onzen aardbol zelven de grond daarvan liggen moet. Daarom houdt hij het verhaal slechts voor eene gezigtkundige waarheid; de aarde stond stil, of liever onderging zoodanige verandering, waardoor dit verschijnsel veroorzaakt werd. Maar hoe? hij meent: door eene verbazende verzakking van eene groote massa van het bewoonbare aardrijk kreeg toen juist onze aarde, die te voren regtstandig was, de tegenwoordige helling op hare as, waarvan dan ook het verschijnsel, door Josua geboekt, het eigenaardig gevolg was. De schrijver houdt dit verzinken van eene groote massa lands, en de daardoor veranderde helling der aarde, voor een gevolg nog

[p. 270]

van den zondvloed, en door denzelven sinds lange dan ook voorbereid. De groote veranderingen van de aarde, voorgevallen na en door dezen vloed, en alzoo ten gevolge van denzelven, zoekt hij geschiedkundig ook aan te wijzen. Hoe het mogelijk zij, dat de ongewijde geschiedenis van zulk een dan overal waar te nemen, geheel zonderling verschijnsel zwijgt, poogt de schrijver aan te wijzen, en vindt in de fabelleer er toch iets van in de fabel van Phaëton.

Wij ontkennen niet, dat ons deze proeve, in den eersten opslag, minder uitlokkend was, omdat wij bij zoo oude verhalen minder juist zoodanig eene vérité exacte meenden te moeten eischen en nasporen, dan onze schrijver. Wij erkennen echter, dat de uitdrukkingen bij Josua, vs. 13 en 14, vrij stellig zijn, en weinig ruimte laten, om aan poëtische fictie te denken; en dat er alzoo iets schijnt gebeurd te zijn, naar dat verhaal, hetwelk door Josua en het volk voor stilstand van zon en maan werd gehouden. En wil men het verschijnsel oplossen, en houdt men dit noodig tot redding van de eere des Bijbels, zoo verdienen des schrijvers gissing en redenering bijzondere opmerking. Maar wij zeggen ten dezen met hem: Chacun a sa maniere de voir. Wij meenen genoeg gedaan te hebben, door deze proeve onder de aandacht te brengen van de belangstellenden, en juichen des schrijvers welmeenende poging tot handhaving van de eere der H. schrift van ganscher harte toe.