Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1822

[p. 624]

Eerste en laatste Tooneelen der Wereld, bevattende het begin, den geheelen loop en het einde van den opstand, welke tegen God, van Adam af, onder het menschdom heeft plaats gegrepen, alsmede de wederkomst onzes Heeren, en de oprigting eener duizendjarige Wereld-Monarchie, door H. Hentzepeter. Te 's Gravenhage, bij C. van Greeven. 1822. In gr. 8vo. 94 Bl.

De eerste tooneelen der wereld worden in de eerste 32 bladzijden van dit boekje behandeld; namelijk de ongehoorzaamheid van Adam, en de groote veranderingen, daardoor ontstaan. De laatste tooneelen beschouwt de schrijver iets uitvoeriger, van bl. 33-76. Gelijk men vooraf reeds gissen kan, zoo meent de schrijver, dat wij te dezen door Daniël en de Openbaring van Joannes zijn voorgelicht. Onder den titel van Aanmerkingen tracht hij eindelijk door Jezus eigene woorden zijne vooruitzigten nader te wettigen. Vóór weinige jaren gaf hentzepeter, bij a. vink, te Amsterdam, een boekje in het licht: De aanstaande wederkomst van onzen Heer onder eene vijfde Monarehie. De oorlog tusschen de Turken en Grieken, die hem in zijn voorspellend gevoelen bevestigde, geeft hem nu den moed, om ons door dit nieuwe werkje bij en voor te lichten; en de uitkomst moge leeren, of hij al dan niet juist heeft vooruitgezien. De schrijver is de eerste niet, en zal ook wel de laatste niet zijn, die zich eene uitwendige eindelijke heerschappij van Jezus op aarde voorstelt, een Koningrijk alzoo, hetwelk van deze wereld is, en wel te Jeruzalem te vestigen, als zoo wel in het N. als in het O. Verbond beloofd; en die het nu in den tijd, dien wij beleven, bijzonder noodig acht, op te wekken, op de teekenen der tijden acht te slaan. Wij geven den schrijver gaarne den lof, dat hij, tegen de gewoonte anders van velen, die zich aan de uitlegging van de nog onvervulde profetiën wagen, geregeld en duidelijk zijn gevoelen zegt, de in zijn oog vol-

[p. 625]

doende bewijzen aanvoert, en waarlijk schrijft in eenen verstandig ernstigen en gemoedelijken toon. Wij voor ons, echter, verklaren, ook na de lezing wederom van dit boekje, niet overtuigd te zijn, dat ons de geschiedenis der volgende eeuwen verstaanbaar genoeg in de Openbaring van Joannes of elders is blootgelegd, en meenen ook, dat de Godheid zoodanige voorwetenschap voor ons niet noodig houdt. Voor onze beoefening is ons geloof aan het zedelijk Godsrijk door Jezus Christus voldoende; en het: vreest God en houdt zijne geboden, want dit betaamt alle menschen; en: God zal ieders werk in het gerigt brengen, is het gewigtig woord, waarop wij elken Christenleeraar aanraden te allen tijde boven alles aan te dringen. - Maar wij gunnen den Heere hentzepeter en iederen Christen hun, zoo zij meenen, duidelijker in- en vooruitzigt, met de daaraan verbondene verwachtingen en reeds dikwijls bij de proef geblekene teleurstellingen. De aanhoudende strijd tusschen het zedelijk kwade en goede, en de eindelijke volkomene zegepraal van het goede in het Christusrijk, is het belangrijke, hetgeen ons de Openbaring van Joannes leert, en waarin wij liever in het algemeen willen berusten, dan in ons geloof misschien geschokt worden, door het aankweeken van te zeer gebijzonderde verwachtingen. De aanteekening van den schrijver, aan den voet van bl. 85 en 86, trok onze bijzondere aandacht; zij is in denzelfden geest, dien wij reeds in den tekst bl. 59 en volg. hadden opgemerkt. In deze aanteekening neemt de verlichting, in zijn oog, zoo verbazend snel toe, dat er geen halve eeuw meer noodig is, of de zoon des daglooners is een wijsgeer geworden! Hij vermoedt, dat daardoor bij koningen en wereldgrooten het denkbeeld zou kunnen opkomen, om hunne troonen te schragen door den wanhoopigen stap van het bijgeloof de hand te bieden, om andermaal de wereld onder zijne alles verduisterende nevelen te bevestigen. Quod Deus avertat! zegt gewis de lezer met ons. - Toen God napoleon weggeworpen had, werd, zegt de schrijver bl. 52, door

[p. 626]

de Monarchen, door welke God hem had doen tuimelen, een onderling verbond gesloten, om het Monarchale beeld te onderschragen. Zou, vragen wij, dit dan de éénige bedoeling zijn van dat zoo geroemde H. Verbond? Ook niet, de rust en het geluk der volken te waarborgen door eene regering naar echt Christelijke beginselen? Dat de groote en goede alexander intusschen door verkeerde staatkunde gedwarsboomd wordt, zegt hentzepeter; want anders zou reeds de standaard van het kruis in Konstantinopel wapperen, en de halve maan der Muzelmannen tot achter de Zwarte Zee zijn teruggedrongen. Wij voor ons zijn noch door de Openbaring van Joannes, noch op eenige andere wijze genoegzaam ingelicht in de geheimen van de kabinetten der wereldvorsten, om zoo stellig te spreken. Nogtans, (dit gelooven wij met den schrijver, en hierin is onze Christelijke gerustheid) Jezus Christus staat aan het roer der wereld, en dit moet ons de hand op den mond doen leggen, want alle dingen zullen eenmaal ten goede medewerken; en in dit geloof staan wij vast, al blijft ons dan ook de Openbaring van Joannes grootendeels een duister boek.