Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1822

Specimen anatomico-zoölogicum &c. (Dat is: Ontleeddierkundige Proeve over de Robben, in 't bijzonder den gewonen Zeehond, - door W. Vrolik, Med. Cand.) Traj. ad Rhen. apud O.J. van Paddenburg. 1822.

De jonge Schrijver dezer Proeve, welke onder den beroemden Utrechtschen Hoogleeraar de fremery verdedigd werd, had zich reeds in het vorig jaar gunstig doen kennen door eene Verhandeling over het Gehoor, welke de Geneeskundige Faculteit te Utrecht der uitgave heeft waardig gekeurd. Hij geeft in deze Proeve een nieuw en uitstekend bewijs zijner vorderingen in de Ontleed- en Dierkunde; twee vakken, waarin wij Nederlanders den roem van groote Mannen hebben te handhaven. Het stuk is, na eene gepaste inleiding, in twee deelen verdeeld. Het eerste, bijna geheel zoölogisch, behandelt, in drie hoofdstukken, de beschrijving van het geslacht der Zeerobben in 't algemeen, derzelver stelselmatige verdeeling, en nadere bepaling der soorten. Zij getuigt van veel belezenheid; de soortlezing in 't bijzonder is met zorg geschied, en bij elke soort eene omstandige synonymie ge-

[p. 582]

voegd. Deze afdeeling draagt blijken, dat de Schrijver geene gelegenheid heeft laten voorbijgaan, zich omtrent de verschillende soorten van dit geslacht, bij de beste Schrijvers en in de beroemdste Verzamelingen van ons Vaderland, duidelijke voorstellingen te verse haffen. Ook is er een gepast gebruik gemaakt van het lieht, dat peron vóór eenigen tijd, en nieuwelings de blainville, over dit onderwerp verspreid hebben. In het tweede deel spreekt de Schrijver over den gewonen Zeehond in 't bijzonder. Het eerste hoofdstuk beschrijft het uiterlijk voorkomen, en bevat tevens het voornaamste, wat men omtrent de geaardheid en levenswijze dezer dieren bij andere Schrijvers vindt aangeteekend, en wat de Schrijver zelf bij twee Zeehonden, welke hij langen tijd heeft waargenomen, heeft opgemerkt. Opmerkelijk is het, hoe lang zij voedsel kunnen ontberen; opmerkelijk hun eigenaardige gang, hunne vrij sterk ontwikkelde geestvermogens, leerzaamheid, enz. Het tweede hoofdstuk geeft eene belangrijke ontleedkundige beschrijving van het dier, waartoe de Schrijver niet alleen gebruik heeft gemaakt van het werk van anderen, maar het aangelegenste zelf heeft onderzocht, veel gevonden, wat anderen nog zoo naauwkeurig niet hadden opgeteekend, en het een en ander door eenige Afbeeldingen opgehelderd, welke zijner teekenpen evenzeer tot eere strekken, als het graveerstift van veelwaard.

Wij willen eenige bijzonderheden, welke wij aan het onderzoek van den Schrijver verschuldigd zijn, of waarin hij van anderen verschilt, hier laten volgen. De twee bijkomende halvemaanswijze kanalen van kulmers in het gehoororgaan heeft hij niet gevonden, en de knevels en den loop der zenuwen naar dezelven naauwkeuriger beschreven en afgebeeld; de tweede en derde halswervelen hebben wel doornswijze uitsteeksels, doch klein; hetzelfde is het geval ten aanzien van vele ruggewervelen, door welke onvolkomene ontwikkeling het wervelkanaal van boven niet geheel gesloten is; er is geen nekband; de lendenwervelen laten

[p. 583]

eene draaijende beweging toe, even als bij den mensch; er zijn zes heiligbeenswervelen, niet slechts twee, zoo als sommigen stellen; de geledingen van het zamengesteld borstbeen dienen het dier tot zijnen eigenaardigen gang, een kruipen als dat der spanrupsen; in het gewricht des dijebeens ontbreekt de rolronde band; dezelve was, wegens de geringe beweging der dije, en daar deze door eene bijzondere spier, adductor femoris, geschort wordt, minder noodig; het scheenbeen draagt een knobbeltje voor den knieschijfsband, hetwelk albers niet heeft gevonden; er is eene korte algemeene uitstrekkende spier der vingeren; eene bijzondere adductor femoris; de galbuis heeft eene bijzondere, zakvormige, en als in afdeelingen gesplitste verwijding, welke de Schrijver insgelijks afbeeldt. De dunne darmen stonden, in het voorwerp van vrolik, in hunne lengte, tot het geheele ligchaam, = 13, 33:1; de pisbuis was slechts 2½ duim lang; in het eerste nadert dus de Zeehond de plantetende, in het laatste de vleeschetende dieren; er zijn in de cartilago thyrcoidea openingen tot doorlating van vaten en zenuwen; de strotklep is niet zeer groot; de ballen waren, bij het voorwerp van vrolik, in de lies en onder de bekleedselen, niet zoo als gewoonlijk in de buiksholte; tot den bal behoort een bijzonder klierachtig ligchaam, mede afgebeeld; er is geen beentje in den kittelaar, hoewel er een in de roede, bij het mannetje, is, enz. enz.

Wij zien uit deze opgave, dat deze Proeve waarlijk eene niet ongewigtige bijdrage is tot de kennis van den Zeehond; en wij hopen, voor het belang der wetenschap en haren roem in ons Vaderland, dat de Heer vrolik zijne oefeningen in dit vak ijverig voortzetten, en zich, zoo doende, zijnen naam zal waardig maken.