Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1822

Schaduwtrekken der natuurlijke, wettige en gebruikelijke Betrekkingen van de beide Geslachten tot elkander, in deze en vorige tijden. Bij gelegenheid van de door eene Vergaderingvan

[p. 562]

Duitsche Landstenden aangenomene Napoleontische Wet op het vaderschap der onecht geborenen.

Wat is de Mensch. -
Half Dier, half Engel.

Naar het Hoogduitsch. Te Groningen, bij. J. Römelingh. 1822. In gr. 8vo. 86 Bl.

Dichterlijk genoeg! waardoor wij echter meenen, dat het Schoone Geslacht weinig dienst is geschied. Het zal toch menigen lezer wel gaan als ons; dat hij, namelijk, de hooge vlugt van den Dichter moeijelijk volgen kan, en dikwijls niet bevat, wat de Schrijver dan eigenlijk beweren wil; terwij! wij daarenboven hier en daar in eenen lach schoten over het overdrevene en ongerijmde. De Napoleontische Wet, door de Darmstadsche Landstenden op Duitschen bodem overgeplant, verdient, onzes inziens, geene verdediging, als die (wij stemmen het den Schrijver toe) der vaga Venus bij den man in de hand werkt, en der vrouwe, in gevalle van het genoegzaam bewezen en door hemzelv' erkend, aanhoudend overspel, het regt tot vordering van echtscheiding ontzegt, mits de schande maar niet onder haar oog en dak gepleegd worde. Ook willen wij geenszins het vermenigvuldigen of aanleggen van Vondelingshuizen, op publieke kosten, voorspreken, veel minder verdedigen. Dit laatste, echter, is met geenen enkelen pennetrek af te doen. Hetgeen intusschen de Schrijver voor het overige zegt van de slaafsche overheersching der overmagt, onder welke de vrouwen in de Christelijke landen van het beschaafd Europa gebukt gaan; wat den lof betreft, dien hij haar, als het betere deel des menschdoms en geborene Koninginnen, enz. enz. zoo uitbundig toezwaait; den lof, dien hij haar verder toebrengt, ten aanzien van het wetenschappelijk, solide denken, diepe navorsching, gezonde afgetrokkene denkbeelden, - van hare voortreffelijkheid boven den man, in opzigt tot drie neigingen, welke aan de zelfstandigheid van den man eigendommelijk zijn: de neiging tot dronkenschap, tot het spel, en tot de vagi amares; - wat al verder betreft zijne beschuldiging, dat het mannelijk geslacht het vrouwelijke buiten alle betrekking houdt tot de natuurlijke en Christelijke wet, om alle deze vatbaarheden en bekwaamheden vlijtig te bewerken, te verbeteren en zoo veel mogelijk te volmaken, en alzoo de mensch-

[p. 563]

heid bij de vrouw wil neêrstorten van hare hoogte, en dat de man zich juist hierdoor schuldig maakt aan de zonde der Schrift tegen den Geest, die noch in dit leven noch hier namaals vergeven wordt, en wat verder van dien aard is: dit alles is deels ongerijmd, en deels wordt het door de ondervinding weêrsproken; terwijl 's Schrijvers betoog, gegrond, zoo hij meent, op iselin's voortreffelijke Geschiedenis der Menschheid, ons doorgaans te hoog en te wonderlijk is, daar die verstandige Wijsgeer geenszins de orde der natuur in de maatschappij wilde omkeeren, maar het stellen van iederen man, en zulks in ieder opzigt, onder de pantoffel van zijne huisvrouw of huwbare dochter eene uitvinding is, van welke de eer, en ook, zoo wij hopen, het eerst en dagelijksch genot, den teekenaar dezer Schaduwtrekken toekomt.

Men moet volgens 's mans aanwijzingen en in zijnen geest de opvoeding van het meisje inrigten; want een' troep ganzen in de wereld te zenden, om de mannen en heel de wereld te regeren, zoude geheel niet verstandig zijn. Hiertoe behoort, dat, naar het voorbeeld van den voormaligen Staat van Geneve, het vrouwelijk geslacht alle bezigheden en werkzaamheden in het maatschappelijk leven leere uitoefenen; en dan zouden gevoel en rede niet door de botsing der mannelijke hoofden verhard, maar door eene zachtere wrijving gelouterd en gematigd worden; en op de velden der wetenschappen zou de waarheid aan de argelooze dwaling met liefde de hand bieden; - voorts zou, zonder kerkelijke formulieren en plakkaten, de zuivere Godsdienst van christus, Liefde, dat is, zucht om de menschen zoo gelukkig als mogelijk is te maken, Godsdienst van den Staat zijn, enz. Ook kunnen de meisjes alles, wat de mannen doen, zeer wel leeren verrigten. Wij hebben geene reuzen noodig; een kind aan eene machine verrigt het werk van tien reuzen. De kleine Carmagnolen sloegen alle Europesche Grenadieren tot stof. Hield in het algemeen de ligchamelijke kracht het aan den eenen kant vol, de geestelijke zoude dit aan den anderen kant doen, enz. Letterzetten, orlogiemaken, schilderkunst, enz. en, in één woord, alle de bezigheden en werkzaamheden in het menschelijk leven, moeten de vrouwen evenzeer, ja nog meer dan de mannen uitoefenen. En waarom niet? Leerde niet in oude tijden reeds eene hypatia van den Catheder? En waarom zouden onze vrouwen ook niet ten krijg trekken, en te voet en te paard medevechten? Onze

[p. 564]

tijd kent immers vele d'eons; en, toen het heer van Tegea door de Spartanen op de vlugt geslagen was, toogden (togen) de vrouwen uit, en wreekten de beschimping der mannen. Onze meisjes moeten voor het minst op zijn oud-Spartaansch en onder de jongens worden opgevoed. Dat zal eene omwenteling zijn, zoo als men in Europa er nog geene zag, en eene gouden eeuw in eene verkeerde wereld! Op! op dan, Nederlandsche Vrouwen en Meisjes! De vurige Fransche geest heeft in de jongste tijden zoo veel verrassends aangeboden, dat men dit buitengewone ook niet even zoo bliksemsnel van die Natie verwachten kon, als hetgeen er voorheen opkwam, waartoe de wereld den bodem volstrekt onvruchtbaar verklaarde. Intusschen hebben reeds de eerste vrouwen van Frankrijk eene schrede gedaan ter verheffing van haar geslacht, welke algemeene navolging verdient: zij hebben NB. een verbond opgerigt tot bescherming der deugd, enz.

De mannen zijn, naar de overtuiging van dezen Schaduwtrekker, onbekwaam, om het denkbeeld van eer te begrijpen. In één woord, dat de mannen niet geheel en in alles onderdoen voor de vrouwtjes, dit komt van het, in navolging der Scythen, aan haar gepleegde kunstje: deze staken hunne slaven de oogen uit, opdat zij in hunne dienstbaarheid, bij het melken enz. enz. geene afleiding zouden hebben. Wij beklagen onze blinde vrouwtjes. Dan, zoo zal het niet lang meer blijven, nu dit vermakelijk boekje het licht ziet! De domme, vrouwenhatende Vertaler mogen tusschenbeiden eens vragen: ‘dat is nu alles goed en wel; maar wie zal dan het opzigt over de huishouding hebben, - wie moet dan den pot koken?’ hij weet misschien niet, dat er een land in de wereld is, waar de mannen te bed liggen, als de vrouw gekraamd heeft, terwijl de kraamvrouw zelve hem bedient en oppast. Daar gaat echter alles in de beste orde; en wij vertrouwen ook zeker, dat het uitzigt van den Schrijver daarhenen leidt, om de natuur te dwingen, dat de man, voor het minst op zijne beurt, de vrouw van het kinderen ter wereld brengen ontlasten moet. Dat zal dan regte gelijkheid zijn, en eene heerlijke wereld! Tot zoo lang, echter, zouden wij de vrouwtjes raden, tevreden te zijn met gelijke regten, en de beoefening van vrouwelijke en moederlijke pligten, waarbij zij, vertrouwen wij, meerder eer inleggen, en zuiverder geluk en liefde geven en genieten, dan wanneer zij zich plaatsen op den katheder en het strijdros, en zich

[p. 565]

door Schaduwtrekkers laten opzetten, om de wereld om te keeren, en de mannen op den kop te zitten. Aan de echtgenoote van den Schaduwtrekker veroorloven wij gaarne eene uitzondering; haar wenschen wij eene lange en voorspoedige regering, en het halsmanneken lijdzaamheid!