Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1822

De Oosterlingen van vroegen en lateren tijd; of Ophelderingen der H.S., uit de natuurlijke gesteldheid, de overleveringen, zeden en gewoonten van het Oosten. Door E.F.K. Rosenmuller. IIde Deel. Te Groningen, bij W. van Boekeren. In gr. 8vo. VIII en 359 Bl.

Over het oogmerk en de inrigting van dit werk hebben wij kortelijk gehandeld, in onze aankondiging van het eerste deel. (Zie Letteroeff. voor 1820 aan het begin.) Dit deel gaat over Exod. XIII en de volgende hoofdstukken, en verder over de drie overige boeken van Mozes. Daar, in de voorrede des vertalers, het werk op nieuws gezegd wordt, voor zoo ver het O.V. betreft, in vier deelen volledig te zullen zijn, kan men, naar evenredigheid, in de beide overige deelen niet verwachten, dezelfde uitvoerigheid en menigvuldigheid van aanmerkingen te zullen aantreffen, als in de twee eerste deelen. Wij erkennen gaarne, dat er in Mozes boeken zeer veel is, hetwelk in het vervolg weder voorkomt; maar hoe veel blijft er niet, behalve dat, uit Oostersche kundigheden in al de overige boeken op te helderen? Of zou ook, gelijk wel aan andere schrijvers gebeurd is, de heer rosenmuller, in den beginne zich aan eene

[p. 319]

zekere uitvoerigheid overgevende, zich naderhand hebben willen inkrimpen, om zijn werk voor zijne landgenooten niet te zeer te doen uitdijen? Dan, ons oordeel over deze onevenredigheid opschortende, tot dat wij meer van dit werk onder het oog zullen gekregen hebben, willen wij, andere aanmerkingen, die wij zouden kunnen maken, daarlatende, ons alleen bepalen tot hetgeen bl. 105-107 van de Cherubims gezegd wordt, die Mozes boven op het deksel van de arke des verbonds moest laten plaatsen. De Hebreeuwsche naam wordt, op wat grond, weten wij niet, verzekerd, sterkte te beteekenen. Dezelve beteekent, voorzeker, niets anders dan uitgehouwene beelden, zoo als zelfs een leerling zien kan bij schultens, in zijne Latijnsche Commentarie op Spreuken XXX:20, pag. 472, of ook uit het Hebreeuwsch Woordenboek van scheidius. Door den vertaler wordt, met reden, verworpen het denkbeeld, dat door de Cherubims eene soort van engelen zoude zijn aangeduid: hij neemt het gevoelen aan van michaëlis, die er donderpaarden door verstaat, en hij stelt dit gevoelen zóó voor, alsof er bijna niet aan getwijfeld kon worden. Ondertusschen heeft herder, in zijn bekend werk vom Geist der Hebräischen Poesie, 1ster Th.S. 177-180, aangetoond, dat donderpaarden geene Hebreeuwsche dichting zijn. Het waren dus zinnebeeldige gestalten, die, als 't ware, den troon droegen van Jehova, Israëls Koning; zie Psalm XCIX:1.