Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1822

Prometheus, naar het Grieksch van Eschylus gevolgd door Mr. I. da Costa. Te Amsterdam, bij P. der Hengst en Zoon. 1820. In gr. 8vo. XX, 83 Bl. f 1-16-:

De Heer da costa, die ons vóór eenige jaren vergast heeft op eene uitmuntende dichterlijke navolging van de Perzen van aeschylus, doet ons thans hetzelfde vermaak door het geven van den Prometheus. Hij verklaart zelf, eenen bijzonderen smaak te hebben in het lezen van dien Oudvader des Griekschen Treurspels, die hem dikwijls zulke onbeschrijfelijke aandoeningen veroorzaakte, dat hij zich niet weêrhouden konde, denzelven, zoo als hij hem bevatte, in Nederduitsche dichtmaat uit te drukken. Wanneer nu iemand door zijnen aanleg en aard tot deze soort van studie geleid wordt, die aanleg door den omgang met en de leiding van eenen bilderdijk nog meer tot het waarlijk schoone en verhevene gevormd is, en hij zijnen arbeid met die liefde verrigt, dan laat het zich bijna van voren begrijpen, dat wij ook in het vertalen van dit Treurspel veel voortreffeiijks te wachten hebben. En na de lezing zijn wij voor ons ten volle overtuigd, dat dit werk niet alleen voor hen, die het oorspronkelijke kunnen lezen en verstaan, maar ook voor die het kunnen lezen en niet verstaan, en voor die geen van beide kunnen, zeer welkom is. De Heer da costa geeft in de voorrede eene korte herinnering aan den oorsprong en voortgang van het Grieksche Treurspel. Dat hij te veel vooringenomen is voor aeschylus, bijzonder ten koste van euripides, zal menig lezer, der zaken kundig, gelooven wij, ons toestemmen. AEschylus, sophocles en euripides zijn zoo dikwijls, door menschen van zoo verschillende tijden, oordeel, geleerdheid en smaak vergeleken, dat men met die beoordeelingen meer dan een lijvig

[p. 172]

boekdeel zoude kunnen vullen. Ons oordeel bestaat altijd in dezen regel:

Spectetur meritis quisque poëta suis.

Vervolgens wijst da costa zijnen lezer het standpunt aan, uit welk hij den Prometheus beschouwen moet. Eene allernuttigste zaak! Trouwens daardoor leest men het gansche stuk met veel meer genoegen, en kan beter doordringen tot den geest van hetzelve. Wij hebben gemerkt, en de Dichter bekent dat ook zelf, dat deze vertaling of navolging vrijer is uitgevallen, dan de Perzen. Wij gunnen eenen Dichter zoodanige vrijheid gaarne, indien het geheel in den geest van het modèl blijft, gelijk hier doorgaans het geval is. Over 't algemeen, echter, zijn wij meer voor de meestmogelijke getrouwheid, hetwelk eenen da costa niet moeijelijk kan vallen. Wij hebben ons ook in dit opzigt dikwijls verwonderd over de gemakkelijkheid, waarmede bilderdijk b.v. de OEdipussen van sophocles, het Epithalamium van catullus op Peleus en Thetis zóó teruggeeft, dat hij het oorspronkelijke bewaart, het meestal in kracht en naïveteit op zijde streeft, en meermalen overtreft. - De dichterlijke talenten van da costa zijn dikwijls, ook in ons Maandschrift, naar waarde geschat en geprezen; zoodat wij, daar hij zich ook hier gelijk blijft, daarover niet behoeven te spreken. Tot eene kleine proeve schrijven wij deze regels as:

Met regt, o sterveling, met regt

Schuwt gij een' ongelijken echt!

De liefde stort in onafzienbre rampen,

Als zij verbinden wil, hetgeen het noodlot scheidt.

Ge erkent u magteloos om tegen dit te kampen,

En, wien bij u zijn gunst een troon heeft toegezeid,

Slaat op geen herdersmaagd een' blik van teederheid.

In het oorspronkelijke staat: ‘Wijs, ja waarlijk wijs was hij, die dit het eerst in zijn hart droeg, en het met de tong uitsprak, dat het trouwen naar zijnen stand verreweg het beste is. En dat niemand, door rijkdom aan een weelderig leven gewend, of door geslacht verheven, handwerksters beminnen moet.’ Men ziet hieruit de keurigheid en kieschheid van den vertaler. En, daar wij meer plaatsen bij het oor-

[p. 173]

spronkelijke vergeleken, en daarin dezelfde manier bespeurd hebben, dunkt ons, dat wij het overige naar dit voorbeeld wel mogen beoordeelen. De Heer da costa heeft het Treurspel geopend door eene uitmuntende, Het Treurspel getiteld, en besloten door eene dichterlijke navolging van Cassandra's Voorzegging, een heerlijke brok uit den Agamemnon van aeschylus. Ten laatste vindt de lezer aanteekeningen, door welke eenige toespelingen van aeschylus, eenige zaken uit de geschiedenis en sabelkunde doelmatig worden opgehelderd. Wij hopen meer stukken van aeschylus, door eene zoo bekwame hand bearbeid, te mogen ontvangen.