Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1822

Gedenkstuk voor de Christelijke Protestantsche Gemeente te Antwerpen; opgerigt in eene Leerrede over Psalm LXXXIV:1-5, uitgesproken den 1 Julij 1821, bij de eerste en plegtige opening der nieuwe, voor haren Eerdienst bestemde, Kerk, door C.P. Winckel, Predikant bij genoemde Gemeente. Te Rotterdam, bij J. van Baalen. 1821. In gr. 8vo. 40 Bl. f :-8-:

‘Kunstregters,’ zoo schrijft Do. winckel, in zijn voorberigt, ‘zullen in mijne redevoering veel gebrekkigs in vorm, ontwikkeling, en stijl ontwaren; maar ik houde mij overtuigd, dat zij mijn doel liefderijk zullen beoordeelen, en in aanmerking nemen, dat ik een grijsaard ben, en van geboorte een Hoogduitscher, die in die betrekking nog gedurig prediken moet.’ Wie zoude hier nog op kleinigheden, met name op een geijkt woord, dat in deze preek niet wèl staat (bl. 39), vitten durven, of liever willen? Maar, geenerlei soort van medelijden behoeft de pen der kritiek hier te besturen. Winckel heeft, onzes oordeels, gesproken, zoo als het hem, zoo als het hem toen paste, en geleidelijk en con amore heeft hij woorden van waarheid en gezond verstand, die den steller dezes verslags meer dan eens bewogen, voorgedragen. Vreemd is het verschijnsel, bl. 35-37: eene Hoogduitsche aanspraak aan de leden zijner gemeente staat tusschen de zoogenoemde pligtplegingen, in de Nederlandsche spraak gedaan; maar dit verwekt, in plaats van hinder, naar des Recensents gevoel, geene

[p. 148]

geringe aandoening van deelneming in de taal des hartelijken sprekers. Die taal is voorts zoo min als de stijl gebrekkig, en beider zuiverheid strekt den grijsaard, en die in die taal niet gewoon is te prediken, tot geene geringe eer. Het voorberigt is lezenswaardig, en om hetgene men er historisch vindt aangaande het kerkgebouw der Protestanten te Antwerpen, en om de betuigingen van winckel's verdraagzame denkwijze, en van zijne vijfjarige ondervinding van de verdraagzaamheid van andersdenkenden. Wie leest dit zonder genoegen? Het worde hier niet nedergeschreven, opdat men deze leerrede zelve moge lezen. Aangenaam is, na dit voorberigt, de naamlijst van inteekenaren binnen Antwerpen, op welke men niet weinige krijgslieden genoemd vindt.

Een en andermaal leest men hier van Katholieke Medechristenen; dit zij toch voortaan, als ze in zulke onderscheiding voorkomen, Roomsch-Katholieken, voor welken de dienst der echt-Evangelische Christenleeraars tot veel zegen verstrekken moge, en wel verstrekken zal, wanneer men slechts de verlichting des verstands haren gang laat gaan; en, wie zal haren voortgang stuiten?