Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1822

Denkbeelden over het verhaal der geschiedenis van Jezus verschijning aan twee van zijne Leerlingen op den weg naar Emmaus. Waarbij gevoegd is eene Dooprede. Door J.L. Ewald. Uit het Hoogduitsch vertaald door G.C. Spaan, Predikant te Heerjansdam en Kijfhoek. Te Dordrecht, bij Blussé en van Braam. In gr. 8vo. 41 Bl. f :-11-:

De denkbeelden zijn, onzes inziens, niet over, maar bij het verhaal, op den titel gemeld; en hoezeer wij onder de hoogachters der schriften van ewald behooren, zoo behaagt ons echter deze soort van leerredenen niet, waarin zoo weinig tekstverklaring is, en zoo weimg regtstreeks uit den tekst wordt afgeleid. De vertaler wist, naar het schijnt, ook niet, of hij dit stukje leerrede of verhandeling noemen moest. Het opschrift is: Hoe moet de leer van den Bijbel op een behoorlijk voorbereid mensch werken? Die voorbereiding is: opgewekt gevoel van behoefte, en eenige geschiedkundige wetenschap van Jezus en den Bijbel; en alleen door echt Bijbelsche leerstukken moet op den voorbereiden mensch gewerkt worden. En dan werkt die Bijbelleer krachtig op geheel het bestaan van den mensch. Door kennis en gevoel (indrukken, van welke men zich rekenschap geven kan en niet kan) worden wij opgebeurd, verwarmd en bezield, gelijk die twee leerlingen van Jezus op den weg naar Emmaus, wier hart in hen van liefde brandde. Het wordt dan voor den mensch, volgens de natuur zijner ziel, onmogelijk, niet overeenkomstig zijn geloof te handelen. Het doel van den schrijver schijnt deze leer te zijn: men moet niet slechts bewijzen, dat het Christelijk geloof zich in daden openbaren moet; door bewijzen alleen wordt men niet

[p. 61]

tot zoodanige daden bezield; het geloof moet nog anders dan door enkel bewijzen levendig, vast en hartelijk zijn; anders zal er, om alle die bewijzen, geene daad meerder verrigt worden. Wie twijfelt, of hij zal ook hier door ewald het een en ander goed en treffend gezegd vinden? Hier en daar, echter, was ons de meening niet duidelijk; b.v. ‘Het groote plan van God, tot veredeling en gelukzaligheid der menschen, door eenen menschen- en Godszoon, die zijne lotgevallen met onze lotgevallen zoo naauw verbond, dat wij ons met hem verheffen moesten, of hij zonk met ons.’

De Dooprede zag reeds in 1810, bij denzelfden uitgever, in onze taal het licht; zij werd hier, met eenige verbeteringen, die wij niet beoordeelen kunnen, alzoo wij de vroegere uitgave niet ter hand hebben, herdrukt. Dezelve heeft geenen tekst, is eene hartelijke, hier en daar, zelfs roerende aanspraak, die nu of dan, ter afwisseling, een ander Doopformulier vervangen kon. Het slotversje, inzegening genoemd, heeft, immers naar deze vertaling, geene uitstekende waarde.