Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1821

[p. 1]

Boekbeschouwing.

Waarde en Schoonheid der Godgeleerdheid en van den Geestelijken Stand. Redevoeringen aan Nederlandsche Jongelingen, naar het Hoogduitsch van K.H. Sack, Domkandidaat te Berlijn. Met eene Voorrede van E.A. Borger, Hoogleeraar in de Faculteit van Wijsbegeerte en Letteren aan de Hoogeschool te Leyden. Te Breda, bij W. van Bergen en Comp. 1819. In gr. 8vo. XXIV en 159 Bl. f 1-10-:

Dit boek had reeds lange behooren aangekondigd te zijn geweest in dit Maandwerk. Het verdient niet alleen gekend te worden door elken Nederlandschen jongeling, die zich aan de Godgeleerde wetenschappen toewijdt; maar ook door die ouders, die hunne zonen opleiden tot den geestelijken stand, en ook door elken Godsdienstleeraar, en elken beoefenaar der Godgeleerdheid en hoogschatter van den stand des Evangeliedienaars. Ja, allen, die de hand kunnen en willen bieden en reeds werken tot bevordering van het oogmerk, waartoe de voortreffelijke dermout zijne Leerrede, naar den wil der Nederlandsche Hervormde Synode, uitgaf, tot verwekking van een zoo noodzakelijk als heilzaam gevoel van de waarde van het Leeraarsambt, mogen dit werkje niet ontberen.

De Redevoeringen zijn acht in getal. De eerste geeft een algemeen overzigt der Godgeleerdheid. De tweede handelt over Schristverklaring; de derde, over de Kerkelijke Geschiedenis, (d.i. derzelver beoefening;) de vierde, over de leerstellige Godgeleerdheid; de vijfde, over de vooroordeelen tegen de keuze van den geestelijken stand; de zesde stelt den Geestelijke voor, als Leeraar en Prediker van het Christendom; de zevende, als Bedienaar der Kerke, en de achtste, in zijne betrekking tot de menschelijke maatschappij.

[p. 2]

Op den titel lezen wij: ‘aan Nederlandsche Jongelingen.’ Wij ontveinzen echter niet, dat wij niet beseffen, waarom er dat nu staat. Immers, de verandering van Duitschland in Nederland uitgezonderd, treffen wij niets aan, dat bijzonder voor de Nederlandsche Jongelingschap, als zoodanig, was ingerigt. Had de Vertaler kunnen goedvinden deze Redevoeringen zóó te bewerken, dat dezelve bijzonder aan dien titel beantwoord hadden, hij had ons nog al meer aan zich verpligt. Toen wij de vijfde Redevoering lazen, wenschten wij dit voornamelijk. Desniettegenstaande zijn toch deze Redevoeringen ook voor de Nederlandsche Jongelingen en anderen nuttig, en zoo velen den geestelijken stand eere aandoen, en in denzelven nut stichten willen, mogen ze niet missen.

De Voorrede is van borger. Welke aanprijzing van dit werk! Van die Voorrede zelve zeggen wij alleen, met weemoedige aandoening over het verlies van dien grooten man: zij is van borger. In dezelve kent men hem, zoo als hij - was! Roem en eere verdient hij ook om deze Voorrede, die ten bewijze dient, hoe hoog hij, schoon niet meer Hoogleeraar in de Godgeleerdheid, den geestelijken stand schatten bleef. Leefde hij, gewis maakten we over het een en ander, waarin wij hem niet kunnen bijvallen, onze bedenkingen; maar ze zijn niet noodzakelijk. Die zijne nagedachtenis vereert, schaffe zich, om dezelve, en om deze Voorrede, in welke vooral zijn schrander vernuft doorstraalt, dit werkje aan. Ach, hoe spoedig is dat licht uitgebluscht! Maar ook hoe spoedig is borger bevorderd en verhoogd tot eenen stand, hem alleen door de Hoogste Wijsheid te schenken, die hem, in haar rijk, niet mist!