Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1820

[p. 97]

Iets, over het gewone verzoek, bij advertentiën van sterfgevallen, om van brieven van rouwbeklag verschoond te worden.

In alle tijdvakken zijn gebruiken en gewoonten onder de menschen heerschende geweest, zoowel loffelijke en goede, als van tegenovergestelden aard. Het algemeene voorbeeld heeft buiten twijfel daarop altoos den grootsten invloed gehad. Wie zou in vroegeren tijd gedacht hebben, of bijna hebben durven denken, om, bij het afsterven van een' zijner nabestaanden, deszelfs stoffelijk overblijfsel op zulk eene eenvoudige wijze, als thans meest gebruikelijk geworden is, ten grave te bezorgen; in de verkeerde onderstelling, dat men den overledenen eere aandeed met eene kostbare en omslagtige begrafenis, welke dikwijls tentoonspreiding van eigene grootheid ten doel had, niet zelden tot zeer aanmerkelijk bezwaar van huisgezin en familie? Men is alzoo voortgegaan, op het voorbeeld van anderen, zonder te bedenken, of men in dezen pligtmatig, dan wel onberaden, handelde; totdat eindelijk eenige voorbeelden de min kostbare en eenvoudige wijze van begraven nu bijna even algemeen gemaakt hebben.

Zoo was ook weleer het doorgaande gebruik, om, behalve al den plaatselijken omslag bij de begrafenissen, alomme aan nabestaanden en vrienden, door rouwbrieven, bekendmaking van het afsterven te doen; waarop men dan, althans zeker wanneer de brief schriftelijk onderteekend was, een' brief van condoleantie terug ontving. Deze nu waren, even als de mondelinge betuigingen van deelneming, sommige welmeenend, andere louter pligtpleging; terwijl er intusschen voor de laatste zoowel, als voor de eerste, briefport moest betaald worden. Dit heeft natuurlijk ook al opmerking gebaard, en is voorts aan velen, om verschillende redenen, hinderlijk geworden; zoodat men eindelijk op de gedachte gekomen is, om ook dát gebruik af te schaffen, en het voornamelijk bij eene advertentie in de krant te laten afloopen; en, om alverder het ontvangen van condoleantiebrieven ganschelijk voor te komen, heeft men den, door gewoonte wel is waar gewettigden, maar toch inderdaad zonderlingen, inval gekregen, om zulks openlijk bij dezelfde advertentie te verzoe-

[p. 98]

ken, dikwijls onder de zoo verkeerde betuiging, dat het ontvangen van brieven van rouwbeklag strekken zoude tot vermeerdering van droefheid. Hoe nu eene zoo eigenaardige gewoonte, als het schrijven aan verwijderde vrienden, en het ontvangen van brieven van deelneming en vertroosting van hen, die dezelve op geene andere wijze kunnen betoonen en mededeelen, niet alleen zoo geheel afgeschaft, maar zoo verregaande heeft kunnen miskend worden, is mij altijd onbegrijpelijk voorgekomen. Alwie zulk eene reden voorwendt, zou men waarlijk verdenken mogen, dat het enkel te doen is om briefport te sparen. Dat dan de zoodanigen zich bij die verzoek alleen bepalen, zonder eenige reden aan te voeren! Want, hoe toch zou het kunnen zijn, dat het de droefheid zou vermeerderen? Komt de condoleantiebrief van iemand, van wien men reden meent te hebben, om te gelooven, dat zijne betuiging van deelneming louter welstaanshalve zij; waarom toch zou dit de droefheid over het verlies van een' waardigen nabestaande vermeerderen, daar deze al of niet welmeenendheid dit ons verlies immers niet vergroot? Komt dezelve van een waar, opregt vriend, van wien men allen grond heeft, om te vertrouwen, dat zijne deelneming hartelijk en welmeenend is, en die ons daarbij gezonde troostgronden herinnert, gelijk dit toch ook schriftelijk veel geregelder, en met meerder nadruk en goed gevolg, dan mondeling, geschieden kan; zal deze dan niet veeleer geschikt zijn, om onze droefheid te lenigen, en balsem in onze wonde te gieten, dan om onze smart te vermeerderen? - Waarlijk, deze gezochte, bijkans had ik gezegd onchristelijke, door de meesten zeker zonder eenig nadenken gevolgde verklaring, heeft mij altijd ten hoogste ongepast, om niet te zeggen ergerlijk, toegeschenen. Immers (en daarop zal misschien deze en gene zich beroepen) al is het, dat het ontvangen van een' rouwbeklagenden brief de wonde, als ware het, op nieuws en wijder opent, en het hart bij het lezen eener welgestelde condoleantie geschokt wordt, zoodat zulks de tranen uit de oogen perst, (en geeft een milde tranenvloed niet reeds eene weldadige verligting aan den beklemden boezem?) het zal, het kan niet missen, of de herlezing en overdenking derzelve zal den geest weldra tot meerdere kalmte en bedaardheid terugbrengen.

Eigenaardiger kwam mij alzoo, vóór eenigen tijd, zekere

[p. 99]

advertentie voor van iemand, die, het overlijden eener geliefde huisvrouwe aankondigende, met vermelding van eigene troostgronden in zijne regtmatige droefheid, ten slotte verklaart, dat hij verwacht, door de deelnemende brieven zijner vrienden, gelijk voorheen, nog meerdere bronnen van vertroosting te zullen erlangen. Eigenaardiger ook, nog zeer onlangs, die van eenen anderen, welke, bij eene opzettelijke advertentie, zijnen vrienden den hartelijksten dank betuigt voor de, in soortgelijke treurige omstandigheid, van rondomme ontvangene blijken van deelneming, opbeuring en troost.

Weg dan, mijne Landgenooten! met zoodanige even ongerijmde als ongepaste verklaring, beleedigend voor ons gevoel zoowel, als voor opregte vriendschap, broederlijke liefde en christelijk geloof!