Verhandeling over een nieuwen Controleur of Lucht-thermometer, door Jan Cantzlaar, Koopman te Rotterdam, enz. aan wien het Zeeuwsch Genootschap de Zilveren Medalje heeft aangeboden. Te Middelburg, bij S. van Benthem. In gr. 8vo. 17 Bl. f :-11-:
Even voorzigtig als het geleerde Genootschap, willen wij geenszins verstaan worden, al de in deze Verhandeling vervatte stellingen volkomen toe te stemmen en als de onze aan te nemen. Het werktuig is, volgens den uitvinder zelven, niet tot scheikundige proefnemingen, maar alleenlijk voor dagelijksche waarnemingen van de temperatuur des dampkrings bestemd. De dampkringslucht is voor den thermometer de meest verkieslijke vloeistof; de Lucht-thermometer van c. drebbel, die niet slechts door de warmte, maar ook door de drukking des dampkrings wordt aangedaan, kon niet als thermometer dienen, en is daarom ook in onbruik geraakt; de uitvinding bestaat in eene kleine toevoeging aan den Controleur barometer, door namelijk boven aan de controleurpijp een' glazen cilinder of bol te doen blazen. De wijze der vervaardiging van het werktuig wordt aangewezen, en een paar bedenkingen opgelost; eene afteekening maakt alles duidelijk. De voordeelen van dezen Thermometer zijn: 1) de meerdere grootte der graden; 2) de meerdere gevoeligheid; 3) grootere gemakkelijkheid van waarneming; en 4) de mindere invloed van de terugkaatsing der stralen door muren of schuttingen.