Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1820

Handboek over het Avondmaal, voor jonge Predikanten. Uitgegeven door A.J. van der Veen, Predikant te Gorredijk. Te Groningen, bij W. Zuidema. 1818. In gr. 8vo. 287 Bl. f 2-4-:

Wij hebben aan den Eerw. van der veen reeds de uitgave in onze taal van de Overdenkingen van dietsch over het Avondmaal, getrokken uit de schriften van reinhard, te danken; nu geeft hij zijnen jongen Ambtsbroederen dit Handboek, in hetwelk hij gebruik maakt van het beste en doelmatigste, dat hij kon bijeenzamelen, door hem oordeelkundig gekozen en gerangschikt, met aanwijzing doorgaans van zijne bronnen; en wij twijfelen geenszins, of ook deze zijn arbeid zal dankbaar ontvangen en met nut gebruikt worden van zoodanigen, die teregtwijzing en wenken en voorbeelden behoeven, ter gelegenheid der viering eener gedurig terugkeerende plegtigheid, over welke dan gewoonlijk telkens drie malen gepredikt wordt. Het werk heeft vijf Hoofdstukken. Het eerste heeft ten opschrift: Leerredenen, ontwerpen en redenen over het Avondmaal, welke nog niet vertaald zijn, en is het uitvoerigste, daar het vijf Afdeelingen heeft, behelzende: de natuur, aard

[p. 4]

en bedoeling van het Avondmaal, uit verschillende oogpunten; - de hooge waarde, belang en nut van hetzelve, (hier ontvangen wij niet minder dan zeventien verschillende bijzonderheden;) - de verpligting der Christenen, om het Avondmaal te houden, (op zeven onderscheidene wijzen aangedrongen;) - en eindelijk: over de regte viering van het Avondmaal, (nog dertien mede van elkander verschillende overdenkingen.) Het tweede Hoofdstuk geeft schetsen van Leerredenen, en hoofddenkbeelden van Verhandelingen en Overdenkingen over het Avondmaal, die in onze taal voorhanden zijn; dezelve zijn twee en twintig in getal. Het derde geeft teksten op, die geschikte stof tot Avondmaalsleerredenen opleveren; natuurlijk kunnen deze alle niet regtstreeks van het Avondmaal handelen, maar alle zijn welgekozen en toepasselijk. Eerst vinden wij teksten, die tot elkander in verband staan; dat zegt, dat dezelve geschikt zijn, om bij voorbereiding, bediening en nabetrachting, bij vervolg, behandeld te worden; dan volgen de zoodanige, die meer op zich zelve staan, en slechts tot ééne dezer leerredenen kunnen gebruikt worden. Hierop volgt eene aanwijzing, hoe sommige teksten nuttig gebruikt kunnen worden, eerst uit uitgegevene geschriften, en vervolgens uit door den Schrijver gehoorde, of hem door vrienden medegedeelde, of door hem zelven gestelde leerredenen. Het vierde Hoofdstuk zegt een enkel woord over de aanspraken aan de Nachtmaalstafel, en geeft daarvan eenige voorbeelden. Eindelijk wordt eene opgave van schriften, welke men over het Avondmaal kan raadplegen, een vijfde Hoofdstuk genoemd. Het spreekt van zelf, dat deze lijst niet volledig is, en wij hebben er ongaarne, o.a., eenen hermes gemist.

Voor het overige hebben wij, bij het deels naauwkeurig lezen, deels enkel doorbladeren van dit Handboek, geene redenen gevonden, die ons het gebruik van hetzelve zouden doen ontraden aan zoodanige jonge of ook oudere Leeraars, die omtrent de keuze en be-

[p. 5]

handeling van teksten en belangrijke oogpunten bij de viering van het Avondmaal verlegen zijn, niet weten te zorgen voor gedurige afwisseling, behoudens de hoofdzaak en het doel dezer plegtigheid, en de Gemeente door herhaling van het alledaagsche vervelen; maar wij kunnen ons moeijelijk in der zoodanigen plaats stellen, en verblijdden ons, dat voor ons en voor velen dit Handboek geene volstrekte behoefte was. Evenwel vernamen ook wij van meer dan éénen broeder zeker opzien en verlegenheid, omtrent het opzetten van den arbeid bij die gelegenheid. Men danke dan den arbeidzamen van der veen, en gebruike zijn werk met oordeel; men zal wel niets nieuws, maar veel goeds, ja voortreffelijks vinden.