Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1819

Handboek voor jonge Predikanten. Gedeeltelijk naar het Hoogduitsch van J.F. Weingart. Te Groningen, bij W. Wouters. 1819. In gr. 8vo. 331 Bl. f 2-12-:

Wij beklagen waarlijk den jongen Predikant, die deze soort van Handboeken behoeft; wij beklagen hem nog meer, wanneer hij dan juist voor dit Handboek zijn kostelijk geld uitgaf; en waarschijnlijk mogen wij ook wel den drukker beklagen, daar het ons onbegrijpelijk wezen zou, zoo hij bij dit werk zijne rekening vond. Wij gelooven wel, dat menig, zoo niet ieder jong, en ook reeds ouder en meer geoefend Predikant, (de laatste namelijk nu en dan) zeker Handboek verlangen kan, dat, door nieuwe inzigten en wenken, den sluimerenden geest opwekt en aan den gang helpt, of dat den weg ter gemakkelijke oefening, en behoorlijke en onderscheidene regeling der denkbeelden, aanwijst; maar als zoodanig kunnen wij in gemoede dit werk niet aanprijzen, hetwelk somtijds slechts een enkel, somtijds ook meer dan één voorbeeld geeft, hoe men ter gelegenheid van Doop, het aannemen van Ledematen, vóór, bij en na het Avondmaal, de Christelijke Feestdagen, bij het begin en einde van een Jaar, op Dank- en Bededagen, en bij Begrafenissen, spreken kan; en waarbij dan ook een aantal Gebeden, zoo voor elke zoodanige gelegenheid als anderzins, zijn gevoegd. Dit een en ander is wel niet slecht, maar in geenerlei opzigt ook zoo uitstekend, dat wij een oogenblik twijfelen, of ieder, ook maar matig geschikt Predikant, hoe jong ook, stelt dit alles uit zich zelven zeer gemakkelijk. En zijn er onder de jonge Predikanten zoodanige geheel ongeschikte of trage menschen, dat zij eene pons asinorum behoeven of verlangen, zoo willen wij hen waarschu-

[p. 595]

wen, dat dit boek voor hen bijna geheel niet bruikbaar is, ten zij zij de kunst verstaan mogten van een en hetzelfde denkbeeld te herhalen met andere woorden tot in het oneindige en naar goedvinden; dan, ja, kon een of ander hier voorkomend kort opstel hun dienen, evenwel voor een' enkelen keer slechts, want de modellen zijn dan niet talrijk genoeg. Het kan zijn, dat het Tägliches Taschenbuch, oder Ideën-Magazin für Prediger, enz. van den Hoogduitschen Schrijver, hetwelk ons hier met eenige uitlatingen en bijvoegsels door den Vertaler gegeven wordt, in Duitschland hier en daar behoefte is; maar wij zien geen' den minsten grond om te vermoeden, dat dit onder ons het geval zou zijn, en meenen, dat de Heer Vertaler zich volkomen bedriegt in zijn denkbeeld, dat, hetgene hij ons hier aanbiedt, velen zijner jongere Ambtsbroederen welkom zal zijn. Immers, wat den vorm betreft, is het voldoende, zoo men van tijd tot tijd, in den loop zijner letteroefening, (en wie doet dit niet dikwijls?) bij elke zoodanige gelegenheid, aan bekwame en wakkere mannen de kunst zoeke af te zien; terwijl geene Studenten-bibliotheek zoo arm is, of men kan om geene goede en gepaste denkbeelden, zoo men die al uit eigen hoofd en hart, en uit den Bijbel vooral, niet putten kon, verlegen zijn. Wanneer ons dit boekje aangeboden was als een stichtelijk Huis- en Leesboek, voor alle zoodanige gelegenheden, voor ongeletterden, zouden wij welligt hetzelve gunstiger beoordeelen, en voor het minst zeggen: transeat cum ceteris! Maar een Handboek voor jonge Predikanten noemen wij het niet, en onder dien titel moesten wij geheel iets anders verwachten. En als eene verzameling van Modellen laten wij het mede niet gelden; daartoe is het te arm, in stede van meesterlijk te zijn; en van eene verzameling van modellen, hoe voortreffelijk ook, zouden wij zeggen, gelijk het vraagboek, naar hetwelk wij belijdenis leerden, van de Formuliergebeden zegt: ‘Zoodanige opstellen kunnen tot behulp dienen; maar het is beter, dezelve niet van noode te hebben.’