Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1819

Disputatio Historico-Critica de Sardanapalo. Quam.... ad publicam disceptationem proponit Wopko Cnoop Koopmans. Amst. 1819. 8vo. f 1-16-:

Het opschrift en het oogmerk van deze Verhandeling namen ons, dit ontkennen wij niet, dadelijk voor den Schrijver in. Eene verdedigende geschiedenis van eenen Koning, wiens naam zelfs tot een spreekwoord van eene meer dan verwijfde weelde geworden is, schijnt min of meer een blijk te dragen van een goed hart. Wij ten minste vinden oneindig meer genoegen in de pogingen van hen, die de menschen van de oudheid uit goede, dan die ze uit slechte oogpunten willen beschouwen. Indien men zich er toe zet, kan men, niet zonder schijn van waarheid, veel inbrengen, b.v. tegen het karakter van Socrates, Theramenes, Regulus, Cicero, Seneca en anderen. Maar die de Abderiten van de hun aangewrevene smet van onnoozelheid, Xantippe van boosheid, en Sardanapalus van verwijfdheid zoeken vrij te pleiten, behalen grooter eer door de verdediging, dan anderen door de beschuldiging; te meer, indien de verdedigende bewijzen gegrond zijn op geschiedkundige zekerheid, of, waar die ons begeeft, de gissingen overeenstemmen met den aard en geest van tijden, zaken en personen. Ook in dit opzigt is de jeugdige koopmans gelukkig geweest; en wij kunnen over het algemeen niet anders zeggen, dan dat belezenheid, oordeel en schranderheid hem, op dezen don-

[p. 519]

keren en moeijelijken weg, getrouw vergezeld en geholpen hebben. Dat hij wel eens eenige uitstappen doet, welke wat verre van het onderwerp verwijderd schijnen te zijn, konde wel niet anders gebeuren. Hij moest veel betoogen. - Om den Lezer eenig denkbeeld van deze Verhandeling te doen verkrijgen, geven wij er kortelijk dezen inhoud van: Na de getuigenissen der Ouden over Sardanapalus naar orde van tijd te hebben bijgebragt, beweert koopmans, dat de geschiedenis van dien Koning niet verdicht is, en men daarin slechts aan eenen Sardanapalus te denken hebbe; hoezeer Ctesias anders het beste geloof niet verdient; - dat Sardanapalus geboren is, toen Pul, Koning der Assyriërs, bloeide (in welk betoog zeer veel bijeenverzameld is over het Assyrische rijk); - eindelijk, dat de levenswijze van Sardanapalus niet veel verschilde van die der overige Oostersche vorsten, noch hij zoo een slecht vorst geweest is. - Wij wenschen het Amsterdamsch Athenaeum geluk met dezen Leerling, die, blijft hij lust, ijver en zedigheid bewaren, eens een zeer geleerd man en allernuttigst lid der maatschappij kan worden.