Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1819

Antiprofessoraal rescript.

(Zie Letteroefeningen, 1819. No. I. en Recensent, No. III.)

Wij moeten Professor m. tijdeman het: Turpe est Doctori cet., en vooral ook matth. VII:1 enz. herinneren; want ons vraagteeken heeft hij, helaas! niet over het hoofd gezien; en nu duidt hij de oude Jufvrouw zóó uit, dat men haar nagenoeg wel met eenen natten vinger beloopen kan, makende alzoo het vermoeden, dat onze vraag geven kon, tot zekerheid. Hij schrijft ons eene bedoeling toe, die wij niet hadden; wij beoordeelden het werk, niet de persoon van de schrijfster. Wij hadden den bril van den Professor niet, en konden in dat armhartig werk geen het minste blijk van schranderheid, wellevendheid, godzaligheid, liefderijkheid noch bescheidenheid vinden. Ook zonder dien bril kan zijn Hooggeleerde onze bedoeling, in de hem bekende beoordeeling, duidelijk lezen; en wij voegen er nu bij, dat wij al verder nog wenschten het oude vrouwtje tot zwijgente brengen, door haar te doen opmerken, dat haar geschrijf nadeel doet aan den Godsdienst, en bovendien meer dan éénen waardigen Predikant in verdenking brengen kan; en, zoo dit niet voldoende mogt zijn, door haar tevens te doen voelen,

[p. 224]

dat men haar nagenoeg kende, en ook niet gezind was, wanneer zij zoo voortging, haar eenigzins, 't zij dan om hare jaren, 't zij om eenige andere reden, te ontzien. Wij kennen G. en den omtrek, niet van heden of gisteren, zoo als men zegt; en wij weten, wat daar bijzonder schade doet. Wij wilden haar doen voelen, dat haar geschrijf al te onnoozel en ongezouten was, om bij eenigen verstandigen Leeraar ingang te vinden; en wij hopen nu ook, dat, hetgeen wij schreven, strekken zal, om haar te doen op hare hoede zijn tegen geestelijken hoogmoed, (eene leelijke ondeugd!) welke welligt, door des Professors uitbundigen lof, aan dit zijn voorbeeld van deugd en godsvrucht zoo openlijk gegeven, wel een weinig kon worden uitgelokt; terwijl wij haar tevens verzekeren, dat ons oordeel over haar boekje het oordeel van zeer velen is; ook nu nog, na de Professorale magtspreuk.

Die ontkent, dat het vrouwtje van een stelsel, van een thans geliefkoosd stelsel (dat zij wil ondermijnen, ja geheel doen instorten) geschreven heeft, hetwelk thans door Godsmannen gepredikt wordt, spreekt logentaal. (De Professor kan daar zijne gevolgtrekkingen naar goedvinden uit afleiden; wij vinden de zijne niet Christelijk, en willen in dezen niet bij hem ter schole gaan.) Zij heeft het tegen een stelsel, en niet maar tegen het misbruik van een stelsel, gelijk de Professor ons opdringen wil. En zulk een stelsel is onregtzinnig, zeer erg onregtzinnig. Gelukkig bestaat het tot nog toe niet, dan alleen in de hersenen van het oude vrouwtje.

Door zeker Onderrigt voor arme en onkundige menschen, bij wijze van zamenspraken, door h.s.m. [Wed. wijlen D^s. m. te G.?] Te Gorinchem, bij j. van der wal, 1816, kan Professor tijdeman zich, des verkiezende, mede nog onderwijzen en stichten; en zoo de Jufvrouw nog meerderen voorraad voor de pers gereed hebben mogt, en de Heer cornel dien drukken wil, zal het genoeg zijn, aan de Lezers van onze Letteroefeningen te berigten, dat die boekjes uit denzelfden hoek komen, en van dezelfde Fabrijk, als waarover de oude Prof. tijdeman zoo gunstig oordeelt, en welke te leeren kennen hem en velen aangenaam zal zijn. - De gustibus non est disputandum!