Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1818

Omar ben Alkhattab, tweede kalif der geloovigen.

(Uit de Handschriften der Koninklijke Bibliotheek te Parijs.)

Abdallah ben abbas zeide, dat zijn vader hem verhaald heeft hetgene volgt.

Op een' zeer donkeren avond ging ik uit, om omar, den zoon van adkhattab, te bezoeken. Ik was nog niet verre gegaan, toen mij een Arabische Beduïn tegenkwam, die mij bij den arm vatte, en zeide: ‘Abbas! ga met mij.’ Ik zag den zoon der woestijne aan; en hoe verbaasde ik, den beheerscher der geloovigen in hem te herkennen, alleen, te voet en vermomd! Ik groette hem eerbiedig, en sprak: ‘Waar gaat gij heen, en wat is uw oogmerk, heer der geloovigen?’ - ‘Ik ben in dezen donkeren, kouden nacht uitgegaan om verscheiden stammen der Arabieren te bezoeken,’ was het antwoord. Ik volgde hem naar de tenten, die door de woestijn verspreid waren, en hij bezag ze allen naauwkeurig.

Onze ronde was gedaan, en wij wilden naar huis keeren, toen wij nog aan eene tent kwamen; in dezelve zagen wij eene arme vrouw, omringd door vele kinderen, die jammerlijk schreiden. Voor deze vrouw lagen drie steenen; op dezelven stond een ketel, onder welken een klein vuur glom. ‘Stil, lieve kinderen!’ zeide zij; ‘aanstonds is uw eten

[p. 703]

gaar.’ Wij bleven staan om dit tooneel te beschouwen, en omar's oogen waren sterk op de arme vrouw en kinderen gevestigd. Eindelijk werd ik het stilstaan moede, en sprak: ‘Beheerscher der geloovigen! waarom staan wij hier?’ - ‘Ik zweer,’ antwoordde hij, ‘niet eer heen te gaan, vóór ik zie, hoe de vrouw het eten onder de kinderen verdeeld heeft.’ Zoo stonden wij nog langer; de vrouw ging voort met de kinderen te troosten, en de kinderen hielden aan met schreijen. ‘Abbas!’ zeide omar, ‘laat ons in de tent gaan, en de vrouw vragen.’ Wij traden in de tent. ‘Goede moeder!’ zeide omar zacht en glimlagchende, ‘wat deert deze kinderen? waarom schreijen zij?’ - ‘Ach! omdat zij honger hebben,’ was het antwoord. - ‘En waarom geeft gij hun dan niets van de spijze den ketel?’ - ‘Er is niets in: het is slechts een bedrog om hen te misleiden, tot zij, moê geschreid, in slaap vallen. Ik heb geene bete broods om hunnen honger te stillen.’ Toen de vrouw dit gezegd had, naderde omar den ketel, en zag eene menigte keisteenen in het kokend water. ‘Wat moet dit?’ riep omar. - ‘Ik zeide de kinderen, dat ik hun avondeten kookte; en toen zij het water tusschen de steenen opborrelen zagen, geloofden zij dit. Al wachtende, hoopte ik, zouden zij zich in slaap weenen; want ik heb niets om hunnen honger te stillen.’ - ‘Hoe zijt gij,’ vroeg omar, ‘in zulk eene ellende geraakt?’ - ‘Ach! ik ben eene arme, verlaten vrouw; ik heb bloedverwanten noch vrienden.’ - ‘Waarom wenddet gij u niet tot omar, den zoon van alkhattab, den gebieder der geloovigen? Hij zou u uit zijne schatten onderstand gegeven hebben.’ - ‘Moge hem vloek, in plaats van zegen, achtervolgen!’ riep de vrouw; ‘mogen zijne banieren in het stof zinken! want hij heeft mij wreed behandeld.’

Bij deze woorden sidderde omar, en scheen door schrik overweldigd. ‘Van welke wreedheid,’ sprak hij, ‘beschuldigt gij omar?’ - ‘Ik neem God, den Almagtigen, tot getuige,’ antwoordde zij, ‘dat zijne wreedheid afschuwelijk is. Heeft God de herders zijner volken niet bevolen, dat zij voor het welzijn hunner schapen zullen waken? Wanneer er ellendigen gevonden worden als ik, die hulpeloos en wanhopig onder den last des kommers en der kinderen bezwijken, moeten zij dan niet Gods gebod vervul-

[p. 704]

len, en hen bijstaau?’ - ‘Gij moest voor zijn aangezigt gaan, en hem uwen nood klagen.’ - ‘Neen, zoo sprak God niet. Hij moet den nood der zijnen uitvorschen. Mijn pligt is, naar vermogen voor de mijnen te zorgen. Armoede is zoo stout niet als rijkdom, en de behoeftige schaamt zich zijner ellende; maar de regtvaardige en ontsermende Vorst betoont den armen meer liefde dan den rijken; daarmede vervult hij Gods gebod; en wie daartegen handelt, doet boos.’

De vrouw had naauwelijks zoo gesproken, of omar viel op zijn aangezigt, om den Allerhoogsten te aanbidden, en sprak toen: ‘Voorzeker, moeder! gij hebt gelijk. Misleid uwe arme kinderen nog eene korte poos: ik wil mij spoeden om iets tot stilling van hunnen honger te halen.’ En wij verlieten de tent in de stilte des nachts. De honden vlogen op ons aan met hevig geblaf, zoodat ik moeite had om hen af te weren. Eindelijk kwamen wij aan het voorraadhuis. Omar zelf opende de deur: wij traden binnen; omar zag rond, en ging naar een' zak, waarin honderd-en-vijftig pond meel was. ‘Abbas!’ zeide hij, ‘leg dezen zak op mijn' rug, en neem zelf dit vat met boter.’ Ik laadde hem den zak op den rug, en nam zelf het vat. Wij verlieten het voorraadhuis; omar sloot de deur digt, en wij keerden naar het leger in de woestijn. Doch naauwelijks hadden wij den weg half afgelegd, of omar was onder het gewigt van zijn' last geheel afgemat; het meel stoof in zijne oogen; zijn baard en geheele aangezigt waren onkenbaar. ‘In den naam mijns vaders en mijner moeder, heer der geloovigen!’ riep ik, ‘laat mij dezen last in uwe plaats dragen.’ - ‘Dat zult gij niet,’ sprak hij: ‘bergen van erts zou ik ligter kunnen dragen, dan eene enkele ongeregtigheid. Hoe kan ik deze vrouw zien, die den honger harer kinderen met keisteenen bedriegt? Kom, laten wij ons haasten, opdat wij aankomen eer de kinderen zich in slaap geweend hebben.’ Zoo vervolgden wij onzen weg, terwijl omar bijkans onder zijn' last bezweek. Eindelijk kwamen wij in de tent der arme vrouw. Toen legde hij den zak met meel neder; ik zette het botervat daarnaast; en, in plaats van na de vermoeijenis te rusten, wierp omar de steenen uit den ketel en een stuk boter er in, en toen hij zag, dat het vuur wilde uitgaan, zeide hij: ‘Vrouw! hebt gij geene rijsjes?’ -

[p. 705]

‘Hier zijn eenige.’ Nu legde omar ze op de assche, zette den ketel op de steenen, en blies het vuur aan met den adem zijns monds. Mijne oogen zagen den beheerscher der geloovigen nederliggen, om de uitgaande vouken aan te blazen; zijn dikke baard veegde het stof, en was somwijlen in rook gewikkeld; maar hij bleef in deze ootmoedige houding, tot dat de vlam omhoog rees. Toen de boter gesmolten was, roerde hij haar met een' stok, terwijl hij met de andere hand meel daarin strooide. Maar de kinderen, die om hem stonden, weenden, en kreten immer voort. Thans vroeg omar van de arme vrouw een' lepel, nam een der kinderen op zijne knien, trok de anderen digt bij zich, en voedde hen net de spijze, die hij gekookt had. Toen stonden de kinderen vrolijk op, speelden nog eene poos, en vielen vervolgens onbemerkt in slaap. Maar omar wendde zich tot de vrouw, en zeide: ‘Vrouw! wilt gij mij uwe klagt wegens omar's ongeregtigheid verkoopen? Ik geef er u honderd goudstukken voor.’ - ‘Dat wil ik gaarne,’ antwoordde zij. - ‘Goed; doe het dan schriftelijk.’ - ‘Ik kan niet schrijven.’ - ‘Dan doe ik het in uwe plaats.’ Toen de vrouw toestemde, riep ik een paar getuigen, en haalde de houderd goudstukken. Omar schreef inmiddels:

‘In den naam des barmhartigen, langmoedigen Gods. Moge de Almagtige mahometh en zijn heilig geslacht met zegen overstorten! De dochter van *** heeft, in tegenwoordigheid van twee getuigen, omar ben alkhattab de ongeregtigheid vergeven, die hij beging, dat hij hare ellende voorbijzag en hare behoeftigheid niet uitvorschte, gelijk de pligt van iederen herder is jegens de hem aanvertrouwde kudde. Omar heeft haar daartegen honderd goudstukken gegeven, waardoor hare vordering vernietigd is. Hiervan heeft zij dit verdrag vrijwiliig gesloten.’

Nadat dit geschrift door de getuigen geteekend was, vouwde omar het digt, en stak het in zijn' boezem, stond op, groette de vrouw, en ging heen. ‘Abbas!’ zeide hij onder het gaan tegen mij, ‘toen ik deze vrouw zag, die hare hongerige kinderen met keisteenen paaide, was het, alsof er een berg op mij viel, en mij verplette in zijnen val. Daarom dreef de schrik mij, om te doen, wat gij

[p. 706]

zaagt, dat ik deed; en thans eerst wentelt de berg van mij af, en mijne borst ademt ruimer.’

Bij zijne terugkomst vergaderde omar zijne kinderen om zich, en sprak: ‘Neemt, mijne kinderen! dit geschrift, en bewaart het zorgvuldig; en wanneer de Almagtige mijne oogen sluit, legt het dan in mijn graf.’

En omar zorgde voor de vrouw en hare kinderen, en de honger bleef in hare tente een vreemdeling.