Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1818

[p. 624]

Tafereel van Parijs, onder Lodewijk den XIV.

Dit tafereel, door eenen Siciliaan in 1692 ontworpen, werd uit het Italiaansch in het Fransch vertaald. Hetzelve kan ten maatstaf van vergelijking dienen met de tafereelen, welke men in onze dagen ontworpen heeft. Bij de lezing van het stuk in zijn geheel zal men zonder twijfel verbaasd staan over zulk een groot verschil in de modes, en zulk een klein verschil in de zeden. Ziet hier eenige uittreksels uit hetzelve:

‘Het zijn bijkans tien jaren, dat ik in Parijs ben, en nog ken ik deze groote stad niet geheel. De vreemdelingen worden hier wél ontvangen, mits zij maar niets vragen; zij hebben er niets anders te doen, dan zich maar wél te vermaken. Ik speel nu eens voor wijs en dan weder voor gek, hetwelk het groote geheim is, om van iedereen bemind te zijn. Ik maak verzen en pligtplegingen; de aanzienlijke lieden geven mij schoone woorden, en de geleerden vereeren mij met hunne welwillendheid.

De grooten onderscheiden zich daardoor, dat zij niets doen zoo als andere lieden, en dat zij gevolgd worden door een groot aantal dieren op twee beenen, wanneer zij zich in hunne koetsen laten rondvoeren.

De Koning alleen wordt gehoorzaamd; er is hier geen groot heer, die eenen minderen zoude durven bedreigen, wanneer deze slechts zijne pligten als onderdaan vervuld heeft. Voor het overige kunt gij hier leven op Turksche of Grieksche manier, of zoo als het u belieft.

De geleerden zijn hier zoo talrijk, als de onwetenden en ongeletterden te Konstantinopel. Er zijn vele geleerde genootschappen, waarhenen elk gaat, om te praten, of zich te vervelen. Zij, die over ernstige en belangrijke zaken schrijven, blijven arm en vergeten. De boekverkoopers worden rijk ten koste der schrijvers, door het verkoopen van werken, die zij niet verstaan, of nooit lezen.

De vrouwen van Parijs brengen slechts dappere kinderen ter wereld, en gebieden meer dan de mannen. Zij zijn het schoonste sieraad dezer stad, hoewel zij in het algemeen niet schoon zijn; maar in bevalligheid en levendigheid overtreffen zij alle vrouwen der wereld; zij zijn gewoonlijk aardig, geestig en welsprekend. Er zijn ook ge-

[p. 625]

leerde vrouwen; maar deze zijn noch de beminnelijksten noch de gezochtsten. Daar zijn er, welke haar geheel vaderlijk erfgoed op het lijf dragen; daar zijn er ook, die alle dagen van kleederen, en elk oogenblik van aangezigt veranderen. Zij geven, ontvangen en vergeten de indrukselen der liefde met dezelfde gemakkelijkheid.

De huwelijken, welke eertijds voor het geheele leven waren, zijn thans slechts voor eenen tijd. De vrijwillige scheiding is ongevoelig in alle groote huizen ingeslopen. Een man leeft gerust op het land, terwijl zijne vrouw zich in Parijs vermaakt.

De kleêrmakers hebben meer moeite om uit te vinden, dan om te naaijen; en wanneer een kleed langer duurt, dan het leven eener bloem, is het oud.

De Parijzenaars doen niets met gierigheid; hunne maaltijden zijn lekker en overvloedig; zij eten nooit alleen, zoo als de Duitschers of Italianen. Er is geen werkzamer en geen armer volk, want zij geven alles aan hunne maag en aan hunne ijdelheid; echter zijn zij altijd tevreden en vrolijk.

De Fransche taal is zeer aangenaam, wanneer zij goed gesproken wordt; maar de Parijzenaars verslikken de helft hunner woorden, en schrijven nooit zoo als zij spreken; men zou zeggen, dat zij vermaak vinden in onverstaanbaar te spreken.

Men kent eenen Franschman aan vier zaken: wanneer de klok slaat, wanneer hij iemand iets vraagt, wanneer hij iets belooft, en wanneer hij van zijne liefdegevalletjes spreekt.

Men vindt te Parijs alles, wat men kan begeeren. Maar hoe groot ook de overvloed zij aan alles, wat tot het leven of het vermaak noodzakelijk is, men zal niets erlangen, wanneer men niets heeft. Er is geene verschrikkelijkere hel, dan in Parijs arm te zijn.

Wat men het veelvuldigst in Parijs vindt, zijn beloften, die niet vervuld worden, weldaden, die ontvangen en vergeten worden, tafelvrienden, en gedienstige vleijers. Zeldzaam vindt men er matige grijsaards, ledige geneesheeren, belangelooze advocaten, beleefde jonge lieden, en zedige vrouwen. Nooit ziet men hier getrouwe echtgenooten, kooplieden met een geweten, milde renteniers, en opregte vrienden.’

Parijs, den 30 Augustus, 1692.