Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1818

[p. 420]

Joannis van Voorst, Oratio de commodis atque emolumentis, quae e singulari Principum Europaeorum, in religione Christianâ his temporibus profitenda, consensu sperare et augurari liceat. Publice habita, die VIII Februarii MDCCCXVII, quum tertia vice Magistrata Academico abiret. Lugd. Bat. apud S. et J. Luchtmans. 4to.

Eene Redevoering over de weldadige en heilrijke gevolgen, welke men uit de zonderlinge en merkwaardige overeenstemming, die de Europesche Vorsten van dezen tijd, in hunne openbare hulde aan het Christendom, betoond hebben, hopen en voorspellen mag; zulk eene Redevoering verdient groote opmerkzaamheid, te meer, daar derzelver opsteller een man is, die zich, door veelvuldige geleerdheid en hartelijke belangstelling in het Christendom, uitstekenden roem verwierf. Na eene korte herinnering aan de onderscheidene plegtige Redevoeringen, door den Hooggel. Schrijver gehouden, wordt het bovengenoemde belangrijke onderwerp dezer Akademische Rede opgegeven, en, met een enkel woord, naauwkeurig bepaald, ter nadere aanwijzing, welke de overeenstemming, de godsdienstige eensgezindheid of de Christelijke vereeniging zij, die door den Redenaar wordt bedoeld.

Het wezenlijk bestaan van zulk eene overeenstemming wordt betoogd uit het voeren van den edelen krijg, ter verlossing van Europa's voornaamste Rijken, (wier jammervolle gesteldheid in eenige krachtige trekken wordt gemaald) door de verbonden Vorsten aangevangen en voleindigd met onbezweken moed, nimmer wankelende eensgezindheid, en rustig vertrouwen op den Heer der heerscharen, wien Vorst en volk, in éénen geest, de eere gaf van de behaalde zege. Maar niet minder wordt die overeenstemming bewezen uit de altijd gedenkwaardige verbindtenis, door de doorluchtige Hoo(f)den des krijgs, in eigen persoon, te Parijs, den

[p. 421]

26 September 1815, gesloten; dat roemvol, edel en Christelijk verdrag, onder den naam van het heilig Verbond daarna bekend, welks onschendbare bewaring, volvoering en handhaving gewaarborgd worden door de godvruchtige gezindheid van deszelfs verhevene Stichters, alexander, frederik en frans, en door den goeden Christelijken geest, welke de andere Vorsten, straks tot hetzelve toegetreden of daartoe uitgenoodigd, bezielt.

Van deze verbindtenis, als zijnde de schoonste proeve van der Vorsten zeldzame overeenstemming in hunne openlijke hulde aan het Christendom, voorspelt zich de Redenaar de heilrijkste gevolgen, voor de menschheid, den Godsdienst en elken ingezeten hoogst belangrijk. Zij zijn: bestendige voortduring van vrede, rust en eensgezindheid, die niet ligtelijk zal verbroken worden door Vorsten, die zichzelven als broeders, en alle staten en natiën als één groot huisgezin beschouwen, welks leiding en besturing naar Christelijke beginselen hunne plegtige verbindtenis en heilige verpligting is; - het geluk en het heil der volkeren, door vrije vaart, onderlinge betrekking tot elkander, en onbeperkte mededeeling der vruchten van vlijt, kennis, geleerdheid en deugd, verzekerd; door geene twisten meer geschokt; zelfs niet door weelde en wellust, menigwerf het treurig uitwerksel des voorspoeds, verstoord, als daartegen beveiligd door den Godsdienst, wiens geest en beginselen allen bezielen; - godsdienstige verdraagzaamheid, noodwendig voortvloeijende uit een verbond, het eerst ontworpen door drie Vorsten van verschillende geloofsbelijdenis, de Grieksche, Protestantsche en Roomsche; en aangenomen door andere Vorsten, die mede niet hetzelfde leerstelsel belijden, maar echter door éénen geest gedreven zijn; - volkomene vernietiging des afschuwelijken slavenhandels, over welker aanvankelijk genot, door de roemrijkste zegepraal, bij Afrika's kusten, mede door onze zeemagt, verktegen, de menschheid alreede juicht; - en einde-

[p. 422]

lijk de bloei en uitbreiding van den Godsdienst, met meerdere verlichting en verdraagzaamheid in Europa's zuidelijke gewesten, waartoe Bijbelgenootschappen en andere heilzame inrigtingen de schoonste verwachtingen openen en reeds dadelijk vervullen. Alle welke zegeningen, in schoone taal, ontvouwd en voorgesteld worden; terwijl het overig gedeelte dezer belangrijke Redevoering meer bijzonder aan het doel en oogmerk van dezen feestelijken dag wordt toegewijd.

Deze opgave, hoe onvolledig, kan echter van deze Redevoering eenig overzigt geven. Dat dezelve menigvuldige proeven van reinen smaak en zuivere welsprekendheid aanbiedt, mag men gereedelijk van eenen van voorst verwachten. Gelukkig de Menschheid, indien des Redenaars voorspellende geest, naar waarheid, in de toekomst hebbe gelezen, en vervuld worde, wat hij sprak! Dan voorzeker zal, als eene der hoogste zegeningen, die tevens een der heiligste regten is, vrijheid van geweten onder alle volkeren bloeijen, en geen Vorst immer meer eene verbindtenis sluiten, welke slechts éénen Godsdienst duldt, en de andere wraakt. Onderneemt hij dit echter, weldra zullen dan de Stichters en Beschermers van het heilige Verbond dien onchristelijken dwang wederstaan, en niet gedoogen, dat, in het groote Huisgezin der Natiën, leden en broeders zijn, die van het genot der Christelijke beginselen en regten verstoken werden.