Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1818

[p. 255]

Memoria Hieronymi de Bosch, Instituti Regii Belgici quondam socii, rite celebrata in publico classis tertiae consessu a Davide Jacobo van Lennep, et Carmen de inventae Typographiae laude kostero Harlemensi potenter tandem asserta: auctore Hermanno Bosscha, ejusdem classis socio et h.a. praeside. Excuderunt Pieper et Ipenbuur. 1817. 4to. form. maj. pp. 71 f 1-10-:

Bene est. Deze laatste woorden van de bosch, en van deze Gedachtenisviering, bleven ons na het hooren en lezen van dit stuk lang bij. Het is ons nog steeds levendig. Ja, zoo leeft men wel, zoo spreekt men wel, zoo schrijft, zoo dicht men wel. Gloria est umbra virtutis. Eer en roem zij der gedachtenisse van den edelen de bosch, wiens ziel zoo wél, zoo zacht gestemd was, wiens kunde zoo groot, wiens menschenliefde zoo bijzonder, wiens godsvrucht zoo praktisch was! Lof en dank zij ook den braven van lennep, sieraad der Amsterdamsche Hoogeschool, die, gevoelig van hart, vast in het vervullen zijner belofte, hoogst gelukkig van stijl, de bosch zoo juist geschilderd heeft, en die hem niet zoo wél had kunnen treffen, zoo niet die zelfde indruksels van ware humaniteit (in alle mogelijke kracht van het woord) diep in zijn binnenste waren geprent geweest! - De Laudatus en Laudator mogen dan ook ten voorbeelde zijn van anderen, opdat men de Letteren beschouwe, niet als enkel middelen om een schat van geleerdheid te verzamelen en te bergen, maar ook bijzonder als de ware prikkels tot hetgeen goed en edel is, als de meest zuivere bronnen van smaak, als toevlugt en troost in rampen en verliezen, met één woord als de ware sieraden en steunsels van een leven, nuttig voor zich en anderen, en zalig in de gevolgen.

Waarlijk, het gaat ons als van lennep! Nu wij aan de bosch, zoo algemeen bemind, zoo te regt betreurd, weder bepaald denken, is ons zijn verlies als gisteren. Neen waarlijk, hij was de man niet om spoedig vergeten te worden! Het beeld van de bosch is ons zoo levendig, dat onze Lezers, en ook van lennep, wiens werk overwaardig is door de uitvoeriger pen van een eerst Geleerde naar regt ge-

[p. 256]

roemd te worden, ons ten goede moeten houden, dat wij ditmaal minder over het werk, dan van hem, over wien het handelt, spreken. Wij verbeelden ons, dat zulks thans niet ontijdig is, daar men zeker nog meer de bosschen heeft in kunde en smaak, dan wel in kleingevoeligheid van zichzelven en grootmoedigheid jegens anderen. Dikwijls vroegen wij onszelven af: Wat was er toch in de bosch zoo aanlokkend, dat aller harten tot zich trok? Was het zijne geleerdheid? Neen. Was het zijne gelukkige Latijnsche Muse? Ook dit niet zoo zeer. Was het zijn roem, zijn gezag in het algemeen, bij lieden van staat en letteren, en in het bijzonder als Curator der Leidsche Universiteit? Neen, dit nog veel minder. Wat dan? Wij antwoorden met ruimte: Zijne blanke inborst, stille deugd, liefde om allen te helpen, hetzij die hem nabij of verre waren. Het was dat oog, schitterende van menschlievendheid, en spiegel eener hemelsche tevredenheid bij zichzelven. Het was dat treuren met den treurenden, dat verblijden met den blijden, dat wél zijn met allen en voor allen. Het was die openhartigheid, die standvastigheid, zelfs bij schijnbare zwakheid uit al te groote goedwilligheid, dat kinderlijke en ongekunstelde, dat enthufiasme voor al wat goed, schoon en loffelijk was, dat zuiver blijven in eenen vuilen en besmetten tijd, die grootheid met goedheid gepaard. Het was dat liefelijke geheel, uit edelaardigheid geboren, door letteren en deugd opgekweekt, en door godsvrucht ten einde toe volgehouden onder pijn en smart, toen het mihi bene est hem nog op de lippen en het aliis bene sit nog in het harte was. - Wij hopen op eene Nederduitsche lofrede of levensgeschiedenis van dezen man, waardig door meerderen regt gekend te worden.

De brave en kundige bosscha deed zeer wél, dat hij, na het uitspreken der gedachtenisrede door van lennep bij deze zoo gepaste gelegenheid der eerste openbare zitting van de derde klasse van het Koninklijk Nederlandsch Instituut, het gedicht over de handhaving van den roem van koster, als uitvinder der Drukkunst te Haarlem, niet voorlas. Wij hebben het nu met uitstekend veel genoegen gelezen, en rekenen den Hoogleeraar, met zeer weinigen, onder de echte Latijnsche Dichters, waarop ons Vaderland weleer zoo zeer roemde, en nog met reden zich verheffen mag. Jammer, dat deze Dichters zoo schaarsch worden! Mindere wel-

[p. 257]

vaart gaf sinds lang minder genoegelijke luim en stemming, zoodat het gevoelig hart zich niet meer zoo ruim en gemakkelijk bij ware vrienden ontlastte in warme vaderlandsche zangen. Bene sit patriae et musis!