Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1818

[p. 79]

Banquet de Léontis, par Mme. Wyttenbach, née G..... Paris, à la Librairie Grecque-Latine-Allemande. 1817. 8vo. VIII, 196 pag.

Schoon in eene vreemde taal geschreven, (en het is niet te ontkennen, dat de verleiding hiertoe, uit hoofde der beperktheid van het Hollandsch lezend en Hollandsch koopend publiek, zeer groot is) schoon zelfs op vreemden bodem uitgegeven, (voorheen kwamen Fransche schrijvers hunne werken hier dikwijls uitgeven) dient, echter, een boek door eene Hollandsche vrouw geschreven - Mevrouw wyttenbach, toch, is blijkbaar als zoodanig aan te merken - door ons niet over het hoofd gezien te worden. Het is waar, haar vroeger werkje, théagène, is onzer aandacht ontsnapt; doch dat droeg ook slechts den naam van Mademoiselle G..... aan het hoofd; en wie dacht er terstond op, om Prof. wyttenbach's geleerde nichtje onder dit opschrift te zoeken!

De vorm van het werkje is deze. Op het bedoelde banket, ter gelegenheid der Bacchusfeesten, buiten Athene, voor sommige beschaafde en letterlievende mannen en vrouwen aangeregt, wordt, naar Grieksche gewoonte, een voorzitter of koning van het seest benoemd; en deze legt, ter vermeerdering der vreugde, aan elk der aanwezigen op, wanneer de rondgaande beker aan hem of haar komt, iets te vertellen; nadat, echter, de maaltijd niet slechts geëindigd, maar vooraf ook nog een offer des lofs aan de Zanggodinnen is toegebragt door de gastvrouw. De personen, hier sprekende ingevoerd, en nog een paar, van welken gesproken wordt, (theagenes en critobulus) verbeelden, ten deele althans, werkelijk bestaande mannen of vrouwen, zoo als de twee genoemden den Heer wyttenbach zelven en den overleden Prof. paradijs; terwijl anderen niet schijnen verkozen te hebben zich te doen noemen.

De inhoud der genoemde verhalen loopt over verschiliende onderwerpen, het breedst over liefde en vriendschap: alles is gekleed in Grieksch kostuum, met Godenleer en fabelen enz. doorweven, in eenen zeer fraaijen stijl en met blijk van groote bedrevenheid in de Ouden, wier bekendste meesterstukken van beschrijving dikwijls op den voet gevolgd wor-

[p. 80]

den. Niemand twijfele dus, of hij vindt hier meteen belangrijke zaken. En nog al meer verdient het boekje aanprijzing, omdat het, naar wij uit het een en ander afnemen, bestemd is om een gedenkstuk der vriendschap op te rigten voor verscheidene belangrijke personaadjen; zoo als reeds genoemde paradijs, die in een paar anecdoten loffelijk en karaktermatig geteekend wordt, enz.

Verlangt de lezer een proefje? Ziehier dan iets over - de ligchamelijke of aardsche liefde.

‘Dat phedra ons nu zegge, wat wij door liefde verstaan.

Phedra antwoordde hem: Mij dunkt, o wijze diotimus! dat liefde, in den uitgebreidsten zin des woords, is het verlangen naar vereeniging. Maar, even als er eene hemelsche en eene aardsche venus is, zoo zijn er, bij gevolg, ook twee liefden. De eene noemt men zedelijke of gaddelijke liefde, en de andere zinnelijke of aardsche liefde.

De zedelijke of goddelijke liefde is het verlangen naar vereeniging, om de ziel.

De zinnelijke of aardsche liefde is het verlangen naar vereeniging, om het ligchaam.

Merken wij hier op, dat het woord liefde niet alleen gebezigd wordt voor de twee neigingen, waarvan wij gesproken hebben; maar dat men hetzelve ook beeldsprakig toepast op elk ander verlangen naar eenig voorwerp. Vandaar de uitdrukkingen: liefde tot rijkdom, liefde tot roem. Maar thans kunnen wij geen gewag maken, dan van die liefde, welke wij verklaard hebben als een verlangen naar de ziel of het ligchaam.

Ik zal mij bepalen, om eenige aanmerkingen te maken over de aardsche liefde.

Het is met deze liefde even als met elke zinnelijke behoefte. De natuur eischt weinig. Het is voor den vriend der menschheid een akelig tafereel, de ontelbare ingebeelde behoeften te zien, welke de menschen zich vormen, om zich ongelukkig te maken. Men kan zeggen, dat zij hunne rede en werkzaamheid alleen doen dienen, om zich met eenen afgrond van kwalen te omgeven. Wat de liefde betreft, deze behoefte, even zoo matig en zoo gemakkelijk te voldoen als een dorst, die niet door prikkelende en zoute spijzen aan-

[p. 81]

gezet is, wordt zij niet gedurig opgewekt door de weelde, de ledigheid en alle kunsten der verbeelding?

Beschouw deze beknopte opmerkingen, o diotimus! als den eersten steen, welken een werkman gelegd heeft tot het gebouw, hetwelk gij wilt optrekken. Laat thans eenen anderen daaraan arbeiden, en roep mij tot het werk, wanneer gij zulks noodig oordeelt.’