Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1817

De hel.

(Vervolg van bl. 427.)

Volgaarne maakte ik gebruik van het verkregen verlof, om het Hellerijk te bezien, en gaf mij aan het geleide van een' der helsche Kamerheeren over. Waarlijk! het zoude uwer Majesteit geen gering zielsvermaak verschaffen, in deze helsche kwel- en martel-kamers een uurtje rond te zien. Welk een villen, roosten, braden, rooken, spekken en hakken! Men moet het den maitre des spectacles des Duivels tot zijnen roem zeggen, dat hij het effect bestudeerd heeft. Want

[p. 476]

met zulke kunstbedrevenheid wist hij de groepen te regelen, te rangschikken en te verlichten, en het geheel deed zulk eene treffende werking, dat ik overtuigd ben, uwe Majesteit zoude den geestigen uitvinder gaarne het grootkruis van het legioen van eer geschonken hebben.

Dezelfde oorspronkelijkheid vertoonde ook des Duivels Kapelmeester. Want het Miserere der geplaagden wist hij zoo vaardig te stemmen, en met trommels en kanonnen te accompagneren, dat het geheel naar eene van die oorlogs-symphoniën in den grooten stijl geleek, welke uwe Majesteit tot dolwordens toe bemint. De Duivel was hem ook bijzonder genegen; want hij had zich daarop toegelegd, om de ooren van zijnen Heer en Meester zoodanig te streelen, dat deze hem dikwijls een donderend bravo! en da capo! toeschreeuwde.

Het eerste, wat zich aan mijn oog vertoonde, was de Tirannenzaal.

Waarlijk, Sire! zulk een karakter van majesteit en grootheid, als deze zaal bekleedde, zag ik nog nooit. Het is een verbazend eirond. De gewelfde zoldering wordt door 500 korinthische zuilen ondersteund, welke van zuiver goud gegoten zijn. Deze zuilen moesten tevens in de plaats van kagchels dienen; want elke derzelven zag ik door eenen gekroonden heer omhelsd, die scheen zich daaraan te warmen. Mijn geleider gaf mij echter deze opheldering: ‘Deze heeren - zeide hij - waren eertijds magtige Keizers, Koningen en Oorlogslieden, welke zoo begeerig waren naar goud, dat wij, om deze hunne begeerte te bevredigen, hen aan deze gouden zuilen hebben vastgesmeed.’ - Maar dit was - met verlof van den Duivel! - eene helsche grap. Want deze zuilen waren zoo gloeijend heet, dat deze doorluchtige heeren duivelsche gezigten trokken, en dezelven met een geheel ander gevoel omhelsden, dan eertijds hunne maitressen.

‘Bezie eens het kunstig Mosaïk, waaruit deze vloer bestaat,’ zeide mijn geleider; ‘het zijn enkel schedels van schurken, namelijk van vorstelijke vleijers, koppelaars en soortgelijk goedje, welker bezigheid eertijds was, gedurig nieuwe slagtoffers voor den wellust en de hebzucht hunner meesters op te zoeken.’

‘Bravo!’ antwoordde ik, en gaf hun eenen hartelijken trap; ‘hier zijn zij op hunne plaats.’

‘Hoe bevalt u de verlichting?’ vroeg de Kamerheer:

[p. 477]

‘zaagt gij ooit iets prachtigers, dan deze ontelbare kristallen kroonen, welke aan de zoldering hangen?’ En waarlijk, de glans, welken zij verspreidden, was met niets in de wereld te vergelijken. Dit had zijne reden; want de kaarsen waren niet, zoo als men denken zoude, van was of smeer gegoten, maar - zoo als mijn geleider zeide - uit een gesmolten mengsel van leveranciers en woekeraars, en overtroffen zelfs de Russische kaarsen; weshalve ik dezelven uwer Majesteit ernstig aanbeveel. Ook zag ik nooit iets kostbaarders, dan de zoldering der zaal. Dezelve bestond uit eene reeks van fresko-schilderijen en gouden basreliess, welke de merkwaardigste gebeurtenissen der wereld vertoonden, van welken de Parijsche bloedbruilost, de Siciliaansche vesper, de brand van Rome onder nero, en vooral de brand van Moskou, van wege de treffende voorstelling, mij uitnemend bevielen.

‘Schaak den koning!’ riep thans eene verschrikkelijke basstem. Ik zag om, en ontwaarde een aantal gekroonde heeren, die met het hoofd op de hand en zeer diepzinnig aan gouden tafeltjes zaten, en schaakten.

‘Wie zijn zij?’ vroeg ik mijnen geleider. - ‘Deze zijn die wereldbedwingers - antwoordde hij - welke eertijds de aarde als een groot schaakbord beschouwden, waarvan zij hunne natuurgenooten, even als onbezielde figuren, wegbliezen. Thans spelen zij met hunne vleijers en maitressen; maar geloof mij, de koningen, boeren en springers branden hun thans regt helsch in de vingeren!’ En waarlijk, bij elken trek knipten zij met de vingeren, waaruit ik besloot, dat de Kamerheer gelijk had. Daarbij kwam, dat zij erbarmelijk over hoofdpijn klaagden; en, toen ik hunne kroonen van naderbij beschouwde, vond ik, dat het gloeijende chakoo's waren, die hun voorzeker een weinig ongemakkelijk zaten.

‘Waarlijk,’ zeide ik, zeer verbaasd, nadat ik het doorluchtig gezelschap overzien had, ‘gij, heeren Duivels! weet voor gepast onderhoud te zorgen, en vooral de speelpartijen voorbeeldeloos te regelen!’

‘Vernederen wij ons thans tot de mindere klasse,’ voer de Duivel voort: ‘beschouw nu die Maarschalkstafel!’ Bij het woord Maarschalkstafel wees hij op eene groote biljart. Toen klapte hij in de handen, en riep: ‘à La chasse!’

‘à La chasse! à la chasse!’ klonk het uit alle hoeken, en een twaalftal ligtvoetige Duivels met groene voorschoten,

[p. 478]

welke mijn geleider de helmarqueurs noemde, kwamen toegesprongen. Zij hielden vurige queus in de hoogte, welke zij eenige bestarnde en sterk vergulde heeren met vele duivelscomplimenten in de handen drukten. Toen schudden zij een aantal gloeijende kartetskogels op de biljart; en nu begon waarlijk een regt grappig à la chasse-spel: want de queus brandden den heeren Maarschalken en Generaals zoodanig in de handen, dat zij het eene dozijn vloeken na het andere uitstieten, en zich daarbij de ballen elkander naar het hoofd carambolleerden.

De marqueurs stonden grijnzend daarbij, en marqueerden met eene waarlijk duivelsche koelbloedigheid.

‘Even zoo koelbloedig, als deze marqueurs,’ zeide mijn geleider, ‘aanschouwden deze heeren eertijds het groote oorlogsbiljartspel, en even zoo boosaardig grimlachten zij, wanneer de kogels hier of daar een been wegmaaiden.’

‘Partij!’ brulde het nu uit honderd kelen. De marqueurs namen hun de queus uit de handen, en zeiden hun de uitgezochtste vleijerijen over hun spel. Te gelijker tijd bragten zij eenige, een honderd pond zware, metalen kruisen, welke mijn geleider, spottenderwijze, de grootkruisen van het legioen der hel noemde. Deze hingen zij den spelers op den rug, en noodigden dezelven tot eene wandeling, waarbij de nieuwe ridders onder den last hunner grootkruisen niet weinig steenden.

‘Eereteekens en kruisen naar verdienste!’ dacht ik. ‘Maar, om op iets anders te komen, hebt gij hier geene Financiers; wel te verstaan dezulken, die het vette der aarde uitzogen, alleen om hunnen buik te vullen? want alle achting voor de anderen.’

‘Of wij ze hebben!’ hernam mijn geleider lagchende - ‘zij heeten legio. Volg mij in de Financiekamer!’

Toen bragt hij mij in een zwakverlicht gewelf, alwaar eene hoogst zonderlinge groep zich aan mijn oog vertoonde. Hier lag, namelijk, een ontzaggelijk vat, misschien wel zoo groot als het Heidelbergsche, waarop de woorden vlamden: ‘Danaïden-vat der Staatsbezitting.’

‘Ziet gij die uitgehongerde heeren - zeide mijn geleider - hoe zij zich afslooven, om het Danaïden-vat uit gindschen put te vullen, die van schuimenden champagne overstroomt? Deze zijn de Plus-makers; en zij meenen het waarlijk goed.

[p. 479]

Maar die dikke heeren daar, welke, gelijk levende kolken, rondom de kraan zitten, spotten met hunne moeite, daar zij gedurig hunne bekers vullen en in hunne buiken ontladen. Deze zijn de Minus-makers.’

‘Gij ziet, Mijnheer,’ zeide een van deze laatsten tot mij, ‘hoe, door een wijs en welberekend Financiebestuur, het behoorlijk evenwigt tusschen het plus en minus in het voor ons liggend Danaïden-vat wordt onderhouden. Die magere heeren dáár, welke wij, om de grap, de kollega's Plus noemen, zorgen pligtmatig voor de vermeerdering der staatsinkomsten. Wij echter, die ons zelven de kollega's Minus noemen, wij hebben het moeijelijk, hoewel meer gevend ambt, om deze inkomsten in de uiterste aderen en kanalen van het staatsligchaam te laten uitstroomen; en dus bevindt het staatsligchaam zich altijd wél.’ Dit zeide de kollega Minus, en bij het woord staatslig chaam streelde hij genoegelijk zijnen buik.

‘Wél gezegd, heer Minus!’ hernam ik: ‘want maar al te dikwijls is de buik van zulke heeren, zoo als gij zijt, het zoogenaamde staatsligchaam, waaraan het ware staatsligchaam, als aan eenen Moloch, wordt opgeofferd. - Maar wat deert u, heer Minus? Gij trekt daar op ééns een gezigt, alsof gij van het kolijk geplaagd wierd.’

‘Helaas! deze gloeiwijn,’ hernam de Financier, ‘maakt ons somtijds een helsch gespook in de darmen.’

Ik bragt zijnen beker even aan mijne lippen, en toen ontwaarde ik, dat de champagnewijn kokend heet was.

‘Bravo!’ riep ik uit. ‘Mogt allen bloedzuigeren, die u gelijk zijn, reeds op aarde de wijn in de aders branden, als deze gloeiwijn!’ - -

‘Gelieft gij mij thans in de Geregtszaal te volgen?’ viel mijn geleider mij in de rede.

‘Gaarne,’ antwoordde ik: ‘waar vinde ik die kuipende regters en advocaten, die de schaal der geregtigheid naar willekeur doen rijzen en dalen; waar vinde ik die bedenkelijke formaliteiten-slaven, die, van wege de gedurige rug- en omzigten, nooit regtuit zien? waar vinde ik die?’

De Kamerheer bragt mij in een duister hol, hetwelk geenszins naar eenen tempel van themis geleek. Het eerste, wat ik zag, was eene groote schaal, welke de Duivel, uit scherts, de schaal der geregtigheid noemde, omdat het tongetje nooit

[p. 480]

regt stond. Op elk einde der balans zat een twaalftal advocaten; een paar sterke Duivels vermaakten zich met de balaus gedurig op en neêr te wippen, zoo dat de arme balanceerders telkens de hoofden jammerlijk tegen de zoldering stieten. Een destige, met eene zwarte toga bekleede, Duivel las hun tevens het uitgesproken vonnis voor.

‘Ik appelleer! ik appelleer!’ riepen zij, terwijl zij zich vast om de balans klemden.

‘Geene genade! het vonnis is bekrachtigd,’ was het antwoord, en de Duivels grijnsden daarbij zoo boosaardig, dat het was om dol te worden. - ‘Gij hebt hier eene goede en vaardige regtsoefening, inderdaad!’ zeide ik; ‘maar, waar zijn dan de heeren regters?’ - ‘Daar is de regtbank,’ hernam de Kamerheer. Ik zag om, en ontwaarde eenige zeer diepzinnige heeren, die aan eene lange, groene, met akten beladene, tafel zaten. ‘Daar zijn zij, die alles op de lange baan van Slendriaan en formaliteiten schoven. Zij zitten hier wat ongemakkelijk, en gevoelen, misschien voor het eerst van hun leven, verveling. Geen wonder, want zij zitten op hekels.’ - ‘Dan ontvangen zij hun loon,’ hernam ik, en verlustigde mij niet weinig in het aanschouwen van deze groep.

‘Daar ziet gij ook ons corps diplomatique,’ zeide de Duivel, bij het verlaten van dit hol, en wees naar eenen grooten gek, die boven op eenen toren geplaatst was, en door eenen heftigen wervelwind onophoudelijk rondgedraaid werd. Op dezen gek reden eenige staatsdienaars of staatskunstenaars, van de klasse der genen, welke eertijds even zoo naar den wind der politiek draaiden. En dit was zonder twijfel eene lastige rijpartij, om dat die gek een' rug had, zoo scherp als een mes!

(Het vervolg en slot hierna.)