Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1817

[p. 87]

Schiller's eerste bezoek.
Eene zonderlinge Ontmoeting.

Schiller had, sedert eenige jaren, door De Roovers, Fiesko, en Kabaal en Liefde, de opmerkzaamheid van geheel Duitschland gaande gemaakt, doch bijzonder door het laatste dezer treurspelen ons vrouwen, als kaarsen de muggen, tot zich getrokken en - gezengd. Hij woonde thans te Leipzig, en mij zou binnen kort eene reis door deze stad voeren. Ik had zorge gedragen, dat men met hem van mij gesproken had; en men had mij verzekerd, dat hij mij zijne persoonlijke kennis gaarne zou toestaan. Ik meldde hem den dag mijner aankomst, en verzocht, dat hij mij een kaartje mogt laten vinden, dat mij het uur bepaalde, wanneer ik hem spreken kon. Ik kwam des avonds aan; ik vond het kaartje: des volgenden middags ten zes ure kon ik hem verwachten.

Ik was vroeg op, doorliep (ik was destijds nog zeer jong) de hoofdtooneelen van genoemde treurspelen, en wat ik bij dezelven gedacht en gevoeld had. Ik kon naauwelijks eten. Nu maakte ik mijn toilet, zoo goed, maar ook zoo eenvoudig, zoo bescheiden, inzonderheid zoo weinig aanzienlijk, als mogelijk. Mijne bedienden konden naauwelijks genoeg haast maken. Klokslag vier ure was ik gereed, en schrikte voor twee vervelende uren wachtens, die mij voor de deur stonden. Des te aangenamer, en vleijende bovendien, was het mij, dat reeds vóór vijf de bediende binnenkwam: De Heer Doctor schiller. - Hoe! deze beleefde, welgevoedde, zich volkomen wel bevindende gestalte; deze levendige en schitterende oogen, met den vrijen, vasten blik; deze satirieke trek om den mond; deze elegante, ligte kleeding; deze gemakkelijke houding; deze wellevende voorkomendheid; dit ligte, kwellende wenden des gespreks - dit, dit alles bezit hij? bezit schiller? Dus riep ik een en andermaal uit, toen hij mij na een half uurtje verlaten had. Hemel, wat hebt gij uzelve wederom bij den neus gehad! - Bevallen heeft hij mij, zeer bevallen; maar toch geheel niet op die wijze, als hij mij moest bevallen hebben. - Of, zou hij ook, viel mij nu in, tegen u, als eene dame, opzettelijk den beschaafden, aardigen man van conversatie hebben willen spe-

[p. 88]

len? Mijn bloed bruiste sterker; mijne wangen gloeiden. Daar kwam de bediende: Mijnheer schiller. Het is zoo, dacht ik. Thans ziet hij zijnen misslag in, en komt terug om dien goed te maken.

Ik ga hem te gemoet: een geheel ander, insgelijks zeer knap man, treedt binnen! Eene naauwelijks middelmatig lange, eenigermate gezette, krachtige, maar niet vieezige gestalte; groote, opene oogen vol geest; ernstige miene; tamelijk vaste, hechtende blik; in den beginne eenigzins koele, afgemetene, maar doorgaans welvoegelijke, eenigermate hooghartige manieren; weinige woorden, maar vol zin; eene wat langzame, nadrukkelijke, welluidende spraak. - Dát, riep het in mij, dát is de ware schiller! Met dien nagemaakten heeft de een of ander uwer vrienden u beet gehad, en dat zal zich wel vinden.

Na de eerste hoffelijkheden, wendde ik het gesprek op poëzij en kunst. Hij liet zich daarover gaarne in; bij sprak doordacht en te gelijk ongemeen innemend. Van tijd tot tijd begon hij te critiséren; hoe donkerder zijne uitspraken wierden, des te helderder werden zijne oogen, en zoo verbeeldde ik mij ten minste hem te verstaan. Slechts één ding bevreemdde mij daarbij - juist in hem: hij sprak de Franschen zoo voor! Welligt buigt en schikt hij zijne grondbeginselen ten uwen gevalle, dacht ik, en gevoelde mij op nieuw fijn gevleid. Des te onaangenamer was het mij, dat hij na een half uurtje reeds afbrak, en, in spijt van mijn verzoeken, heenging, doch met belofte van spoedig weer te komen.

Dus was de beeldtenis, die gij u van hem ontworpen hadt, toch niet gansch gemist! zeide ik. Slechts nog strenger, duisterder, ruwer, veel minder verpligtend en hoofsch van manieren, hebt gij u hem voorgesteld, en vuriger, ontzagwekkender! Des te beter, dat het anders is! of - wat zegt mij mijn gevoel? - ook wel niet des te beter! - Terwijl ik dit wil uitmaken, is er de bediende weer: Daar is nog een Mijnheer schiller, die verzoekt.... - Hoe! wat? riep ik verbaasd, en mijn geduld verliet mij. Juist trad binnen een zeer lang, mager man, grof van beenen, zeer sprekend van trekken, bleekgeel van kleur, diepliggende maar doordringende oogen, eenigzins stijven maar niet afschrikkenden blik, ongunstig gekleurd en voorgedaan hoofdhaar, eenigermate verwaarloosde kleeding, min of meer onbehouwen in het uit-

[p. 89]

wendige, en alles, wat hij met eene diepe, bijna holle stem eentoonig daarheen zeide, was: Ik ben u dank schuldig, dat ge mij zelve gelegenheid gegeven hebt om u in persoon te leeren kennen.

Mijne ontevredenheid stond voor het imposante der verschijning. Ik zocht mij te herstellen; het gelukte niet zoo terstond, en hij werd verlegen over mijne verlegenheid. Mijnheer, begon ik eindelijk, hier heeft een misverstand plaats. Wie gij ook zijn moogt - -

Ik ben schiller, zeide hij zeer droog en koud.

Ik weet niet, wat mij daarin wederom mag gepikeerd hebben; ik was waarlijk in staat om nibbig te antwoorden: Ik heb niet geweten, dat deze beroemde Dichter eene zoo talrijke samilie in Leipzig had, dat er misverstanden mogelijk waren - -

Hij werd eerst nog meer verlegen, zag mij vervolgens donker aan, zeide geen woord, en bragt mij juist daardoor bijna van mijn stuk.

Mag ik u verzoeken, begon ik eindelijk weer, eene rol af te leggen, die, zoo als ik zie, u geneert, en die de aardigheid, welke men schijnt voor te hebben, zou kunnen bederven?

Hij zweeg nogmaals eene poos, stond stokstijf, zag mij verdrietig in het gezigt, en antwoordde nu met ernst en waardigheid, maar zonder iets beleedigends in den toon: Eene rol kan ik niet afleggen; ik heb er geene op mij genomen. Eene aardigheid kan ik ligt bederven; ik ben er niet van onderrigt. Dus zal ik liever afscheid nemen.

Hier boog hij zich een weinigje, en wilde gaan. Ondertusschen kwam de bediende: De beide andere Heeren schiller.

Wie? zeide de lange man zeer bevreemd - intusschen kwamen ze beiden binnen en naar mij toe, verzoekende om verschooning. - Hoe? zeide de ernstige man nu vriendelijker: Gij hier, lieve ünger? en gij, beste huber?

Ja, liefste Tragicus! antwoordden beiden; wij hebben ons, met behulp van uwen roem, bij deze dame eene goede receptie willen bezorgen. Dat wij op denzelven zoo veel vertrouwen gesteld hebben, verdient de erkentelijkheid, dat gij ons nu helpt ontschuldigen.