Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1817

De voortreffelijkheid van de Leer der Roomsch-catholijke Kerk gehandhaaft, op grond der Heilige Schriftuur, (en daarop alleen) tegen den Eerwaarden Heer J.J. Scholten, en twee andere Protestantsche Schrijvers. Te Leyden, bij J.J. Thijssens en Zoon. 1816. In gr. 8vo. 136 Bl. f 1-:-:

Wij zagen den titel van dit boekje met bijzonder genoegen. Zoo moet het toch, zal men ooit met elkander staan op gelijken grond, en zal het redeneren iets meer dan ijdele woorden zijn: men spreke dan naar de H. Schrift, en naar dezelve alleen! Maar de lezing gaf ons zoo veel genoegen niet, daar het beroep op de H. Schrift, en de uitlegging, evenzeer als de redenering, al bijzonder armhartig is; en zelfs als eene proeve, hoe ver een kundig Roomschgezinde het brengen kan, als hij zich eeniglijk aan den Bijbel houdt, is dit geschrift onvoldoende; - wij gelooven voor het minst niet, dat men den Katholijken regt zou doen, als men dit als het non plus ultra eener Bijbelsche verdediging der Roomschkatholijke Kerk wilde doen gelden. Wij hadden verwacht eene duidelijke opgaaf der punten tusschen Roomsch en Onroomsch in geschil, en dan uit de H. Schrift met oordeel aangevoerd hetgeen de Katholijk in zijn voordeel acht. Zoo kon men toetsen; en handelde men wederzijds edelmoedig, dan verwachteden wij toenadering. Dan, de Schrijver gaat eenen anderen, meer omslagtigen weg: hij tracht den Heer scholten te weêrleggen, en heeft zoo tusschenbeiden ook den Protestant aan zijne Medeprotestanten, en Aletofilus, den laatsten wel het meest, (ja, buiten het voorberigt, vinden wij naauwelijks van den eerstgenoemden eenige melding) dan tevens aangetast.

[p. 665]

Allerminst hadden wij hier verwacht den Protestanten het regtmatig bezit des Bijbels te zien betwisten, welks bezit hier echter gezegd wordt bijnaar gelijk te staan (past op uwe stukken, Protestanten in het voormalig vereenigd Nederland!) met het bezit der Kerken in de Noordelijke Provinciën van de Hervormden in het bijzonder; en wij verwachtten ook geenszins eene bewering van duisterheid der H. Schriftuur, en het noodzakelijke van de magt der Kerke tot derzelver uitlegging. Dit wordt nu, ja, zoo men dit bewijzen noemen wil, uit 2 Petr. III:16. I:19, 20 bewezen; immers zegt Petrus: dat de Prophetische Schriften door geen eigen verklaring worden uitgelegt! Ook waren wij, bij de op den titel vermelde wijze van het pleit te zien beslissen, op geene aanvoering van Kerkvaders verdacht; en allerminst op het dom of onedelmoedig verdraaijen der punten in geschil, zoo als b.v. dat der pretense onbevlekte ontfangenis van Maria. Dan - wij hebben hier een tegenschrift tegen den Eerw. scholten, waarbij de Schrijver grootendeels dan over Bijbelteksten redekavelt op zijne wijze, maar geschiedenis en overlevering, daar hij scholten weêrleggen wil, niet kon voorbijgaan. De ons zoo uitlokkende titel is dus weinig meer dan - misleiding. Tot eene proeve van schrijftrant en schriftverklaring tevens, zij het volgende; toevallig slaan wij het boekje hier juist op:

‘Dat deze’ (de R.K. Kerk) ‘heilig is, wordt al mede uit Gods woord bewezen. Ook daar voor bad Jezus zijnen Hemelschen Vader, volgens Jo. XVII:17. Heiligt ze in de waarheid, Uw woord is de waarheid.’ En vers 19. ‘Voor hen heilig ik mij zelve, opdat zij mogen geheiligt zijn in de waarheid.’ Zoo spreekt Paulus, Eph. V:27. ‘Opdat bij (Christus) zich zelve eene heerlijke Kerk bereiden zoude, die geen vlek of rimpel of iets diergelijks hebbe, maar die heilig en onbevlekt zij.’ Zie verder 1 Cor. VI:19. 2 Cor. VI:16. 1 Petr. II:5.

[p. 666]

‘Dat ook deze Kerk Catholijk is, behoeft geen betoog; vermits zij overal in alle landen wordt beleden.

En dat zij is Apostelijk; wordt niet minder bewezen, eerstelijk: uit de eenstemmigheid van hare leer en bediening met die der Apostelen, gelijk hier voor reeds is getoond. En ten anderen uit de geregelde opvolging. Zoo weten wij dat, na de kruisiging van Petrus, reeds in den jare 73 der Christelijke tijdrekening, Linus als oppervoogd is aangesteld. Dat dezen in de jare 84 werd opgevolgd door Cletus; dezen wederom door Clemens; die door Anacletus enz. enz. enz. Den Heer President, die op bl. 37, de opvolging der Pausen van Joannes VIII tot Leo IX op bijnaar vijftig steld; en zal dan ook wel met het bestaan der vorige Pausen bekend zijn. Evenwel heeft hier bij dezen Schrijver eene vergissing plaats van twee jaren; het was niet in 872 maar 874, dat Joannes tot Paus verkozen is, en het getal tusschen deze en Leo IX bepaalde zich tot achtenveertig.

De menigte van algemeene Kerkvergaderingen en Conncilien, van de eerste tijden des Christendoms af, bewijzen allen voor de bestendige bevordering der eenheid, - en de macht welke door Jezus zelf aan zijne Kerk is gegeven, waarborgd ons de zekere onfeilbaarheid derzelve. Immers heeft Jezus tot zijne Apostelen gezegd: “Die u ontvangt, ontvangt mij,” enz. Matt. X:40. “Voorwaar, voorwaar ik zeg u: zoo wie ontfangt den geenen die ik zenden zal, die ontfangt mij.” Jo. XIII:20. En dat wij verpligt zijn de Kerk te gehoorzamen, leerd ons Paulus, Hebr. XIII:17. “Weest uwen leidsmannen gehoorzaam” enz. Zie almede Hand. XV:41. Maar boven dien heeft Jezus nog beloofd: “Ik ben met ulieden alle de dagen, tot de voleinding der wereld.”

Op eene vrij onverdraagzame wijze, om geen erger woord te gebruiken, laat zich den President op bladz. 37 uit, omtrent alle de Pausen, welken van Joannes VIII tot Leo IX bestaan hebben. Maar moet men zich evenwel niet verwonderen, dat iemand, welke van de

[p. 667]

Roomsch Catholijken geene anderen, dan schriftuurlijke bewijzen wil aannemen, zich, bijnaar op ieder bladzijde van zijn werkje, beroept op schrijvers buiten de Heilige Schrift; welke auctoriteit niet alleen niet algemeen is, maar die zelfs dikwijls door andere geliijksoortige Schrijvers, met zeer veel grond tegengesproken worden. Zoo allegeert men Erasmus op bladz. 115, om eene pretense, en zelfs onverstaanbare, verandering, in de leer der Transubstantiatie te doen geloven. Baronius op bladz. 37, om acht en veertig Pausen tot deugnieten te verklaren.’ enz.

Heeft onze Lezer genoeg? Maar wij willen edelmoedig den achtenveertig-ponder aanwijzen, die den Heer scholten volkomen dooden moet. ‘Wie komen hier nu (Marc. V:7) voor, als verklaard te hebben: dat niemand de zonden kan vergeven, dan God alleen? Jezus zeker niet: maar wel de Schriftgeleerden van dien tijd, die steeds hun werk maakten om de leer van Jezus, zoo veel in hun was hinderlijk te zijn.’ - Ohe libelle!