Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1817

Brief van Mevrouwe A.E.R. Daendels, geb. Van Vlierden, aan den Redacteur der Vaderlandsche Letteroefeningen.

Mijn Heer!

Eerst onlangs is mij ter hand gekomen het vijfde nommer van uw Maandwerk, voor April dezes jaars, waarin bladz. 195 worden beoordeeld, Brieven betreffende het bestuur der Kolonien enz., zonder naam van den Auteur, in den jare 1816 uitgekomen bij den Boekhandelaar j. van der hey te Amsterdam, welke door den Recensent toegeschreven worden aan den Heer van polanen. Zoo lang de Schrijver alleen in aanmerking kwam, heb ik gemeend mij met den in-

[p. 395]

houd van dit werk niet verder te moeten bemoeijen, dan een exemplaar van hetzelve aan mijnen Echtgenoot op de Kust van Guinea te doen toekomen. Sedert hetzelve waarschijnlijkerwijze kan zijn ontvangen, heeft het te eenemale aan berigten van dat gedeelte der Afrikaansche kust ontbroken, gelijk, de zeldzame scheepsgelegenheid aldaar in aanmerking genomen, niet ongewoon is. Ik zou, zoo lang ik zonder antwoord bleef, dat stilzwijgen niet hebben afgebroken, omdat de persoon, dien ik voor den Schrijver moet houden, zoo volledig hier te lande bekend is, dat ik veilig meende te kunnen onderstellen, dat dit zijn geschrijf geenen aanmerkelijken indruk zou maken; immers niet, zoo lang de aantijgingen, welke hij goedgevonden heeft door den openbaren druk te verspreiden, niet behoorlijk met onwraakbare bewijzen waren gestaafd.

Dan, nu in zulk een geacht werk, als waarvoor ik uwe Letteroefeningen houde, de zaak op nieuw is ter bane gebragt, zal het mij, vertrouwe ik, niet ten kwade worden geduid, dat ik met een enkel woord te kennen geve, dat het misschien edelmoediger, althans minder voorbarig zou geweest zijn, met zoodanige beoordeeling dezer Brieven te wachten, zoo al niet tot dat de Schrijver (gelijk hij bij de eerstvolgende gelegenheid belooft) met de verdere bewijzen zal zijn voor den dag gekomen, ten minste tot dat de Heer daendels in de mogelijkheid geweest zij om zich te regvaardigen, het zij met eene openlijke wederlegging van hetgeen als lastertaal moet worden beschouwd zoo lang het niet volkomen bewezen is, het zij door tusschenkomst van een regterlijk onderzoek, waardoor een valsche beschuldiger welligt krachtiger kan beteugeld worden dan door tegenschrijven, en waaromtrent mij geene andere zwarigheid is voorgekomen, dan dat de Schrijver (zoo als ik onderrigt ben) zich uitlandig bevindt, en misschien wel gegronde redenen heeft om vooreerst niet in het vaderland terug te keeren.

Ik veroorloof mij verder geene aanmerkingen op uwe voorgemelde beoordeeling, en verzoek alleen, dat aan dezen in het eerstvolgend nommer van uw Maandwerk eene plaats worde ingeruimd; terwijl ik de eer hebbe met achting te zijn,

Mijn Heer!

Uw Ed. dienstwill. Dienaresse a.e.r. daendels, geb. van vlierden.
Amsterdam, den 7 Junij, 1817.

[p. 396]

Naschrift van den Recensent, wegens vorenstaanden Brief.

Den bovenstaanden Brief van Mevrouw daendels hebben wij, op Haar Ed. verzoek, en ten bewijze onzer volmaakte onzijdigheid, niet willen nalaten te plaatsen. Hetgeen Haar Ed. ons als eene voorbarigheid toerekent, dat wij het werk van den Heer van polanen eerder beoordeeld hebben, dan de Heer daendels (op vier maanden, en door de zeldzame scheepsgelegenheid soms meer dan een half jaar afstands vanhier verwijderd) zich bij mogelijkheid heeft kunnen verdedigen; dit, vertrouwen wij, zullen onze Lezers anders beoordeelen, en het tegendeel als eenzijdig beschouwen, juist daar wij zelve zoo rijkelijk in de beschuldigingen van den Heer van polanen gedeeld hebben, uit welken hoofde men het stilzwijgen ook voor vrees of misdadige zwakheid zou hebben kunnen aanzien. Er bevindt zich in het werkje, onlangs uitgekomen, van den Heer engelhard, over den staat der Nederl. O.I. Bezittingen, almede zooveel ten laste van den gewezen Gouverneur-Generaal van Neêrlands Indië, dat wij, in de onderstelling van deszelfs Echtgenoote, dit stuk (waarvan wij eerlang eene Recensie hopen te geven) desgelijks zouden moeten laten liggen tot de eventuéle verdediging van den Heere daendels, hetwelk, zoo wij vertrouwen, geen onpartijdige, die in de kennis der Oostindische zaken door de Natie belang stelt, van ons zal kunnen of willen vergen.

P.S. Bij een nader schrijven, waarmede ons Mevrouw daendels wel heeft willen vereeren, meldt Haar Ed. ons nog dit volgende: ‘Sedert mijn vorig schrijven is er berigt van mijnen Echtgenoot ingekomen van de ontvangst der voorm. Brieven; alsmede, dat hij zich onledig houdt (voor zoo verre zijne bezigheden toelaten) met eene wederlegging der lasterlijke beschuldigingen, tegen hem bij die Brieven ingebragt, geschikt voor de drukpers.’

In het meng. van No. VI. bl. 253. reg. 7 van ond. staat gepaard, lees gepaaid; en bl. 267. reg. 1. die voor dien.

In het meng. van No. VIII. bl. 362. reg. 3 en 15 van ond. staat, door eene onduidelijke verkorting in het schrijven, nervus umbilicaris, in plaats van funiculus umbilicalis.