Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1817

Op welk eene wijze behooren Aankomelingen op de Hoogeschool hunne Akademische Studie in te rigten? Twee Voorlezingen voor oude en jonge Studenten, van J.M. Sailer. Uit het Hoogduitsch. Met eene Voorrede van H. Muntinghe, Hoogleeraar in de Faculteit der Godgeleerdheid te Groningen. Te Groningen, bij J. Römelingh. 1816. In gr. 8vo. 34 Bl. f :-8-:

Schrijver en Voorredenaar zijn beiden zoo algemeen bekend, en het onderwerp is zoo belangrijk, dat het eene onvergeeflijke nalatigheid en trots wezen zou, zoo ieder student, in welk een vak dan ook, dit boekje niet zijner aandachtige overweging waardig hield; en wij hebben er niets bij te herinneren, dan dat het ons smart, dat het niet meer uitvoerig is uitgewerkt. Het geeft inmiddels de best mogelijke wenken.

Men vindt hier de gebreken bij de toehoorders aangewezen: omdat het hier de studenten geldt, wordt van die der leeraars, (en sailer erkent, ook deze zijn groot) en die in de leerinrigtingen zelve, (die er misschien ook nog gevonden worden) gezwegen. En zij zijn deze:

1. De aankomelingen zijn zelden genoegzaam in de voorbereidende wetenschappen onderwezen. (Deze wetenschappen zijn vooral de taalkundige. Zakenkennis! is thans het tooversormulier, dat aan de orde van den dag is.) Zelden zijn hunne verstandelijke vermogens behoorlijk geoefend. (De bekwaamheid, om in schriftelijke opstellen de regelen der spraakkunst met die van het zuiver gevoel, het gevoel van de zuiverheid der taal met dat der sierlijkheid te vereenigen, waartoe ontelbare oefeningen, van verscheidene jaren, gevorderd worden, ontbreekt hun.) En zij komen zelden met de waardige gemoedsstemming. (De beoefening mijner weten-

[p. 287]

schap, in haren zamenhang met de voorbereidende en aanverwante wetenschappen, zal mij heilig zijn.) De Akademie is niet slechts eene school voor jongelingen en voor het vaderland; maar eene Universiteit is werktuig voor den wetenschappelijken geest, voor den man en de wereld niet minder, dan voor den jongeling en het vaderland.

2. Het collegie-loopen; hetwelk, ja wel, aan de Universiteit den schijn van leven bijzet, maar eigenlijk den dood der wetenschappen voortplant. (Bravo, wijze sailer! bravo, Professor muntinghe! die het thans zoo duidelijk en luide ook bij ons zeggen durft. Het wordt hier overtuigend aangewezen. Het geheugen van den student, wanneer bij hoort, of zijn papier, wanneer hij schrijft, moge bij uitstek geleerd worden; maar hij, de toehoorder, of de schrijver zelfs, wordt het nooit, en kan het nooit worden, om dezelfde reden, waarom de overmaat van onverteerd (en ook niet voor velen onverteerbaar?) voedsel insgelijks nimmer een gezond ligchaam kan vormen.)

3. Het onordelijke en tegenstrijdige in de eigenlijk gezegde studie.

4. Het grootste gebrek, eindelijk, is, dat de studerenden niet studeren.

De tweede Voorlezing zal de beste wijze der Akademische studie in het algemeen langs den kortsten weg aanwijzen. Het vroeger aangewezene, zoo wel als de bijzondere methodologie, in ieder vak, wordt voorondersteld. Dan volgen de lessen:

1. Laat uwe Akademische studie eene studie zijn, d.i. laat de waarheid u ten eigendom worden. Dit geschiedt: ‘wanneer gij haar getrouwelijk hebt opgemerkt - in hare wezenlijke trekken; wanneer gij haar eenmaal geheel doorgezien en doorgedacht hebt, 't welk allereerst geschiedt onder de voordragt des leeraars; wanneer gij haar bij herhaling overdacht, dat wil zeggen, in uwe ziel als in eene veilige bewaarplaats weggelegd, wederom ten voorschijn gebragt, en op nieuw weggelegd hebt; wanneer gij haar met uwe denkbeelden gedacht, met uwe woorden aangeduid, en als een zamenstel van uwe woorden en uwe gedachten uitgesproken hebt; wanneer gij haar in een schriftelijk opstel als het werk uwer kunst daargesteld hebt; wanneer gij haar met uws gelijken in uwe gemeenzame gesprekken doorge-

[p. 288]

loopen, haar in hunne tegenwoordigheid voorgedragen, tegen haar bedenkingen geopperd, en haar verdedigd hebt; wanneer gij voor haar, om haren inhoud en vorm, liefde opgevat, en het toepasselijke daarvan - den geest des waren - in uwe ziel ingeprent en in uwe uitwendige verkeering hebt uitgedrukt.’ Dit zevental zaken wordt met een woord ontwikkeld en aangedrongen.

2. Laat uwe Akademische studie eene Akademische, d.i. eene met den geest eener Universiteit, en het oogmerk eener wetenschappelijke vorming, overeenkomstige studie zijn. Studeer eerst het algemeene, (de eerste wegen zijn de wijsgeerige;) na het algemeene het bijzondere; en het algemeene met bijzondere, en het bijzondere met toereikende vlijt.

3. Die studie zij eene aanhoudende, die volhardt en uithoudt, tot dat het algemeene met bijzondere, en het bijzondere vak met toereikende vlijt is doorgewerkt.

4. Laat de Akademische studie niet siechts al het gezegde, maar vooral eene den mensch waardige studie zijn.

Wij schromen geenszins te verzekeren, dat ieder zaakkundige alles, wat in dit kleine boekje voorkomt, voor de studerende jeugd gouden appelen in zilveren schalen bevinden zal.