Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1817

Bijbelsch Huisboek, door C.W. Stronck, Lid van het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, en Predikant te Dordrecht. Vde Deel. Spreuken - Jesaia. Te Dordrecht, bij A. Blussé en Zoon. In gr. 8vo. 466 Bl. f 3-12-:

De zeer kundige Leeraar stronck vervolgt, in dit deel van zijn Bijbelsch Huisboek, de belangrijke taak, welke hij op zich genomen had; en doet het op eene wijze, die hem allezins tot eer verstrekt, en hem regt geeft op de hoogachting en de dankbaarheid van die genen, die zijn werk genoegzaam kunnen beoordeelen. Verbonden aan het plan, hem, als 't ware, door zijnen voorganger, wijlen j. scheidius, voorgeschreven, moet hij, onzes bedunkens, alleen naar hetzelve

[p. 130]

beoordeeld worden. Trouwens, sommigen vinden de inrigting van dit Huisboek niet goed, en wenschten vooral, dat er aanmerkingen bijgevoegd waren tot opheldering van duistere plaatsen voor ongeleerden, welke, voorts, aan de letterkundige aanteekeningen, veelal, niets hebben. Doch, had de Heer stronck dat gedaan, dan zou dit Bijbelwerk verbaasd hebben moeten uitdijen: en voor ongeleerden zijn, immers, de Bijbels van klinkenberg, van hamelsveld, en van vloten reeds voorhanden. Dit zou ook niet wel gestrookt hebben met het oogmerk van dit Huisboek, 't welk was de stichting te bevorderen bij verstandige Bijbellezers, en tevens de beknoptheid in acht te nemen. Letterkundige aanmerkingen, voor het gros van ongeleerde lezers niet bestemd en in onze moedertaal geschreven, hebben, voor den Recensent, altijd wel iets zeer onbevalligs gehad, en hij mag dezelve liever in de algemeene taal der geleerden zien: echter, dit bekent hij gaarne, in een werk van dien aard kon het bezwaarlijk anders, en lieden van studie hebben er dus ook iets aan. Wat men hierover, en omtrent de geheele inrigting van dit werk, denken moge, en schoon het eigenlijk tot eene stichtelijke en nuttige lezing van den Bijbel, volgens de voortreffelijke staten-overzetting, dienen moet, is er, evenwel, door den oordeelkundigen stronck zeer veel in bijgebragt tot beter verstand des Bijbels, deels in de korte inleidingen op ieder boek, deels door de beknopte opgave van den inhoud bij ieder hoofdstuk, met uitzondering van het Hooglied, om bijzondere en zeer goede redenen, deels, eindelijk, bij gelegenheid der stichtelijke aanmerkingen zelve.

Wat nu dit deel betreft, deszelfs geachte bearbeider heeft tot hetzelve, even als tot de vorigen, zeer veel zorg besteed. Een opmerkzaam en in de Bijbelstudie eenigzins ervaren lezer vindt, overal, sporen van 's mans groote vlijt in het gebruiken van al wat tot zijn oogmerk dienstig kon zijn, zoo wel als van zijn wel-

[p. 131]

wikkend oordeel in het aanwenden van al het bruikbare. In de letterkundige aanmerkingen straalt zeer veel geleerdheid en niet minder arbeidzaamheid door, midden in derzelver kortheid en eenvoudig voorkomen. Zij leveren het resultaat op van menigvuldige navorschingen, en van geene gewone kundigheden.

Dan, laat ons, niet uit de letterkundige aanmerkingen iets voor geleerden overnemen, die onze herinnering niet noodig hebben, maar voor ieder lezer van ons Maandwerk iets uitkippen, om te toonen, met welk eenen geest de waardige Schrijver bezield is, en hoe liberaal-godvruchtig hij zijn oogmerk weet te bereiken. Het is overbekend, hoe men, in vorige dagen, het Hooglied gewoon was te behandelen; hoe men op eene pieuze en mystieke wijze alles daarin zocht te vergeestelijken, dewijl men meende, dat, wanneer men het boek naar de letter opvatte, men deszelfs plaats in de gewijde Schriften niet gevoegelijk handhaven en verdedigen kon. Onze Schrijver, van een al te opgeklaard hoofd zijnde, om dergelijken ouden en smakeloozen kost tot een geestelijk voedsel op te warmen, stelt het zeer aannemelijk gevoelen voor, volgens 't welk het hoofddoel van het boek daarin schijnt gelegen te zijn, dat kuische verkeering tusschen geliefden, huwelijkstrouw, en reine liefde tusschen echtgenooten, op het dringendst en bevalligst tevens, werden aanbevolen, en dat de genoegens, welke daarin te smaken zijn, beminnelijk en uitlokkend, werden voorgesteld. Hierop laat nu de Heer stronck onmiddellijk volgen: Er wordt derhalve in dit geschrift een onderwerp behandeld, dat op zichzelv' hoogst-eerwaardig en aangelegen is, en van den gezegendsten invloed kan zijn op de bevordering van de genoegens des levens voor elk in het bijzonder, op de reinheid der zeden in den burgerstaat, op het geluk en de rust der huisgezinnen, en op de werking en kracht van de voorschriften van den Godsdienst, die daar den meesten ingang vinden, waar het hart zuiver, en door zacht en rein gevoel voor edelen indruk vatbaar is, en waar de

[p. 132]

neigingen en driften, welke God den mensch heeft ingeplant, regt geleid en bestuurd worden. Reden, waarom het ons dan ook geenszins kan bevreemden, dat dergelijk eene verzameling (van liederen) in den bundel der Goddelijke Schriften door Gods bestuur werd opgenomen, en dat ook nog de Christelijke Bijbellezer een nuttig gebruik er van maken kan, wanneer hij, met de vereischte opmerkzaam- en bedachtzaamheid, en met de noodige hulpmiddelen tot regt verstand van zin en bedoeling, dit Oostersch dichtstuk naleest. Wanneer men dit verzuimt, dan is, zoo als de Schrijver zeer gegrond, in bijzonderheden, aantoont, dit gewijd geschrift ter lezing niet zeer aan te bevelen, zal, althans, de lezing weinig nut doen, en is het zeker niet geschikt, om bij den huisselijken godsdienst in de gezinnen gebruikt te worden.

Deze enkele proeve zij genoeg! Voorts wenschen wij den eerwaardigen Schrijver den noodigen lust en de vereischte krachten toe, om op dezelfde loffelijke wijze voort te gaan; en hopen, dat hij, na alle de overige boeken van het O.V., ten gemeenen nutte en stichting, afgewerkt te hebben, insgelijks de boeken van het N.V. zal willen behandelen, waardoor hij zijn werk de noodige volledigheid geven, en zeer vele verstandige Bijbellezers, voorzeker, ten sterkste aan zich verpligten zal.