Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1817

[p. 34]

De Slag van Algiers, door Mr. S.I.Z. Wiselius. Te Amsterdam, bij H. Gartman. 1816. In gr. 8vo. 32 Bl. f :-8-:
Zegezang, op de Overwinning te Algiers; door Mr. J. Brand. Te Amsterdam, bij P. den Hengst en Zoon. 1816. In gr. 8vo. 8 Bl. f :-5-8

Waartoe, o Scipio! gestreden,

En d'achtbren Puniër verneêrd;

Zijn heerschappij in 't stof vertreden,

En heel zijn handel omgekeerd?

Gij liet, helaas! het kwaad in wezen;
Het is uit de asschen opgerezen

Van dien zoo schaduwrijken stam,

Die werelddeelen wist te laven,
En ging Europe regt beschaven,

Toen gij hem blaakte in volle vlam.

Ja, na het storten van Karthage,

Is 't enkel dierbaar menschenbloed,

Wat Volk of Vorst ter markte drage,

Ten koopprijs van het edelst goed. -

Op dusdanig eene wijze, niet wat de form, maar wat den geest betreft, hadden wij dit dichtstuk liever zien aangevangen. Wij hooren veelal de Romeinen alleen over hunnen wedstrijd met de Karthagers; doch, het kan bezwaarlijk missen, dat, in den twist tusschen een' handeldrijvenden en een' op louter verovering gespitsten staat, het regt in de meeste opzigten aan de zijde des eersten zij geweest; en, om ter zake te komen, ware niet de vestiging van een zoo nijver als magtig volk aan deze Asrikaansche stranden verreweg de beste waarborg geweest tegen zoodanige zeeroovers, als nu welligt te meer aanleiding namen uit de gestoorde en verbrokene zucht om op den Oceaan een bestaan te vinden?

Dit voorbij gezien zijnde, is de aanhef noch ongepast, noch kwalijk geslaagd. Misschien is slechts de overgang in het derde en vierde couplet niet geheel zacht en ongemerkt, uit hoofde der gaping van een paar tientallen eeuwen, tus schen scipio en onzen Koning willem bestaande. De voortgang is wederom geleidelijk; en niemand zal den naam

[p. 35]

van een goed geheel aan dit stuk ontzeggen, dat hier en daar uitmuntende schoonheden aanbiedt. Niet weinig schijnt hiertoe bij te dragen, dat 's mans eigen zoon in het gevecht tegenwoordig was, hetgeen ook in het bijzonder aanleiding tot eene zeer treffende plaats geeft. De toespelingen op de namen der Hollandsche schepen zijn zeer vernuftig en sraai: waren zij echter minder gelukkig uitgevallen, zoo hadden ze den zanger van een zoo ernstig, zoo vreeselijk onderwerp ligt groot verwijt kunnen op den hals halen. Met één woord: het stuk is te algemeen schoon, dan dat het noodig of gemakkelijk zou zijn, eenige bijzondere schoonheden aan te wijzen. De vlekjes loopen in een blank en behagelijk gelaat doorgaans eer in het oog. En daarom willen wij hierbij nog een oogenblik stilstaan. Zijn regels, als: Daar aan u zelv' 't herslellen staat? niet eenigermate onpoëtisch? - Is: ‘'t Zeilt al, op 't sein van 's Vlootroogds stander,’ niet al te sissende? - Hoe is het: heeft exmouth het laatste aanbod van vrede op billijke voorwaarden niet door eenen afgezondenen laten doen? Hier staat uitdrukkelijk en uitvoerig, dat hij-zelf het hun toegeroepen heeft. Inderdaad, wij dachten hier in den beginne aan den wenk, der menigte van aanschouwers op het strand gegeven, om zich te verwijderen. - Het duurde eenigen tijd, eer wij in den volgenden zin de onderschrapte woorden verstonden: ‘'t Gaat al in vuur en vonken smoren, En kruid te velde en steile toren.’ - Eindelijk behaagt ons het onder aangehaalde couplet niet bijzonder. Hebben wij het mis, zoo veel te beter voor den Dichter, daar het het eenige staal is, dat wij geven, en de lezer dan zoo veel te grootscher denkbeelden van de rest mag vormen.

‘Kom thans uw rot op nieuw ontvonken,

o Roovrenhoofd, van bloeddorst dol!

Maar al die trots is weggezonken,

Waarvan uw boezem straks nog zwol.

Nu tracht ge u laf door bede en tranen
Naar 't Christenhart een' weg te banen.....

‘'k Zie,’ zegt de Vlootvoogd, ‘hoe gij beeft...

Welaan, 'k vertrouw uw smartbetooning:
Leer dus, hoe 't Christenvolk verschooning

Zelfs aan zijn' wreedsten vijand geeft.’

[p. 36]

Over de voorasgaande prozaïsche inleiding hebben wij niets bijzonders te zeggen. Wij lazen dezelve met belangstelling. Den stijl betreffende, mishaagden ons eenigzins de lange volzinnen.

De Heer wiselius twijfele ten slotte niet aan het dankbaar genoegen, waarmede wij zijn dichtstuk ontvangen en gelezen hebben.

De Zegezang is mede een verdienstelijk stuk. Men had hetzelve, ten onzen aanhooren, en, naar men zeide, ten aanhooren van een' der edele deelgenooten van den strijd, zoeken belagchelijk te maken, alsof de Dichter de schepelingen, gedurende denzelven, in het want zittende, een Wilhelmus van Nassouwen had doen aanheffen. Welke berigtgevers! De slag wordt hier naauwelijks beschreven. Ten hoogste een paar coupletten zijn daaraan gewijd. Juist hierdoor onderscheidt zich dit stuk, overeenkomstig beider titels, van het eerste. Dit is een zegezang, die zich bij de overwinning, de vreugde daarover, het heil en den roem, daaruit voortvloeijende, bepaalt; en dus een onderwerp behandelt, gemakkelijker, kneed en vloeibaarder, dan waaraan zich de meer geoefende wiselius heeft gewaagd, of liever geleend.

Het begin is altijd moeijelijk; en ook hier schijnt ons het eerste couplet niet het beste. (Nederlands bloed voor Nederlandsch zal toch wel eene drukfout zijn.) Inzonderheid zijn wij - het is misschien wat ouderwetsch - bang voor veel donder en bliksem. - In het derde couplet, reg. 2, zou dien, voor den, veel opgehelderd hebben. Verschrikkelijk loeren, onderaan in hetzelfde, schijnt ons toe slechts tot een rijmwoord te voeren. - Is het om objective of subjective redenen, dat de hoogverdienstelijke kinsbergen zoo opzettelijk vermeld wordt om den luister van het feest te vergrooten?

Hoe het zij, regels, als de volgenden, schijnen ons toe, 's mans dichterlijk vermogen boven allen twijfel te verheffen:

‘De zon schiet nu met heldrer gloed

Zijn (Haar) gulden stralen op den vloed,

Die trotsch is zulk een vloot te voeren,

Wiens golven 't sneeuwwit schuimfestoen

Langs donkre boorden slingren doen,

En dansende om den boeg en stevens henensnoeren.’

[p. 37]

Waarlijk, onze Eeuw moge zich op voortreffelijke Dichters beroemen - zij hebben geene mindere verpligting aan eene Eeuw, die hun zulke heerlijke onderwerpen oplevert. De zege der volken op het geweld - de zege van regtvaardig en nijver koopbedrijf op het goddelooze roosgespuis, van vrijheid op slavernij! Waar vielen bijna ooit zoo heerlijke lauwerkroonen te vlechten - naar brand's taal, met tranen der verlosten, als met paarlen, bestrooid? God geve onzen tijd geene andere overwinningen te bezingen, noch leene zelfs hiertoe nieuwe stof!