Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1816

[p. 782]

Moedig gedrag van twee vaderlandsche mannen, ter redding van een medemensch.

Vond de spreuk: ik ben een mensch, en acht niets, wat den mensch aangaat, vreemd of onverschillig, door alle tijden heen billijke toejuiching, dan is elk aandoenlijk verhaal van doorgestane ellende of gevaar, bij menschen, het gevoelige hart welkom - ja, waar de gevoeligheid in pijnlijken afkeer van al zulk verhaal is ontaard, daar loopen de menschelijkheid, de deelneming in alles, wat den mensch betreft, de trek der algemeene bloedverwantschap, en de werkdadige naastenliefde zeer groot gevaar. - Maar, indien alwat den mensch betreft, veel meer wat den mensch vereert, verkwikking en voedsel is voor het welgestemde hart; het loffelijk voorbeeld van ijverige, moedige en even onbaatzuchtige menschenliefde troost en streelt, verheft en bemoedigt ieder, die daarvan getuige is: zijn geloof aan de menschheid en aan zich zelven klimt: hij legt zelfs het boek, dat hem zulk een staal der Goddelijke kracht in den menschelijken boezem, vrijheid door liefde werkzaam, voor oogen stelt - hij legt het niet neder, zonder zelf gelukkiger en beter te zijn geworden. - Moge het volgend verhaal deze waarheid bevestigen!

Een visscher in het Vriesche dorpje Heeg, met name sybren abes vlieger, had op den 18 Maart dezes jaars het ongeluk om in het water te vallen. Bezig zijnde, zijne boot, welke hij onder zeil had gebragt, van wal te stooten, geraakte hij over boord. Hij klemde zich echter nog met de handen vast aan den rand des vaartuigs, en zou zich, door inspanning van alle kracht, welligt weer opgeheven en binnen gebragt hebben; doch ongelukkig was zijne poging, om de boot van wal te brengen, maar al te wel gelukt; het zeil vatte in denzelfden oogenblik wind, en het vaartuig snelde met kracht het uitgebreide meer in, dat van straksgenoemde dorpje den naam ontleent. De proeven, om het schip binnen te komen, waren nu slechts afmattingen, die hem het vasthouden van de geslingerde boot, tegen welke de toenemende golven hemzelven nu met geweld aansmakten, dan weer dreigden te ontscheuren, meer en meer moeijelijk maakten. Verschrikkelijke toestand! geheel alleen midden in de

[p. 783]

woeste baren, bij het gieren van eenen wind, tot storm aangegroeid! zonder anderen steun dan eene zwakke boot, aan welke hij, bij alle inspanning, met zeer onwisse hechtsels hangt, die onder de afmatting der onophoudelijke slingering ten laatste moeten bezwijken! zonder eenig bepaald uitzigt op redding, maar met duizend dooden voor het oog! De bewustheid zelve is hem, na meer dan een half uur worstelens, ontgaan; schoon de natuur nog volhoudt, wat moed en kracht en bedaardheid eerst mogen gedaan hebben: vasthangende aan de boot, die hem al dieper en dieper in het meer voert.

Op dit oogenblik wordt hij ontdekt door eenen Tjalkschipper, albert vos, wonende te Wanneperveen, en zijn' knecht, willem ype, wonende te Amersfoord, (dat hunne namen gezegend zijn!) Dezen, eigen gevaar of dat van schip en lading verachtende, houden het vaartuig regt op den man aan; maar, door een' zwaren bovenlast van turf weinig geschikt tot zulk eene onderneming, vervallen zij aan lagerwal. Buiten staat deze zwarigheid te boven te komen, werpt zich de knecht in eene kleine jol, door hen medegevoerd, doch zoo weinig bestand tegen den geweldigen slag van het water, dat zij terstond bezwijkt, en, onder de praam met turf, die bovendien door het schip werd achteraangesleept, gedoken, als in de diepte begraven wordt. De knecht redt zich ter naauwernood op deze praam; maar is zoo weinig afgeschrikt door het geleden lijssgevaar, dat hij dit onhandige voertuig zelf thans ten middel wil maken, om het uiterste ter redding te beproeven. Men maakt de praam los, en, worstelende met mislukking op mislukking, slaagt hij eindelijk om de boot op te vangen en aan te klampen. De lijder wordt binnen gehaald - maar geeft, helaas! geenerlei teeken van leven. Welk eene teleurstelling! Hoe ontmoedigend! Hoe geschikt om nn eindelijk de armen te laten nederhangen, en slechts op zichzelven bedacht te zijn! Doch, deze was de denkwijze der moedige mannen niet, die, even vrij van dom vooroordeel als versaagdheid in den uitersten nood, thans aan hun eigen boord de beste middelen te werk stellen om den ongelukkigen bij te brengen. Zij slagen - zij hebben den man en het middel zijner kostwinning gered - zij brengen hem tot de zijnen weder, en zijn beloond. Hun schip moge al verzeild liggen, op den grond vastzitten, en, ondanks alle aangebragte hulp, (ook die des geredden) niet dan met verlies van twee, drie dagen kunnen vlot gemaakt

[p. 784]

worden, om zijne reis te vervolgen, en de jol geheel verloren zijn - dit alles is niets. Noch het een noch het ander kan hen bewegen, de minste schadeloostelling of belooning, van wien ook, te vragen. Het hart is hun loon; de vreugde des geredden is het. Waagden zij niet op derzelver enkele kans schip en lading, leven en gezondheid - bij zoo groote armoede van middelen - met zoo blijkbaar gevaar van alles te verliezen? En zouden ze nu, daar de prijs behaald is, en slechts een klein deel verloren gegaan - zouden ze nu om belooning denken? de edelste voldoening van hun hart voor weinig gouds verkoopen?

Ja, zoo denkt, zoo gevoelt de regtschapene man. Zoo spreekt de natuur, de onbedorvene, in den mensch. Hij berekent geen gevaar - door deelneming ontgloeid, bemint hij den medemensch als zich zelven; en wat valt er nog te berekenen, buiten pligt en deugd, wanneer het leven in gevaar is? Maar, dit mag ons niet terughouden hunnen lof te verkondigen - op onze beurt te voldoen aan de behoefte van een dankbaar hart, dat uit naam der menschheid spreekt. Neen, elk moedige die deugd, die onverdorvenheid, die edele liefde aan - make haar bekend - doe haar schatten op den regten prijs - en schitteren met den luister, die ondank en bedilling en koude minachting te nietig schijnt! Hiertoe strekt ook dit berigt, hetwelk God zegene en vruchtbaar make!