Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1816

De Rijnval bij Schafhausen.

De herfst versierde de boomen, het vriendelijke licht der zinkende zon het gansche landschap langs den weg van Bazel naar Schafhausen. Mijn geest, sedert vele weken met niets bezig gehouden, den met de liefelijkste beelden des schoonen Zwitserlands, had alle boeijen des gewonen levens afgeworpen; de donkere wolken der toekomst waren voorbij getrokken, alle kleine wonden des verledenen geheeld. De tegenwoordigheid streelde mij; van haren schoot lachte mij de zachte hoop, en het krachtige geloof aan het goede toe. Ik was als nieuw geboren. Mijn trouwe medgezel door het leven zag somtijds mij, dan ik hem aan, met dien blik, welke den zaligen vrede der ziele, veel beter dan woorden, verkondigt. Ik dacht niet aan hetgeen mij gelukkig gemaakt had, niet aan hetgeen mij verbeidde; ik was verloren in de onuitsprekelijk zoete rust. -

[p. 533]

‘Hoort gij, hoe de Rijn dondert?’ vroeg de voerman. Het ging mij, alsof iemand mij met een' steek uit eenen verkwikkenden sluimer wekte. ‘Moet zich ook die vriend met gedruisch aanmelden?’ zeide mijn man. - ‘Zijn wij dan reeds bij Schafhaufen?’ - ‘In twee uren,’ antwoordde mijn weldoener op den bok. - De Rijn werd intusschen gestadig luidruchtiger, tot het hem gelukte, eindelijk mijne opmerkzaamheid geheel tot zich te trekken, en groote verwachtingen bij mij op te wekken.

Ik kon den anderen morgen naauwelijks afwachten. Vóór het aanbreken des dags sprong ik uit het bed in mijne kleederen. Doch hoe schrikte ik, toen de bediende ons met groote zielerust zeide, dat er buiten een dikke nevel was. ‘Hij zal wel overgaan,’ zeide mijn man. ‘Neen,’ antwoordde de ongeluks-profeet, ‘er komt regen uit, en die houdt hier zeer lang aan.’ Ik had kunnen schreijen; ik wist, dat mijn man zich niet kon ophouden. Deze ging met groote schreden den kamer eenige keeren snel op en neêr; toen stond hij stil, en zeide: ‘Tot tien ure zullen wij het afwachten.’ Ik zette mij tot geduld, en gaf den hemel goede woorden. Het sloeg tien uur; maar de nevel wilde er geen acht op slaan. ‘Ik wil toch naar de plaats van den val gaan,’ zeide mijn man. ‘Mijne verbeelding moge den kwaden trek van den nevel eenigzins weer goed maken. Wilt gij mede?’ - Gemelijk over de te leur gestelde verwachting, en ontevreden met mijzelve, dat ik, in spijt mijner geestelijke wedergeboorte op gisteren, nog steeds een broos werktuig in de hand der werkelijkheid was, zeide ik: ‘Neen! Ik zou mij, wanneer ik het langgewenschte doel zoo nabij was, slechts nog meer ergeren.’ - ‘Dat zult gij niet! Welligt: - doch ik wil u niet misleiden.’ - ‘Gij weet,’ zoo brak mijn verdriet thans los, ‘gij weet, ik kan geenen nevel verdragen - noch in de diepte noch in de hoogte, noch in proza noch in verzen, noch in Schafhausen noch aan den Rijn-val.’ - ‘Maar men ziet mogelijk, schoon ook door eenen zwaren sluijer, toch iets.’ - ‘Ik voor mijn deel,’ antwoordde ik, ‘zie alle voorwerpen gaarne klaar en duidelijk in de geslalte, zoo als ze God voor mijne gezonde oogen geschapen heeft. Ga alleen, lieve man, en behelp u zoo goed gij kunt.’ - Hij nam hoed en stok, eenigzins langzaam, en zag mij, als biddend, aan. - Ik bezon mij, en reikte hem den arm, terwijl ik

[p. 534]

dacht: ‘Hebt gij niet dikwijls oorden betreden, waar een groot verschijnsel iets verhevens gewerkt had, en zijt in eerbied of verrukking opgeheven geweest, schoon gij noch verschijnsel, noch werking zaagt?’ - Ik ging mede. Het berouwde mij niet.

Wij stonden aan den oever des Rijns, nog eenige honderd schreden voor zijnen val. Wij stonden in dikke duisternis gehuld, in den onzaligen toestand der ziele, die zonder licht is. - Doch slechts voor eenen korten tijd: daar - hoe kan ik u dat beschrijven? Had het iets van de werking eener grootsche muzijk?...Wilt gij met de werken der stervelingen de werken des Oneindigen vergelijken! - Wat ik hoorde, was den donder gelijk, die, met het bruisen des geweldigen storms, bij aanhoudendheid over ons hoofd rolt. Het werkte zoo op mijne ziel, dat ik had mogen nedervallen en aanbidden. Mijn man had zijnen arm om mij geslingerd, hield mijne hand vast aan zijne borst gedrukt, en riep uit: ‘God! dat is groot! en ook wij zijn uw werk!’ - In een oogenblik werd het voorhangsel van elkander gescheurd; eene heilige stem riep in mijn binnenste: ‘Er zij licht, en het was licht!’ Snel, als bliksemstralen, vlugtte de nevel, door de pijlen der zon vervolgd, in het gebergte terug - en de Rijn bevochtigde de bloemen aan den gindschen oever.

Vrij, in stille opgeruimdheid - het beeld onzer jeugd - kwam de spiegelgladde stroom van Scha hausen nederwaarts, aan beide zijden zijner baan door eerwaardige rotsen tegen stormen, gelijk wij door ernstige, maar lievende ouders, beschut. Niet vermoedende, wat hem voor de deur stond, speelden zijne golven, juist tegenover ons standpunt, vrolijk en dartel in menlgvuldige bekoorlijke gestalten. Er verhieven zich steenen in verschillende vormen uit de bedding van den vloed; de zilveren golven sprongen tegen dezelven op, en vormden allerhande kleine, liefelijke kaskaden, ieder met een' krans van de levendige kleuren der gebrokene zonnestralen omringd. - En nu - eenige schreden verder: daar stortte het vrolijke, onbeschrijfelijk schoone leven - diep, diep in den afgrond neder! Met ontzettende kracht vlogen de verbrijzelde golven, als de vertwijseling, tegen de wolken op! - Opgelost in stof, zonken zij, der zonne tegenover, met den heerlijken boog des vredes als met de kroon der overwinning versierd, in het stille dal neder, om andere golven te

[p. 535]

vormen, andere velden te zegenen, en andere bloemen te kussen.