Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1816

Beweegredenen, die Johannes Weppelman hebben genoopt, om van den Hervormden tot den Roomsch-katholijken Godsdienst over te gaan. Benevens zijne afgelegde Belijdenis, Aanspraak en Gebeden, bij die gelegenheid gedaan. Te Amsterdam, bij Geysbeek en Comp. 1816. In gr. 8vo. 80 Bl. f :-16-:

Is johannes weppelman, - of zijn zijne beweegredenen, - of is zijne belijdenis zoo bijzonder merkwaardig? - Opregt moeten wij neen zeggen, Lezer! zoodat wij gelooven, dat gij dit boekje, zonder eenige schade, zeer wel ontberen kunt. Zijne Belijdenis, Aanspraak en Gebeden hebben niets bijzonders, behelzen niets, dat men niet bij zoodanige gelegenheid iederen Papist kan laten zeggen of schrij-

[p. 639]

ven. Zijne beweegredenen ademen dweeperij en onverstand. De man had jaren aaneen het plan, om allen, die hij voor vrienden en liefhebbers van den gekruisten christus hield, uit alle gezindheden, tot één doel te vereenigen. Zendeling- en Bijbelgenootschappen, verkeer met Hernhutters, overal opzoeken van vromen, van Predikanten, enz. bragten hem niet tot zijn doel. En om al dieper en dieper inzien te krijgen (het zijn 's mans eigene woorden) in Gods plan wegens de algemeene zaligheid van het menschdom, en de Christelijke eenheid en liefde, was hij dag en nacht in het gebed, legde zich dikwijls boeten op van vasten, onthoudingen van kleinigheden, groote en kleine vermoeijenissen, deed lange en groote reizen te voet, at en sliep weinig, sliep of vernachtte somwijlen op de heide en in bosschen, gewende zich aan koude, regen, het slapen op straatsteenen, in de open lucht, enz. En bekwam bij (en door?) dat alles zoo diepe wijsheid en echte kennis der Protestantsche leer, dat hij niet schroomt ronduit te verklaren: De gemoedelijke en verstandige Protestant zal gereedelijk toestemmen, dat er in het Gereformeerde stelsel geen verband is tusschen geloof aan de leer van den Heere jezus en de deugdbetrachting of goede werken. - Hij kende inmiddels, en leerde hoe langer hoe meer kennen, een aantal deugdzame Roomschgezinden, en kwam zoo tot de overtuiging, dat zijn doel tot vereeniging van alle brave Christenen het best, ja wel eeniglijk, zou worden bereikt, wanneer al de zoodanigen terugkeeren tot de Roomsch-katholijke Kerk, hun Kerkgenootschap verlatende, dat met protesteren begonnen is, met protesteren voortgezet wordt, en met protesteren eindigen zal. Maar nu was hem de transsubstantiatie nog in den weg; en, om daarvan overtuigd te worden, bezigde hij het volgende huismiddel, dat hij ons als probatum schijnt aan te prijzen. De woorden van den Zaligmaker: ten zij gij mijn vleesch eet, hebt gij geen leven in uzelven, waren hem telkens voor den geest. (NB. het bloed drinken, Jo. VI:53-56, kwam onzen vriend niet te pas? ja wel, maar het drinken komt er juist niet op aan; hij wil het maar te zamen nuttigen.) Zoo ik dan het vleesch en bloed van christus nuttig, dacht hij, heb ik leven in mijzelven! Dit was hem eene begeerlijke zaak. Hij bad: Heer jezus! kom mijn zwak geloof te hulp. Hij nam een besluit, om met het nieuwe jaar 1816 eene onbepaalde vaste te

[p. 640]

doen, tot het God behagen zou, zijn hart tot aannemen of verwerpen te nopen. Met blijdschap over dit heilig voornemen, knielde hij neder, en had.... (Hoe lang?) Van zijn gebed opstaande, zeide hij, bij het opstaan: Het is mijn ligchaam! En ziet daar, nu is de zaak gezond, en johannes weppelman wordt Roomsch-katholijk.

En die johannes weppelman, Lezer! is.... johannes weppelman! - Evenwel, een man, (volgens het zeggen van zijnen vader, nog van Bisschoppelijke familie, en, hetgeen meer afdoet) in de Hervormde leer onderwezen, door eenen Professor segaar, D.D. hinlópen en wolterbeek, en eenen Catechizeermeester, den braven terwogt. (Maar weppelman! weppelman! discipulus est qui discit: laat een of ander Pater u dit eens vertolken. Gij zegt wel, dat gij jaren aaneen geleerd en onderwezen waart; maar! - maar! gij legdet u vlijtig toe op tegenspraak; en omdat Prof. segaar met achting van Vader augustinus en chrysostomus sprak, beelddet gij u in, dat die mannen tot ons Kerkgenootschap behoorden! Wij gelooven het daarom gaarne, dat, zoo deze godvruchtige man nog leefde, hij zich over uw eindelijk nog Paapsch worden niet verwonderen zou.) En deze johannes weppelman telde onder zijne bekenden en vrienden bij de Hervormden Do. verster, te Rotterdam, kuiper, te Dordrecht, van der roest en rutgers, te Haarlem, Prof. segaar, D.D. hinlópen en masman, te Utrecht, Prof. krom, te Middelburg, Do. wanders, te Medemblik, en vele anderen. Deze mannen zijn allen dood en begraven; en zou het daarom zijn, dat weppelman zich bij voorkeur op dezen beroept? Hij had onder de Direkteuren en Leden van het Zendeling-genootschap immers een aantal, die nog leven, kunnen noemen? ja wel, ook den een' of anderen, die het nooit groot op hem had. Gerust, echter, kon hij zich op dezen beroepen, in denzelfden zin namelijk, als hij die waardige overledenen aanhaalt, t.w. als hierin met hem instemmende, ‘dat de Protestantsche leer, als was’ (al is, zouden wij zeggen) ‘die de leer des Bijbels, niemand zal baten, die de Christelijke zedeleer verwaarloost, en zijn leven, zijn gemak, zijne eer, den lof der menigte’ (ten koste der zedelijkheid) ‘lief heeft.’ Vriend weppelman houde zich aan dit geloof, en zoeke den

[p. 641]

schoonen tekst, 1 Thess. IV:11, 12, te verstaan en te beoefenen!