Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1816

Karakterschets en kort Overzigt der Regeringswijze van Alexander den I, Keizer van Rusland. Naar het Hoogduitsch van J.D.F. Rumpf. Te Zutphen, bij H.C.A. Thieme. 1815. In gr. 8vo. 196 Bl. f 1-16-:

Er is sedert eenigen tijd zeer veel gezegd, geschreven en gezongen tot lof van Keizer alexander. Geen wonder; hij was het hoofd en de grondlegger van het groote Volkenverbond, dat Europa verloste. Maar, de lof van Vorsten, van veroveraars en weldoeners, is teffens, billijk, verdacht. Het ontbreekt ook niet aan twijfelaars, aan bedillers en veroordeelaars des grooten mans. Wij moeten hun hunne bedilling, hun oordeel laten. Doch, wie twijfelt, of alexander veel gedaan hebbe, dat hem als een man van welgeplaatst gevoel, als een voortreffelijk Monarch, en als een vader zijner talrijke onderdanen kenmerkt, dien noodigen wij om dit stuk te lezen. Het is waar, hetzelve is bijna eer inden toon der lofrede, dan in dien der geschiedenis geschreven; doch de toegezwaaide lof berust op - neen, bestaat in daadzaken, in echte staatsstukken en brieven, die 's mans nederi-

[p. 32]

ge, menschelijke, godvruchtige denkwijze, maar vooral zijne werkzaamheid tot verligting van het juk der dienstbaarheid, verbetering van wet en orde, bevordering van welvaart en geluk, aanmoediging van wetenschap en kunst, in zijne uitgebreide staten, op eene onweersprekelijke wijze staven.

De inleiding bevat eene opsomming en korte vermelding des levens van Ruslands grootste Vorsten, van den aanvang af: wladimir I, jaroslaw I, iwan I en II, peter I, catharina II. - Alexander moet hun begonnen werk voltooijen. - Zijne zorgvuldige opvoeding door catharina, jeugd en huwelijk. Zijne gevoelens, denkbeelden, werkzaamheden na de beklimming van eenen trood, dien men meent, dat de grootmoeder slechts door sprakeloosheid belet wierd, hem reeds vóór zijn' vader te doen bezitten. Eene menigte van maatregelen ter verbetering van het staatswezen, enz. enz. De verheffing van de magt des rijks naar buiten. Zijne betrekkingen en onderhandelingen met andere staten, inzonderheid Frankrijk. Gebeurtenissen en daden tot in 1815, en den geheelen afloop des Vrede-krijgs.

Dit is het zeer algemeen overzigt van dit kort overzigt, waarin de karakterschets, of van zelve ligt opgesloten, of bij gelegenheid wordt ontwikkeld. Het spreekt van zelve, dat het ons, als ongevoelig, ook het Russische rijk, zoo als het voorheen was, en nu is, ten aanzien van magt, regering, verlichting enz., eenigzins doet kennen.

Hoe belangrijk, dus, dit zeer welgeschrevene en welvertaalde werkje zij, behoeft geen betoog. - Hetzelve pronkt met eene afbeelding, ten voeten uit, van den voortreffelijken Monarch, dien men echter - wij zagen hem van nabij en op ons gemak - hier veel te kort heeft gedaan. Hij is een waarlijk schoon man, met al de zachte achtbaarheid op het gelaat van een' vader veler volken.