Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1815

[p. 565]

Mengelwerk.

Beroep op het hart, ten aanzien der Afrikaansche slavernij.

De mate der jammeren van zoo velen is vol. Het geschrei der verdrukte menschheid rijst uit het stof; want de ijzeren hand der dwingelandij is langen tijd zwaar geweest. Gij, die rust onder de liefelijke schaduwen des vredes, - gij, wier regten en eigendommen geenen aanval vreezen, - gij, wier nachten van zachte sluimering ongestoord zijn, wier dagen in het genot der huwelijksliefde worden gesleten, en wier kinderen opwassen onder het toegevend bestuur van ouderlijke teederheid, vergeet voor een oogenblik de zachte koets, de weelderige tafel, het schitterend rijtuig, de kostbare kleederdragt, de verrukkende tooneelen en betooverende vermaken, die u omringen, en overweegt, hoevelen uwer arme broederen gebukt gaan onder den zwaren arbeid, die dezelven aanschaft! Gij geniet de uitgelezenste vruchten der aarde, en zij worden slechts als lastbeesten beschouwd. Zij hebben kinderen, als gij, en zijn aan dezelfde aandoeningen onderworpen.

De arme Afrikaan rust in de armen van den zoeten slaap, onder den boom, die door zijnen vader tot eene beschaduwing was geplant. Zijne kleine kinderen spelen aan zijnen hals, daar hij nederligt op het strooijen rustbed. Hij ontwaakt, glimlacht om hunne sprongen, en de huisvaders uit de vallei komen, om met hunne vertellingen van vroeger jaren de knapen en meisjes te vermaken, die zich tot het feest verzamelen. De rijst is gereed, de vruchten zijn vergaard, en de palmwijn vloeit voor de welkome gasten. Het jubelend geschreeuw klinkt luide in het geheiligde Fetischbosch: de zangen rijzen, en de dans begint. Hunne feestvreugde duurt voort, en, daar onschuld en deugd

[p. 566]

het gebied voeren, keurt haar het open oog des Hemels goed. - Eene wolk rijst in het Westen. De aantogt van den wervelwind is niet sneller, dan deszelfs voortgang. De vlammen slaan op uit de omringende dorpen, en de kreten der stervende slagtoffers zijn welhaast de éénige muzijk der bosschen. Kan het geblaat des lams het medelijden van den wolf opwekken? Neen. Even weinig vermag het geschrei van het teeder wichtje de hand te keeren van den barbaarschen roover. De bedroefde moeder wordt van haar kind gescheurd; want de beschermende hand des vaders ligt in het stof ter neer geveld. De broeder kan met den broeder zijne tranen niet vermengen, noch zelfs hem vaarwel zeggen; want zij worden voor altijd gescheiden. De dochter kan niet meer gelukkig zijn in de liefde harer ouderen, in de vriendschap harer gespelen van den vorigen morgen; want één zwarte nacht heeft hen allen gescheiden. Het gejammer der vrouwen vermengt zich met het afschuwelijkst getier in den middernacht. De zuchten der mans worden teffens met het gerammel der ketenen gehoord. Waar is nu het gezang der vreugde? Waar is nu de zachte liefdesvertelling? De vallei van morni is nu de vallei des doods geworden. De heilige bosschen zijn in schuilplaatsen der ellende veranderd. De zuchtende optogt is begonnen. Weken slijt men, waar de beek der woestijne is opgedroogd, het heete zand schroeit, en het koeltje vergeet te waaijen. De teere jonge lieden zinken neer; de armen des doods omvatten hen. De donkere gevangenissen der schepen openen zich: de zware ketenen rammelen; zij klinken, als 't ware, op de maat der menschelijke ellende. De vijand der aarde is opgestaan: hij wandelt in het duister over het dek. De rollende zee schokt de bezwaarde harten: diep zuchtende, ontvlugten de geesten. Gelukkige zielen! voor u stierf de Heiland der wereld. De zuchten van een honderdtal mans, het gekerm van honderd vrouwen, het geschrei van even zoo vele jeugdige slagtoffers smelten te zamen. Hunne tranen mengen zich met

[p. 567]

de golf, die overstort. Stilte heerscht, en de doode ligchamen worden geworpen voor de waakzame haaijen, wier verslindende kaken, tot zwelgens toe, vergast worden op het vleesch der menschen. - De markten zijn vol slaven. De mannen des bloeds en der verdrukking bevinden zich daar; hun steenen hart beschouwt ze als lastbeesten.

Het vloekvonnis van Afrika's kinderen is bepaald; hun lot is, verschrikkelijke slavernij. o Christendom! gij, welks zachte Stichter der wereld zelfverzaking leerde, en stierf om de menschen te verlossen en te zegenen, kunnen uwe belijders hunne broederen boeijen en vernielen? De naam van Christen is den Negers en den Indianen tot eene verfoeijing geworden. Christus heeft zijnen naam verworpen gezien: de zaak is openbaar voor hem; want zijn oog gaat over alle vleesch.

Kom gij, vreedzame ziel, in mijnen tuin, in het land der slavernij: het is eene afzondering, welgepast voor eenen nadenkenden geest. De hooge bergen rondom beschutten haar tegen den storm, en het hangend woud praalt in te zachter schoonheid door hunne schaduw. Zie het prieel, waarin ik mijne vrienden noodig. Het werd aangelegd door den getrouwen grijsaard, die mijnen tuin bewaakt. Het murmelend beekje, dat langs de vallei loopt, vergeet zelden te stroomen, en, van de rots afstortende, schittert het in de zonnestralen. Op die rots zit de nachtuil. Luister! De tortelduiven kirren, en de zachte toonen van de boschlievende lijster worden nog gehoord. De zon verguldt de wolken: en hoe rijk zijn de warme tinten der bergen! De avondster glinstert reeds, en de zwarte vlerk des nachts verspreidt zich uit het Westen. Zie dien armen slaaf de hoogte beklimmen onder een' zwaren last. Hij fluit; want de zon gaat onder, en de tijd der ruste is nabij. ‘Hij fluit; dus is hij gelukkig.’ Neen. dikwijls wandelt hij peinzende op dien heuvel, en nu en dan zet hij zijnen last neder op dien ouden boom-

[p. 568]

stam, zeggende: ‘Hoor, o Zon! gij, wier vrolijke stralen dikwijls mijne ziele hebben verkwikt, gij zinkt nu achter de wereld. Wanneer gij opkomt, zult gij mijn land zien; gij zult mijne vrouw en kinderen zien. Hebben zij broodgebrek? Misschien betreuren zij den dood van morni. Hij is verre weg; en voor hen, en voor zichzelven, is morni dood. Waar woont gij, o Zon! en waar is uw bedde? Wanneer gij des morgens uwen eersten blik slaat op mijn vaderland, zullen de jongelingen opstaan met gejuich der vreugde om hunne bogen te spannen; maar - ik ben hier. Als mijne vrouw opstaat, zal het dagwerk zwaar zijn; want - morni is hier. En wie zal mijne arme kinderen helpen? Hunne handjes zijn nog zwak. De ieeuw snelt door het woud; hij is vrij, en zijne jongen dartelen, beschermd door zijne kracht: maar - waar is de arm van morni? Zijne kinderen schreijen hulpeloos. Zij weigeren thans den wijn zijner palmen te proeven. Zij zien naar zijnen nap: en de deelgenoote zijner gelukkige dagen treurt; want morni is dood voor haar. Hij dwaalt eenzaam op den berg, verre van haar: hij drinkt uit het beekje; maar gij, o Zon! drinkt het overige. Voer het met den morgen naar de verblijven mijner kinderen, en behoed hen voor de ellende van morni! Wanneer zij zich ter ruste begeven, laten hunne sluimeringen zoet zijn, en laat hen niet van morni droomen; want morni zal hen niet meer zien. Als ik des morgens opsta tot den arbeid des dags, zoo wek hen niet; het is te vroeg. Gij daalt vast, o Zon! en de doodzang des nachts wordt thans gehoord in het huis van morni's vrouwe. Hij is hier op den somberen berg, en moet naar zijne eenzame hut. Wie zal hem daar ontvangen? Waar is zijne vrouw? Waar zijn zijne kinderen? - Zijne vrouw verwelkomt hem niet; zijne kinderen vertellen hem hunne vermakelijke sprookjes niet. De geest des zwijgens waart door zijne hut. Zijn getrouwe hond waakt aan zijne deur: arm beest! gij bemint mij, en uw meester bemint u: maar, waar is nu

[p. 569]

zijn vermaak? Hij zal zijn huisgezin niet meer zien.... Vaarwel, Zon! Vaartwel, Sterren! Zijt gij gelukkig, en regeert voor altijd! Zegent mijnen meester! Hij is goed: doch hij gevoelt het gewigt van den last van morni niet.’ - Wederom fluit hij, en verdwijnt achter den heuvel.

Toeft een weinig, gevoelige zielen! en laten de ellenden van anderen de uwen zijn. Ziet op uwe teedere spruiten. Ziet gij de onschuld uwer kleinen niet? Ziet gij de streelende lachjes uwer schoone dochters niet? - de rijpende kennis uwer sterke zonen? Zij vergelden u in den avond de moeiten van den zwaren dag. Uw arbeid is vergeten. Zij zijn gelukkig: en de harten hunner ouderen vereenigen zich in opgetogen omhelzingen, prijzende den God der goedertierenheid. Gelukkige dagen! gelukkige jaren! rolt voort! Neen: vergeet hen: de winter uwer vreugde komt. Ziet den bloedvlag eens zeeroovers! Uwe teedere, lagchende wichtjes worden u ontscheurd; en gij ziet hen nog, in hemelsche onschuld, hunne barbaarsche roovers toelagchen, maar vergeefs. De ontsnoerde vlecht uwer schoone maagden golft in den wind der woestijne, en hare treffende kreten worden door de wreede ontvoerders niet gehoord. De handen uwer zonen worden gebonden. Zij verkroppen hunne wanhoop; terwijl hunne knien knikken onder den zwaren last van hunne eigen vaders. De zilte traan bedauwt de bleeke wang der ongelukkige moeder; maar die des vaders is droog, en zijn oog staat stijf van verschrikking.

De morgen komt, en de zon schijnt als gisteren: de hemel is zoo klaar als te voren: de bloemen rieken zoo zoet als ooit: de vogelen zingen met dezelfde welluidendheid: de rivier stroomt even zacht: de boom prijkt even statig, en zijne takken spelen met den zefir: het gindsche boschje praalt als purper, en de heuvel aan den gezigteinder vertoont hetzelfde blaauw. Maar uwe ziel is in eene zwarte wolk gehuld - de duisternis van den nacht hangt nog over uwen geest:

[p. 570]

de dag, schoon vol leven, is dood voor u, en zijn schoon bestaat niet meer.