|
| |
Iets, over een heerschend, allerschadelijkst misbruik, in de praktijk der geneeskunst, ten platten lande en in sommige steden van ons vaderland, doch wel inzonderheid te Rotterdam, plaats grijpende.
Onder de menigvuldige weldadige inrigtingen, uit het maatschappelijk leven voortspruitende, behoort gewis het bestaan van zoodanige wetten, die bijzonder het vervaardigen en toedienen van geneesmiddelen betreffen, ten einde onze gezondheid te herstellen of te bewaren, en ons dierbaar leven, ware het mogelijk, te verlengen. Te allen tijde was men hierop bedacht; en, gelijk in vele andere opzigten, zoo heeft ook hier
| |
| |
overvloed en gebrek, verzeld en gevolgd door bespiegeling en beoefening, ons van tijd tot tijd geleerd, beter en doelmatiger te werk te gaan, tot heil van onszelven en onze natuurgenooten; hetwelk dan wederom geschikter wetten deed ontstaan, naar welke de beoefenaars der geneeskunst zich konden en moesten rigten.
Ofschoon het niet altijd doorgaat, dat nieuwere verordeningen en instellingen de oudere overtreffen, zoo is het toch niet te ontkennen, dat het jongst uitgevaardigd wetboek, te vinden achter de Pharmacop. Bat., allezins beantwoordt aan het edel doel, om eenen genoegzamen voorraad van deugdzame en doelmatig vervaardigde geneesmiddelen in elken apothekerswinkel voorhanden te hebben, opdat de gentesheer zich daarop gerust zou kunnen verlaten, zonder dat hij zijne patienten tegen dezen zou behoeven te waarschuwen, of genen bijzonder aan te prijzen. Volgens de heilzame strekking dier verordeninge, vindt men bij elken artsenijmenger dezelfde geneeskrachtvolle, naar één voorschrift vervaardigde, geneesmiddelen; zoo, althans, behoorde het te zijn, - maar helaas!
Niettegenstaande die allezins gepaste bepalingen, waarop men zich zoo gerust meende te kunnen verlaten, in weerwil der loffelijkste pogingen van eer weldadig bestuur, heeft de ondervinding maar al te zeer geleerd, hoe men, ten spijt van alle die voorzorgen, nog kan bedrogen worden, en door de onvergeeflijkste schraapzucht in lijfsgevaar geraken, ja het dierbaar leven, den grootsten schat, dien wij op aarde hebben, verliezen kan.
Het zal wel niet noodig zijn, het belang te doen gevoelen, hetwelk wij allen hebben, niet alleen bij het bestaan van goede wetten, maar vooral bij de getrouwe nakoming van dezelve; en indien wij, onder het genot van eenen blakenden welstand, dit al eens niet gevoelen mogten, zoo raadplege men slechts lijders, die, ik zal niet zeggen jaren, maar immers maanden sukkelden, en, behoudens hunne overtuiging, dat de
| |
| |
herstelling niet ten eenemale van den geneesheer afhangt, zoo menigmaal den wensch ontboezemden naar goede, deugdzame medicijnen. Liever willen wij kortelijk de bronnen opgeven, waaruit het bedoelde schandelijk misbruik in het geneeskundig vak ontstaat, en hierbij een oogenblik stilstaan.
Sommige apothekers, welken vuig eigenbelang nader aan het harte ligt, dan het heil van hunne medemenschen, vinden het nog al zoo groot eene zonde niet, zich, gelijk 't heet, zoo wat te schikken naar den toestand der tijdelijke middelen van hunne begunstigers. Van daar, dat zij, zoo als men het niet onaardig pleegt te noemen, zoo wat zeemanschap weten te gebruiken, en dus menigmaal, vooral als de duurte der geneesmiddelen hunne klanten bezwaart, de vrijheid nemen, net gereedmaken der voorschriften van den dokter eenigzins te wijzigen naar het vermogen van den zieke. Zoo neemt men, bij voorb., van het een iets minder, van het ander wat meer; of men verkiest wel, in plaats van het begeerde, iets anders te geven, dat zoo wat denzelfden geur of kleur heeft; - voorts past men zorgvaldig op de hoeveelheid; dat het fleschje behoorlijk gevuld is, enz. Door deze of dusdanige praktijken kunnen zij het dan goedkoop geven; de patient kan het toch niet proeven; de dokter heeft er niet over te zeggen, of hij neemt het zoo naauw niet, en vindt mogelijk niet goed, den apotheker zoo op de vingers te zien; men weet toch niet, hoe het te pas kan komen; of veelligt heeft hij geen verstand van medicijnen; en - geen haan kraait er naar!
Eene andere, uit geene min baatzuchtige beginselen voortvloeijende gewoonte, heeft ook geene mindere heillooze gevolgen. In sommige plaatsen van ons vaderland, en vooral in de aanzienlijke gemeente van Rotterdam, heerscht het verregaand misbruik, dat de geneesheeren zich meer bijzonder inlaten met de bezorging der medicijnen; terwijl sommige lieden zich dwaasselijk voorstellen, daardoor juist zeer wel voor geld, ge- | |
| |
zondheid en leven gewaarborgd te zijn. Zij houden den dokter voor een braaf, kundig en menschlievend man: zulk een man nu maakt vast veel werk van zijne patienten; daarom bezorgt hij ook zelf de medicijnen, waaraan nu vast wel niets ontbreken zal! Zij hebben nu ook met geen apotheker te doen, krijgen ook geene apothekers-rekeningen, die ellen-lange cedels, die zij wel bij anderen zagen, of welligt zelve bevorens ontvingen, maar betalen nu den dokter voor gedane visiten en geleverde medicijnen maar in ééns af; en de dokter zal voor de medicijnen althans wel niet het meeste nemen, enz.
Oppervlakkig beschouwd, heeft dit zeker nog al eenigen schijn; maar men moet de dingen van naderbij bezien, om zich te overtuigen van het schandelijk misbruik, hieruit ontstaan; en hield men het te allen tijde en overal voor smartelijk zijne gezondheid te missen, men zal het gemis van dien schat dubbel gevoelen, wanneer men de bezorging der geneesmiddelen aan zijnen baatzuchtigen dokter overlaat; daar wij bij ervaring weten, dat het veel duurder uitkomt, en men zulke goede medicijnen niet heeft, als wanneer men den dokter slechts het recept laat schrijven, en dit bij eenen goeden apotheker laat gereedmaken. Men houde slechts in het oog, dat op plaatsen, waar een dokter zich dat regt aanmatigt, hij vooraf met den apotheker veelal een kontrakt sluit, bij hetwelk de laatste zich moet verbinden, de voorschriften van zijnen geeerden begunstiger gereed te maken voor eenen vastgestelden prijs. Ware deze dan nog maar eene som, welke eenigzins vrijheid gaf om te onderstellen, dat men voor dezelve goede, onvervalschte geneesmiddelen kon afleveren! Maar wij zijn in 't zekere onderrigt, dat een dokter in Rotterdam voor 5, 6, of ten hoogste 7 stuivers te regt kan komen. Nu moet men toch buiten mate dom, of willens blind zijn, indien men niet zeer spoedig begrijpen kan, dat, daar toch ook kostbare ingredienten, even zoo wel als minder
| |
| |
geldige middelen, voor dien spotprijs moeten geleverd worden, ook hier de zeemanschap zeer verre gedreven wordt! Of, om ronduit te spreken, moet men niet overtuigd zijn van de schelmachtige knoeijerij, die te baat genomen wordt om zijne beurs te maken, aan den eenen kant door hen, welke die zoogenoemde medicijnen gereedmaken, aan den anderen door de aanleidende oorzaken tot dat kwaad, door die AEsculapen, die, de edele kunst schande aandoende, niet te vreden zijn met hetgeen hun voor hunne visite betaald wordt, maar daarenboven op de medicijnen eene grove overwinst nemen? Neen waarlijk! zij, die hun geld, gezondheid en leven liefhebben, staan er niet wel bij, als zij door tusschenkomst van den dokter hunne medicijnen thuis krijgen; zij worden dikwijls bedrogen, en bedriegen altijd zichzelven.
Komt het nu den zieke, of zijne bloedverwanten, al eens voor, dat deze medicijnen niet goed zijn gereedgemaakt, en is het metderdaad zoo, dat zij de vereischte kracht missen, dan wordt men menigmaal teruggehouden om er met den dokter over te spreken; terwijl men er anders zoo ligt toe overgaat om hem de medicijnen te laten zien, en, bij de geringste afkeuring, den apotheker zijn uiterst misnoegen te kennen geeft, of ook wel aanstonds gereed is om eenen anderen op te zoeken, op welken men meer vertrouwen stelt, of wel die bij den dokter om deze of gene reden gunstig bekend staat. Maar nu durft men niet wantrouwen; - de dokter doet zich veel te knap voor, dan dat men meenen zou, dat hij zoo zeer door baatzucht zou kunnen bestuurd worden; - men zou de zaak ook zeker wel anders wenschen, maar het is nu zoo; andedere, en zelfs voorname menschen, zijn er mede te vreden; men wil ook niet gaarne de eerste zijn, om den dokter over eene hem vast niet aangename zaak te spreken, enz. Eindelijk wordt de patient wat beter, en met de ongesteldheid verdwijnt dan ook de belangstelling omtrent het gereedmaken der medicijnen.
| |
| |
Men zegt, dat de doctoren tot hunne verontschuldiging voorgeven, dat zij, van hetgene hun voor hunne visiten betaald wordt, niet bestaan kunnen. Dit verdient zeker opmerking. Het is met dat al waar, dat de doctoren in andere plaatsen, als Leyden, Haarlem enz., om van Amsterdam en den Haag niet te spreken, er fatsoenlijk van leven. Men moet hun toegeven, dat zij er niet allen eene prachtige equipage op kunnen nahouden, - dat niet allen zoo veel siguur maken kunnen, als zij zich wel verbeelden tot hunnen stand te behooren; maar nemen zij dan niet in overweging, dat een apotheker eenen niet min fatsoenlijken stand in de maatschappij bekleedt; dat zij daarenboven, vooral in groote steden, als te Rotterdam, op zeer zware lasten zitten; en ware het dit alles nu nog maar alleen! maar hooren wij niet menigmaal van dezen of genen Rotterdammer dokter, dat, terwijl hij met een onbeschaamd voorhoofd in zijne fraaije koets de stad doorkruist, en dat nog dikwijls alleen om vertooning te maken, hij zijnen apotheker laat zuchten naar het waarlijk zoo zuur en met zoo veel overleg verdiende geld, en, wordt hij er nu of dan over aangesproken, hij hem nog wel met eene tergende onverschilligheid durft afzetten, en intusschen weder den ouden gang gaat?
Wenschelijk ware het, dat allen, die prijs stellen op hun geld, gezondheid en leven, - die prijs stellen op de algemeene welvaart der maatschappij, met ons gelijkelijk overtuigd waren van dit allergevaarlijkst misbruik in de geneeskunst; maar vooral, dat allen, wier eer en pligt het is, de hand te houden aan 's lands wijze inrigtingen, - dat ons geëerbiedigd Gouvernement zelve kennis moge dragen van het verregaand en strafbaar knoeijen in eene zoo aangelegene zaak. Gewisselijk zoude hetzelve alsdan hierin spoedig voorzien, en alzoo een einde maken aan diefstal, ja aan moord, gepleegd in schijn van het leven te behouden en te verlengen, of wel, op eene goedkoope wijze, de gezondheid te herstellen. |
|
Auteursrechtvrij