Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1815

De dankbare Willem, of het Huisgezin van den Heer Lansbach. Door Petronella Moens. Met Platen. Te Amsterdam, bij J. ten Brink, Gz. 1815. In kl. 8vo. 185 Bl. f 1-5-:

Wij bedrogen ons dan niet, toen wij uit het slot van den kleinen Willem opmaakten, dat er een vervolg op dat eerste boekdeeltje moest komen. De dankbare Willem vat, als tweede stukje, den draad weer op, waar de kleine Willem hem liet. Hetgeen men de intrigue in eenen roman, als in een tooneelstuk, gewoon is te noemen, is meestal in de laatste bladzijden van de beide deeltjes bevat. Het overige is, met eenige ingemengde voorvallen, een afwisselend onderwijs in gesprekken; een onderwijs, dat over allerlei belangrijke zaken - als zede-, mensch-, wereld-, Godsdienst-, natuur-kennis - loopt, en vele kunde in al het nieuwste en beste over deze onderscheidene vakken, benevens eenen redelijken denktrant en beminnelijk hart, aan den dag legt. Het geheel is dus nuttige leer, door geschiedenis veraangenaamd en teffens opgehelderd: en niemand zou zich verwonderen, wanneer wij het geheel onbepaald verhieven, als een der beste boekjes, die ons immer in handen kwamen. Deze volkomen lof, echter, zou ons niet van harte gaan. Het boekje be-

[p. 707]

valt ons om al het gezegde en geprezene; maar, of het den kinderen bevallen zal, is voor ons nog niet uitgemaakt, en moest zulks toch voor alle andere dingen zijn. Het oogmerk der geheele geschiedkundige inkleeding is, immers, het boekje den kinderen aangenaam te maken, hun hetzelve met graagte te doen lezen. Het komt ons voor al te zeer leerboek te zijn, al te vele, ten deele vrij hooge, buiten den kinderlijken gezigtkring liggende, zaken te bevatten, om hun, die, op den titel af, een leerzaam romannetje meenen in handen te nemen, niet ligt weer uit de handen te vallen. Volgens den waren inhoud, althans, is het voor aankomende jongelingen en meisjes alleen geschikt, en, naar den vorm en de inkleeding, zouden wij meenen, toch niet. Wij twijfelen,of een historisch kleed met een zoo lijvig, wetenschappelijk ligchaam niet min of meer tot de mislukte proeven behoort, om de jeugd alles spelende te leeren. - Hoe dit echter zij, het werkje behoudt zijne uitnemende waarde om den inhoud, waaraan allerlei leeftijd onder ongeleerden eene nuttige en vermakelijke lek uur kan vinden; en waaruit men tevens vele stof kan ontleenen, om de kleinen aangenaam bezig te houden. Wij blijven het dus altijd dankbaar ontvangen en opregtelijk aanprijzen. Ja, ouders, stoort u aan de bonte prentjes niet! het behelst veel, dat gij misschien niet weet, en toch wel weten mogt.