Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1815

Walther, of het Kind van het Slagveld. Door A. Lafontaine. Met Platen. Iste Deel. Te Haarlem, bij F. Bohn. 1814. In gr. 8vo. 302 Bl. f 3-:-:

Het kind van het slagveld moet bij het einde van dit deel deszelfs rol nog beginnen te spelen, die toch, zoo de titel ons niet bedriegt, de hoofdrol in deze geschiedenis worden moet. Het is, ja, wel al gevonden en begint lief op te groeijen, en wij weten er zoo veel van, dat het vader en moeder zeggen kan; maar het is nog volkomen onzeker, of van deze zijne aangenomene ouders wel ooit een paar worden zal; en, hoeveel wij ook van deze lieve menschen houden, weten wij niet, of wij het mogen wenschen. Het tweede en laatste deel zal er ons, vertrouwen wij, wel berigt van doen, als ook van des kinds afkomst; wij hebben reeds lang naar dat tweede deel gewacht, omdat het toch wat schraal is, dat wij van den vermoedelijken held der geschiedenis nog niets anders te zeggen weten, dan dat hij als zuigeling van tusschen de puinhoopen van een brandend dorp, en nagenoeg van onder de hoeven der paarden, gered is door een' edelmoedigen soldaat, die zich hier allereerst met dit kind op zijn ransel, een viool in de hand, eene melkgeit aan zijn bandelier, een hond voor zich heen, en een spreeuw op zijn schouder, den lezer aanbiedt. Intusschen durven wij de kennismaking met dezen soldaat, en een aantal lieve menschen, met welke hij in betrekking stond, van goeder harte aanraden, en betuigen,

[p. 470]

dat ons de onderhoudende geschiedenis tot hiertoe veel vermaak gaf. Wij maakten tot ons genoegen kennis met den koddigen dansmeester en zijn aardig vrouwtje, des soldaats ouders, en met zijne zuster Maria, welke laatste wij, nadat zij ons vrij wat vermaakt had door hare naïviteiten, en nadat zij vrij zonderling, tot groote ongerustheid harer ouders, met eenen minnaar verdwenen was, gelukkig gehuwd en wederom de vreugd harer ouders zien; hoewel de afkomst van haren echtgenoot (voor de ouders evenwel meer dan voor den lezer) nog in het donker ligt, en wij niet weten, hoe het eindelijk bij zijnen vader, bij wien hij zich voor dood liet opgeven om zijn meisje te trouwen, zal kunnen geschikt worden. Niet minder aangenaam was ons de ontmoeting van de Signora Valetti; een meisje, dat den soldaat, aleer hij nog dienst nam, zoo aardig in handen kwam, nadat hij haren vader het vijfde en harer grootmoeder het zevende gebod gevoelig en handig had ingescherpt; dat hij, in compagnie met eenen vriend, onderhield, (in eer en deugd evenwel) en, van weinig meer dan eene bedelaarster, vormde tot een sieraad der maatschapij in iederen kring; en ter bevordering van welker geluk hij eindelijk dienst nam, om daardoor zijnen medevrijer, dien hij meende dat zij boven hem de voorkeur gaf, voor haar te behouden: maar een meisje boven alle verbeelding vlug, zoo dat zij alles leerde in de grootste volkomenheid en in den kortstmogelijken tijd, en zoo spoedig rijk werd door hare talenten, dat zij te dien aanzien zoo wel, als naar verstand en hart, een wonder harer eeuwe mag genoemd worden. En deze voortreffelijke schoonheid munt almede uit in trouw, en verhief zijne ouders, en nog eenen waardigen geestelijke, tot overvloedige welvaart. Van dit alles kon hij intusschen niets weten, die haar voor ontrouw hield. Terwijl de Dominé, de dansmeester, en de lieve Signora Actrice, de voorbeelden der zuiverste deugd en het volkomenste genoegen, in zijne geboorteplaats zamen leven onder één dak, kwam hij inderdaad op eene vuurproef. Van den dienst afgeraakt, was hij, onder de beste omstandigheden, mede onder één dak geraakt met eene andere wezenlijke Gratie, Leopoldine, welker waardige grootvader niets vuriger verlangde dan dat hij hem deze Gratie vragen mogt, en die daartoe ieder eerlijk, hoe aequivocq toch eerlijk, middel ter hand nam; maar evenwel zeer tegen den zin van zijnen huisheer en wel-

[p. 471]

doener, die ook een woord in dit kapittel te zeggen had, en in wiens familie het zoo wat erfelijk scheen, huwelijken uit pure genegenheid tegen te werken. Daar hij dezen zijn woord gegeven had, ontweek hij met diens overleg het gevaar, en tot het tweede deel gaat hij nu een overzeesch reisje doen. - Wij kunnen al de lieve menschen, met welke wij hier al verder kennis maakten, niet aanmelden; wij wachten dezelve evenwel alle in het vervolg met verlangen terug, en betuigen ook nu wederom onze bewondering van het, naar het schijnt, in dit vak onuitputbaar Vernuft, dat, bij de grootste onwaarschijnlijkheden, niet alleen aanhoudend de aandacht boeit, maar telkens voor zijne idealen zoo veel belangstelling inboezemt, als bij eene wezenlijke geschiedenis maar mogelijk is, gedurig door het nieuwe treft, en bij het wegleggen van zijn boek ons nog altijd zeggen doet: wij lazen toch wat meer dan roman; verstand en hart kreeg wezenlijk voedsel. - Eene kleine proeve:

‘Is er dan niet in ons binnenste eene geestelijke wereld, vervuld door God, door de deugd, en door de onsterfelijkheid? Hoe zou de sterfelijke mensch uit het graf, uit de vergankelijkheid, uit de noodzakelijkheid, onder wier wetten de ligchamelijke wereld steeds vergaat, die eeuwige, onvergankelijke wereld der deugd hebben kunnen stichten, indien zij niet reeds van eeuwigheid in de ziel des menschen gesticht was? o! Deze geestelijke wereld is er niet, omdat wij ze erkennen; maar wij erkennen ze, omdat zij er werkelijk is.’

‘Op deze wijze zou ook de waarheid van elken droom bewezen zijn.’

‘Elke droom is ook waar, ten aanzien van deszelfs deelen; maar gaf de wereld ooit aan de ziel het denkbeeld van onsterfelijkheid? Kunnen er ooit gedeelten van het oneindige bestaan? o! Aan deze inwendige wereld, die door de stralen der oneindige liefde verlicht wordt, die de warmte van eene andere zon, dan die daar ondergaat, behoeft, de warmte der deugd - o laat mij aan deze wereld vasthouden, gij eindelooze Geest! al ware het, dat het ongeluk alle mijne aardsche hoop deed verdwijnen, en mijn hatt wegkromp van de bitterste smart! o! Die wereld verga nimmer voor mij, noch voor dezen man, die deugdzaam is, en evenwel vertwijfelt!’