Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1815

Apostasie van den Keizer Napoleon, aangewezen in den Brief van den zeer Eerw. Heer K. Stevens, voorheen Vikarisgeneraal van Namen. Te Amsterdam, bij E. Maaskamp. In kl. 8vo. 60 Bl. f :-8-:
De Veldtogt van Parijs in 1814, voorgegaan door een blik op die(n) van 1813. Enz. Volgens echte stukken en de berigten van ooggetuigen zamengesteld, door P.F.F.J. Giraud. Uit het Fransch vertaald. Te Amsterdam, bij E. Maaskamp. In gr. 8vo. 127 Bl. f :-18-:
Hamburg en de Maarschalk Davoust. Appél aan de Geregtigheid, door Th. Haupt, Oud-Officier in Engelschen dienst. Te Amsterdam, bij E. Maaskamp. In gr. 8vo. 64 Bl. f :-11-:

Hoe weinig overeenkomst deze stukken anders mogen hebben, als bijdragen tot de geschiedenis van napoleon en zijne geweldenarij, voegen wij ze bijeen.

Het eerste is reeds gedagteekend op den 1 Junij 1810. Het heeft ten oogmerk, te doen zien, dat napoleon geen Christen, of geen Catholiek, is. Ons zou tot dit einde (wat namelijk het eerste betreft) het: toon mij uw geloof uit uwe werken! genoeg, en beter dan sommige argumenten van den Heere stevens zijn. Om de waarheid te zeggen, men be-

[p. 218]

hoeft, noch behoort, noch is eigenlijk in staat, den Duivel zwarter te malen, dan hij is. De Heer stevens, die het hierop, naar ons verstand, toelegt, wrijft er, naar datzelfde verstand, de kleur hier en daar af, en doet dien, het is waar, valschen glans van onpartijdigheid en liberaliteit in de bescherming van allen Godsdienst voor den dag komen, welke alleen de buonapartes bij enkele vroegere en tegenwoordige bourbons enz. gunstig doet afsteken. De Hemel geve, dat de Catholieke Belgen, alle onverdraagzaamheid afleg gende, en de gezonde philosophie zoo wel als politiek, in spijt der ongezonde, huldigende, haast in de regte stemming zijn, om ons en als medechristenen en als landgenooten te eerbiedigen! - Wij moeten hier bijvoegen, dat de inkleeding niet slecht, en de bouwstof, voor zoo verre uit den Egyptischen togt ontleend, altijd belangrijk is.

No. 2. Na al het gelezene en herlezene over den belangrijken veldtogt, hier genoemd, heeft ons dit stuk, echter, geenszins verdroten. De reden hiervan moge wel grootendeels daarin liggen, dat het zeer goed, en niet al te zuiver krijgskundig, geschreven is; en voor een ander deel, dat een Franschman, een weldenkende, maar toch ook voor partij niet te sterk ingenomene Franschman, de pen gevoerd heeft. Het ‘audi et alteram partem’ blijft altijd belangrijk, en meest altijd min of meer moeijelijk. Behalve dat, levert dit tafereel een ander gezigtspunt, dan de meeste andere uitvoerige schilderijen, voor zoo verre ze althans naar de natuur zijn. Het is de veldtogt van binnen te zien, uit het middelpunt Parijs, dat dus inzonderheid ook naauwkeuriger, en in meer verschillende standen, geteekend is, overwaardig om er nog eens bij stil te staan. Als eene anecdote, kippen wij er dit uit. Reeds de geheime geschiedenis heeft ons gemeld, dat de groote Monarch der 19de Eeuw les nam van talma, ten einde wel op den troon te figureren. (Ach, ware hij enkel figurant geweest, hoe slecht dan ook!) Te gelijk kan men zich uit van kampen herinneren, dat hij bij zijn laatste afscheid van de hoofdstad eene soort van parodie op het afscheid van hector vertoonde; daar hij, vrouw en kind elk aan eene hand nemende, dezelve in het bijzonder aan de Parijsche nationale gardes aanbeval. Giraud zegt hiervan in tegendeel, dat hij bij deze gelegenheid met vele waardigheid en roering sprak, en het oogmerk, om belang in te boezemen en gevoel op te wekken, vrij goed bereikte. Jammer

[p. 219]

slechts, dat de Hofdames naderhand vertelden, dat de Tooneelspeler hem in deze rol verscheiden keeren had moeten oefenen; ja, dat men de manier van den onderwijzer had herkend!

No. 3. Nu, dat zullen onze Lezers wel reeds kennen. Althans de hoofdinhoud heeft de harten al voorlang warm gemaakt; en mogelijk heeft davoust, schoon volkomen in den geest zijns Meesters werkende, de zaak der Geallieerden en der menschheid, alzoo, meer in de hand gewerkt, dan hij dacht, of misschien zou dragelijk achten, indien ooit deze gedachte bij hemzelven opkwam. Het is aardig; maar als wij aan napoleon en de zijnen denken, dan komt ons altijd de Oude Slang voor den geest; en niet slechts haar bestaan- en haar karakter, maar ook haar oogmerk in Gods heerlijke schepping, waarmede wij, in vertrouwen gezegd, wel eens in de war waren, wordt ons hoe langs zoo duidelijker. Intusschen wenschten wij dan toch al lang naar het Duizendjarig Rijk, en blijven er nog al naar wenschen; want, schoon wij ook den grooten baas uit den hemel zagen vallen als een bliksem, er zweven er nog maar al te veel zijner natuurlijke vrienden en trouwe boden over de aarde rond. Dat dus het appél aan de geregtigheid moge doordringen! dat de waarheid op de leugen (immers, davoust heeft eene verdediging in het licht gegeven) zegeprale, en de ondeugd haar loon ontvange! Ons komt al het hier vermeldde voor, daadzaken te betreffen, die wereldkundig zijn, en die noch door het regt des oorlogs, noch door het (gewaande) regt der wraak en wedervergelding, kunnen verdedigd worden, maar veeleer der menschelijkheid, der wijsheid, en wat slechts redelijk of verstandig heet, in het aangezigt vliegen. Om slechts iets te noemen: men draagt geene de minste zorg voor de eetwaren; laat uit dartelheid 40 van 54 gerequireerde varkens in de Elbe verzuipen, en jaagt duizenden van menschen ter stad uit, omdat het aan eetwaren ontbreekt!

Voor het overige willen wij niet ontkennen, dat de Schrijver met Hamburg en haar gedrag, hoe treffende stalen van edele vaderlandsmin hij ook aanhaalt, over het geheel misschien al te ingenomen is, om volkomen regtvaardig te zijn. Als een blijk dezer vooringenomenheid, buiten betrekking tot het geval, moge verstrekken, dat hij Hamburg gaarne voor de eerste koopstad op het vaste land zou doen doorgaan. - De vertaling is wel goed, maar niet gekuischt. Wat grond men toch heeft, om gedurig den derden voor den ersten naamval te gebruiken?