Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1814

Geneeswijze der verharde klieren en knoestgezwellen in de borsten der vrouwen, door het afwisselend gebruik van braakmiddelen en Belladonna.

(Naar het Hoogduitsch van l.f.b. lentin; medegedeeld door n.c. meppen, Chirurgijn en Apetheker te Diemen.)

‘Wie niet geheel vreemdeling is in het genees- en heelkundig vak, zal gereedelijk moeten toestemmen, dat ligte verhardingen in het klierachtig maaksel der vrouwelijke borsten, in hare beginselen veronachtzaamd, dikwijls,

[p. 638]

onder het masker eener bijna nietsbeduidende ongesteldheid, de afschuwelijkste aller ziekten, den Kanker namelijk, ten gevolge kunnen hebben, waartegen alsdan niet alleen alle geneesmiddelen te vergeefs worden beproefd, maar ook dikwerf alle heelkundige hulp, hoezeer met de meestmogelijke oplettendheid in het werk gesteld, ten eenemale nutteloos wordt bevonden, en de lijders op eene smartelijke wijze, dikwijls onder de hevigste folteringen, onder den last der ziekte bezwijken. Dit een en ander scheen mij reden genoeg te zijn, om eenige waarnemingen, door den schranderen Arts lentin, in zijne uitmuntende bijdragen tot de praktische Geneeskunde, betrekkelijk dit onderwerp medegedeeld, Ul., mijne Heeren, ter gemeenmaking toe te zenden, en daarvoor eene plaats in Ul. geächt Maandwerk te verzoeken; waarmede ik de eer heb te zijn

Ul. bestendige Lezer.’

In mijne waarnemingen betrekkelijk sommige ziekten van het jaar 1774, heb ik reeds eene gewigtige ontdekking bekend gemaakt, over de uitmuntende krachten van het poeder der Belladonna - bladen, in geringe, maar gedurende een tijdlang toegediende giften, in verharde klieren der borsten; en in het eerste deel mijner bijdragen tot de praktische Geneeskunde, tweede uitgave, bladz. 363, heb ik de ongemeene nuttigheid betoogd, welke Braakmiddelen, tijdig genoeg toegediend, kunnen te weeg brengen, in reeds aangedane en pijnlijke klieren der borsten van zogende moeders, en hoe veel deze tot volkomene oplossing derzelven hebben medegewerkt. Beide deze waarnemingen aandachtig gadeslaande, bepaalden mij, in sommige dezer gevallen, beide middelen, de Belladonna namelijk en de Braakmiddelen, in zeker voege met elkander vereenigd, toe te dienen, waarvan ik den uitslag in de volgende waarnemingen mededeel.

Eene ongehuwde Vrouw, in de dertig jaren oud, gevoelde, reeds sedert drie jaren, in elke borst vijf of zes

[p. 639]

knobbels van eene onderscheide grootte, die somtijds wel een pijnlijk gevoel, maar nimmer jeukte veroorzaakten. De klieren in beide de okselholten waren min of meer gezwollen, hoewel niet hard op het gevoel. Hoezeer de lijderesse naar het uiterlijke gezond scheen te zijn, verraadde toch de kleur van het aangezigt eene min of meer zwartgallige gesteldheid Den eersten dag diende ik haar een' oplossenden zoutdrank toe, maar den volgenden een braakmiddel, bestaande uit een aftreksel van den Braakwortel, en schreef haar de Belladonna op volgende wijze voor:

℞ Pulv. fol. Belladonn. gr. I.

- rad. rhei, el. gr. XV.

M.f. pro una dosi, disp. dos. tal. XXX.

D.S. 's avonds een poeder met water.

Tusschen beiden moest de lijderesse telkens om den vijfden dag 's morgens een braakmiddel gebruiken, de eene reize eene oplossing van den Braakwijnsteen, de andere het aftreksel van den Braakwortel, op zoodanige wijze echter, dat op het gebruik daarvan 3 of 4 brakingen volgden. Met dit om den vijfden dag afwisselend gebruik van deze braakmiddelen moest de lijderesse zoo lange aanhouden, tot dat zij eenige beterschap bespeurde; want alsdan meende ik te kunnen vooronderstellen, dat eenige der verstopte klieren wederom waren opgelost. Van het afwisselend gebruik der braakmiddelen bediende ik mij met dat oogmerk, om van de opvolgende uitwerking der beide middelen voordeel te trekken; naardien de Braakwijnsteen als Spiesglasmiddel op de huid werkt, de Braakwortel integendeel in een aftreksel in het begin als een krampbedarend middel, en tevens almede op de darmbuis zijne kracht uitoefent. Met deze middelen toegerust, vertrok de lijderesse, op voorstel van haren gewonen Geneesheer, naar de Baden van Nenndorf, alwaar zij gedurende zes weken haar verblijf hield. Bij hare terugreize waren bijna alle knobbels verdwenen; daar men echter nog eenige bespeurde, liet ik haar tot de volkomene herstelling met het gebruik van de

[p. 640]

Belladonna alleen voortvaren, en na verloop van eenige maanden was zij volkomen hersteld.

Eene andere jonggehuwde Vrouw was vóór vier jaren een knoestgezwel uit de regter borst door de kunstbewerking weggenomen. Thans ontwaarde men een gelijk gezwel in de linker borst, hetwelk bij onderzoek de lengte van anderhalven en de breedte van eenen duim had, en achterwaarts in de borst zonder eenige de minste vastgroeijing was geplaatst. De goede vrouw, bevreesd voor eene tweede kunstbewerking, gaf natuurlijk aan inwendige middelen, al waren dezelve nog zoo lastig, verre de voorkeur. Ik diende haar in den beginne elken avond een grein Belladonna toe; elken morgen twee greinen goudverwige Spiesglaszwavel, een grein Calomel, met suiker vermengd; echter liet ik haar om den vijfden dag een braakmiddel, bij afwisseling uit den Braakwijnsteen en het aftreksel des Braakwortels bestaande, gebruiken. Zes braakdrankjes, waarvan elk drie of vier brakingen moest te weeg brengen, schenen toereikende te zijn; want, na de toediening van het vierde braakmiddel, begon het knoestgezwel reeds naar alle rigtingen te versmelten. De hoeveelheid der gifte van de Belladonna werd met een half grein vermeerderd, de goudverwige Spiesglaszwavel benevens de Calomel ter zijde gesteld, omdat de maag, na het herhaald gebruik der braakmiddelen, dezelve niet meer verdragen wilde. Na een tijdverloop van drie maanden, gedurende welke de lijderesse getrouw de Belladonna door gebruikte, konde men het knoestgezwel naauwelijks meer voelen.

Eene pas gehuwde jonge Vrouw had in iedere borst vijf tot zes verharde klieren, en die in de okselholte waren ook reeds aangedaan. Aan deze lijderesse werden ook bij afwisseling braakmiddelen en de Belladonna toegediend, en na verloop van veertien dagen waren geene sporen van verharde klieren meer te ontdekken.