Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1814

[p. 694]

Handleiding tot de Geregtelijke Geneeskunde; dienstig voor Geneesheeren, bij de schouwing, als ook voor Regtsgeleerden en Regters, ter beoordeeling van het doodelijke der wonden, en van alle andere bij het Geregt voorkomende geneeskundige zaken; door M. van der Meersch Bosch, Doctor en Vroedmeester te Amsterdam. Met eene Plaat. Te Amsterdam, bij W. van Vliet. 1814. In gr. 8vo. f 2-16-:

Het mag inderdaad onder de zeldzame verschijnselen gerekend worden, wanneer, in onze tale, eenig oorspronkelijk werk het licht ziet, dat aan de Geneeskunde is toegewijd. Nog zeldzamer kan het geacht worden, zulk een werk uit handen te zien komen van hem, die in deze kunst nog niet zeer lang is ingewijd. De uiterste voorzigtigheid wordt er alsdan vooral vereischt; daar het voor den dag komen, om ons dus uit te drukken, met eenig geschrift van eenen beslissenden invloed zijn moet op den dunk, welken men omtrent het oordeel, de schranderheid en den smaak des Schrijvers koestert; zoo zelfs, dat hij, na de algemeenwording van denzelven, bij de onberadene uitgave van een te weinig bekookt stuk, wel wenschen mogt, hetzelve nimmer het daglicht te hebben doen zien. En nu vragen wij al aanstonds, of Dr. van der meersch bosch geene reden heeft, om openlijk dien wensch te uiten; daar wij deze zijne Handleiding ouder die ongelukkig uitgevallene proeven moeten rangschikken, welke juist geschikt zijn om de algemeene opinie tegen zich te zien opkomen, waarvan hij ongetwijfeld reeds gevoelige verzekeringen heeft verkregen. Waartoe toch deze Handleiding, en dat in onze tale? daar de onderwerpen, in dezelve vervat, in de taal der Geleerden zoo vaak behandeld zijn, juist daarin behooren geschreven te worden, en

[p. 695]

der ongewijden kiesche ooren hoogst onaangenaam aandoen. Zij is, daarenboven, wat meer zegt, uit dit oogpunt beschouwd, overtollig; daar er, in genoemde tale, een op zichzelf belangrijk werkje gevonden wordt van j.b. keup, ten titel hebbende: j.d. metzger, systema medicinae forensis succinctum, hetgeen eene vertaling uit het Duitsche werk van dezen laatsten is, (wiens geschrift bij herhaling is herdrukt) en hetgeen Dr. van der meersch bosch vooral niet onbekend kan zijn; hebbende deze Latijnsche overzetter, behalve de aangevoerde reden voor zijne overbrenging in die taal, daarbij de zeer gegronde aanmerking gemaakt, dat dezelve noch den Geneesheeren, noch den Regters, of die regtzaken behandelen, wanneer zij hun ambt waardiglijk zullen bekleeden, vreemd mag zijn. Maar, dit nu eens ter zijde gesteld, wat is dan deze Handleiding nog anders, dan eene gedeeltelijke vertaling van het werk van metzger, waaruit men het een en ander heeft uitgelaten, hetgeen mogelijk beter geweest ware over te nemen? En, daar metzger slechts hier en daar wordt aangehaald, zoo vragen wij, of dit niet vrij wat naar letterdieverij zweeme? Daarenboven krielt het geschrift van fouten, en de lijst der Errata had aanzienlijk vergroot kunnen worden; ja wij zouden schier kunnen zeggen, dat geene aanhaling behoorlijk of in goede orde overgeschreven is. Ook met betrekking tot het Latijn zondigt de Schrijver grof: vulnera insanabilia, hand lethalia, b.v., te vertalen door ongeneeslijke of doodelijke wonden, zou men den Latijnschen leerling van de eerste school naauwelijks vergeven. Ook de namen der Schrijvers zijn hier en daar als geradbraakt; zoo leest men, bl. 19, gorter en welsch; het naast ons liggend werk van metzger, bl. 72, laatste uitgave, vergelijkende, vinden wij, gottfr. welsch, enz. enz. Deze naamsverwisseling schijnt dan ook aanleiding te hebben gegeven, dat onze Dr. den zoo beroemden als braven Hoogl. bonn op eene schandelijke wijze ten toon gesteld heeft; daar hij, van metzger sprekende,

[p. 696]

bl. 287, zegt, dat deze in zijne nota een gezegde van dien Hoogleeraar aanhaalt, die zijnen leerlingen een meisje vertoonde, hetwelk zwanger was; daarbij voegende: stando feci! terwijl in het werk van metzger, in de noot, het volgende gevonden wordt: Van r.... wordt verhaald, dat hij bij zulk eene gelegenheid zijn meisje in de gehoorzaal geroepen, en tot zijne toehoorders gezegd hebbe: hanc stando feci! - Recensent, hoezeer vernomen hebbende, dat, op eisch des genoemden eerbiedwaardigen Hoogleeraars, door den onvoorzigtigen Schrijver een verbeterblad vervaardigd is, heeft, uit aanmerking van het aantal exemplaren, bevorens reeds verspreid, het van zich niet kunnen verkrijgen, dezen, uit onkunde of slordige onoplettendheid, gelijk wij liefst onderstellen, voortgesprotenen misslag te verzwijgen. - En nu oordeele de Lezer uit het aangevoerde, wat hij van dit werk te houden hebbe! Ongelukkiglijk is de Uitgever met hetzelve wel het meest bedrogen; daar wij, een oneindig beter in het oorspronkelijke van metzger zelven bezittende, de uitgaaf zelve van dit stuk als eene grove drukfeil mogen aanmerken. Het lust ons daarom niet, van hetzelve eenige breedere melding te maken.