Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1814

Beknopt Dagverhaal van het gebeurde te Deventer, gedurende het Beleg in 1813 en 1814. Te Deventer, bij J.W. Robijns. In gr. 8vo. 90 Bl. f :-10-:
Deventer in staat van Beleg, 1813 en 1814. In zes Zangen. Te Deventer, bij A.J. van den Sigtenhorst. In gr. 8vo. 71 Bl. f :-12-:

Het is opmerkelijk, dat Deventer zoo vele beschrijvers enz. van het voorgevallene gedurende het beleg heeft gevonden, terwijl wij van Naarden zoo goed als niets van dezen aard hebben mogen opzamelen.

[p. 674]

Het stuk, door ons bovenaan geplaatst, is zeer lang blijven liggen, omdat wij het voor hetzelfde aanzagen met de vroeger ontvangene en terstond aangekondigde Brieven. Van achtere spijt ons dit ook daarom, dat wij dan, beiden vergelijkende, een te belangrijker verslag waren in staat geweest te leveren. Thans weten wij niets beters te doen, dan, door het overnemen van een deel des voorberigts, des Schrijvers doel en werk eenigzins nader te leeren kennen. ‘Ik wilde een eenvoudig Dagverhaal, in den vorm eener Kronijk, opstellen, en moest mij derhalve van alle breedvoerigheid, en van alle aanmerkingen onthouden, welke ik voor den waardigen Zanger van het Beleg en voor den mij onbekenden Briefschrijver wilde overlaten. Die Brieven had ik echter, voor derzelver aankondiging, nimmer verwacht,’ enz. Voorts betuigt de Schrijver, de mogelijke voorzigtigheid en naauwkeurigheid te hebben in acht genomen; en was hij te beter in staat, alles te vernemen en wel te weten, daar zijn voornemen tot eene beschrijving terstond wereldkundig schijnt te zijn geweest.

Het tweede stuk is - een derde vorm des verhaals van het voorgevallene. De inwoner van Deventer, ten einde zich het gebeurde diep in het geheugen te prenten, kan alzoo dezelfde zaken telkens weer in eene andere gedaante, en, zoo wij hopen, met nieuwen lust, voor zijnen geest zien terug geroepen. Andere bijzondere verdienste, en grond voor de uitgave, hebben wij in het stuk juist niet gevonden. Elk heeft nog steeds zijne eigen begrippen van poëzij, en derzelver gebruik. Ons hindert het altijd eenigzins, wanneer men haar dagelijksche voorvallen op dagelijkschen trant laat beschrijven; en vooral het laatste, de trant. Dit nogtans heeft hier dikwijls plaats; schoon het elders, waar het onderwerp van zelve meer verhevenheid medevoerde, aan dichterlijken zwier niet geheel ontbreekt. Ook de verzen, als zoodanig, zijn tamelijk vloeijende; schoon hier en daar tegen den toonval gezondigd, of omzettingen gebezigd worden, die bezwaarlijk door den beugel kunnen. In vele opzigten kunnen dus deze zes Zaugen op geenen edeler naam aanspraak maken dan van Rijmkronijk; en de tijd der Rijmkronijken moest uit zijn, meenen wij! Het is zoo onbegrijpelijk, als jammer, dat de eeuw van bilderdijk, feith, loots, helmers en tollens ontluisterd wordt door vele voortbrengsels, die den Nederlandschen

[p. 675]

dichtsmaak weinig eere aandoen. Doch - dit ons oordeel, als in naam van het publiek geveld, behoeft geenszins te gelden, voor zoo verre het stuk, voor de inwoners van Deventer bijzonder bestemd, voor hen bijzondere waarde mag hebben.

Om den schijn van ongegronde willekeur niet op ons te laden, volge hier een en ander, zonder veel keuze aangehaald.

Tot Slagtmaands tiende dag, helaas! in 't eind verscheen,
Toen onverwacht de rust, 't geluk der Vest verdween,
Wijl op dien droeven dag de Kommandant deed lezen,
Dat zij thans in den staat moest van belegerd wezen,
En dat hij meester was van 't geen regeren heet,
Terwijl hij daardoor zich van zijn verpligting kweet.
De Molens ook in vuur? Hier zwijmt mijn Zangerin ....
Schoonvaders steun en vreugd! moet gij ook 't aanzijn derven?
Gij, hem zoo dierbaar, en zoo nuttig voor zijn Erven.
‘Waar zijn nu Paauw, Roohart, en Star en Roozengaard,
Op Paard'- en Beesten-markt zoo nut, om dak en haard,
Waar men uit handelzucht verscheen van alle oorden,
Gemak en goed gerigt den Handelaar bekoorden?’
Pas week de donkre nacht voor 't scheemrend morgenlicht,
Toen weêr door 't Garnizoen een uitval werd verrigt,
Die, met de diepste stilte, en moedig ondernomen,
Slechts zwakken tegenstand, doch geen gevaar deed schromen,
Wat is de Landstorm toch? 't zijn Boeren en niets meer!
Elk Franschman spot met hen, om houding en geweer.
Die geen montering draagt, hoe zou die dapper wezen?
Kan zonder knevelbaard een krijgsman zich doen vrezen?
Pupillen jagen rasch dien schaamlen hoop uit één;
Een' zegenrijken roof verwacht men algemeen.
Dan, Franschjes! 't is niet pluis; 'k hoor: werda, werda! roepen;
'k Zie kogels regenen op uw verlegen troepen,
Die, naauwlijks een kwartier gevorderd van de Vest,
Hen doen sluipstaartende weêrkeeren in hun nest.

Het laatste voorbeeld haalden wij meer aan om de aardige spotternij, dan om bijzondere platheid. Intusschen zal het genoeg zijn, om te doen zien, dat dit stuk zich boven het middelmatige gewis niet verhest, noch genoeg karakter bezit, om het tot eenige dichtsoort - ten zij de Rijmkronijk - te brengen. Echter wete men tevens, dat hetzelve vier dagen na het vertrek der Franschen uit Deventer reeds het licht zag.