Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1814

De Bruidegom zonder Bruid. Eene vrolijke Geschiedenis. Naar het Hoogduitsch van A.F.E. Langbein. Met Platen. Te Amsterdam, bij C. Timmer. In gr. 8vo. 190 Bl. f 1-16-:

Een komiek verhaal, waarbij men hartelijk lagchen kan, en dat de zedigheid geenszins kwetst. De geschiedenis en menig bijzonder tooneeltje is, wel is waar, vrij wat overdreven; maar wie toetst alles aan den maatstok van waarschijnlijkheid en mogelijkheid, bij een boek, dat hij enkel ter hand neemt om zich zoo wat te vervrolijken? De Heer van arbogast van runenstein was een wonderman uit den ouden tijd, talmachtig, onbehulpzaam, vol oudvaderlijke zeden en gebruiken, vreesselijk lastig door zijne gestadige vrees. Zoo nu en dan scheen het hem in de bovenste verdieping te haperen; maar nu en dan zag men toch eenen helderen straal. Hij leefde zijn plantenleven op zijn slot. Geheel anders was en leefde de Heer van ellerbach; hij had wel zin in de goederen van arbogast, immers voor zijne familie; en nadat deze gehuwd was, nam hij ook eene vrouw, en had het zoo ver gebragt, dat het vaststond, die zonder kinderen stierf, maakte zijne goederen aan hem, wiens familie overbleef. Hij had zich toch misrekend; want arbogast kreeg een' zoon; dan, dit kind verdween op eene zoo zonderlinge wijze, dat nu de vriendschap verbroken werd, daar de verdenking natuurlijk op ellerbach viel. Intusschen kwam er nog een zoon; en, daar ellerbach mede eene dochter had, bewerkte hij eene verzoening; de jonge lieden werden voor elkander bestemd; zoo moest dan het goed nog eenmaal vereenigd worden. De jonge lieden zagen elkander wel niet, maar waren echter verloofd;

[p. 495]

maar de jonge runenstein moest eene bediening, of voor het minst eenen titel hebben aan het Hof, en werd daarom naar de hoofdstad gezonden. Ingevolge zijner opvoedinge kon het niet anders, of nu moest, bij al de vaderlijke voorzigtigheid, het jonge mensch iederen dag de zotste stappen doen; dit brak toch het huwelijk niet; maar het jonge meisje, toen juist op eene kostschool in de hoofdstad, maakte daar een andere conquete; en deze echte gelieven wisten nu alles zoo te bedisselen, dat de Heer ellerbach, in de vaste overtuiging dat het zijn gekozene bruidegom was, de hand der Freule, zijne dochter, aan dezen haren minnaar gaf. Dit had voor den fortuinzoeker mal kunnen afloopen; dan, ten gelukke kwam het uit, dat hij de broeder van den bedoelden, en alzoo het verloren kind van den Heer arbogast was. Zoo wordt de raadselachtige titel van dit koddig boek, de Bruidegom zonder Bruid, den Lezer duidelijk.

Wij gaven wel gaarne een of ander voorvalletje, om den Lezer de soort van het grappige, dat hij hier vinden kan, nader te doen kennen; wij bepalen ons echter tot de levens- en zederegels, die de oude voorzigtige Zonderling zijnen zoon op reize medegaf, en wier letterlijke opvolging het jonge mensch in de hoofdstad zoo vele avonturen gaf.

‘Druk den hoed diep over het voorhoofd, en wend uwe oogen af, wanneer u een wellustig ontbloot vrouwspersoon tegenkomt. Hoe meer zich eene der dochteren van eva, met hare kleedij, in den stand der onschuld verplaatse, des te minder onschuldig moet gij haar beschouwen.’

‘Ontmoet u een jong mensch, die nog geen baard aan de kin, maar een bril op den neus heeft, zoo ontwijk hem; want het is duizend tegen één, dat zulk een gebrilde lafbek niet kortzigtig, maar kortzinnig is.’

‘Ga zoo weinig als mogelijk is uit; in huis is veiligheid, maar buiten hetzelve is gevaar. De grootste stap, zegt een oud spreekwoord, is de stap buiten de deur.’

‘Maak uw' barbier niet toornig, en laat hem nooit veel gelds zien. Zulk een mensch is, met zijn scheermes aan uw keel, heer over uw leven.’

‘Bemin de menschen; maar werp de heining der achterhoudendheid tusschen hen en u niet omver.’

‘Legt men u iets in den weg, zoo struikel daar niet over, maar ga liever een eindweegs om, opdat gij niet in ruzie moogt komen.’

[p. 496]

‘Vertrouw niemand, hoe gering het ook zijn moge. De meeste menschen verzwijgen alleen hetgeen zij niet weten.’

‘Spalk bij alles, wat gij doet, de oogen wijd open. De blinde slikt menige vlieg mede door.’

‘Verspil niet veel, als weinig toereikende is. Een zinneloos mensch alleen steekt zijn huis aan, om er een eijerkoek bij te bakken.’

‘Begeeft gij u - hoewel zulks niet dan in de uiterste noodzakelijkheid gebeuren moet - in een groot, openbaar gezelschap, zoo neem uwen slechtsten hoed mede: want, hoewel het moeijelijk valt veel hoofden onder een' vreemden hoed te brengen, vindt men toch veel hoofden, die zich gaarne onder een' vreemden hoed begeven, vooral wanneer die beter dan hun eigen is.’

‘Gedraag u op openbare plaatsen niet te woest. De vijzel van den Apotheker bederft des kunstpijpers muzijk.’

‘Komt gij iemand bezoeken, die u met vleijende woorden zijne protectie belooft, zoo laat u in zijne voorkamer de zolen van uwe schoenen dik met krijt besmeren; want zulke heeren leven op eenen glibberigen grond, waarop zij zelven menigmaal uitglijden en vallen.’

‘Vertroost u, wanneer gij in het zoeken naar een ambt niet gelukkig zijt. Het is daarmede als met het uitdeelen van aalmoezen gelegen. Dikwijls dringt daarbij een brutale kerel door den hoop, en neemt den bescheiden man de liefdegift voor den neus weg.’

‘Verlaat u volstrekt niet op verachtelijke weerhanen, die, als gij prachtig gekleed zijt, zich voor u ter aarde buigen, maar u, integendeel, als gij een' slechten rok aan hebt, met den nek aanzien. Deze soort van menschen ware bij uitnemendheid geschikt om het opzigt over kleedkamers te hebben; dan konden zij zich voor de daarin zijnde kostbare kleederen zoo diep buigen als zij verkozen.’

‘Wijk nooit, zelfs niet in de onverschilligste dingen, van de waarheid af; met elke logen is gevaar, ten minste dat der beschaming, verbonden.’

Wij onthouden ons met moeite, om het een en ander in deze lessen met een NB. te merken, hetwelk in deze dagen in ons Vaderland misschien ook nog wel bruikbaar is. De Lezer doe het zelf. Vader arbogast was in alles zoo mal niet als hem de muts wel stond.