Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1814

Vaderlandsche Oranjeliederen. f :-5-8.
Overzigt van de naastvoorgaande Jaren, bij den aanvang van het Jaar 1814; door Jacobus Groeneveld, voorgelezen in de gewone Vergadering van het Genootschap in 's Gravenhage, onder de zijspreuk: Kunstliefde spaart geen Vlijt, als Voorzitter, op den 6 van Louwmaand, 1814. In 's Gravenhage, bij A. van Hoogstraten en Zoon. In gr. 8vo. 20 Bl. f :-6-:

Het eerste der aangekondigde stukjes, zonder naam van Schrijver of Drukker uitgegeven, hebben wij, naar we meenen, on-

[p. 315]

der de boeken, bij blussé uitgekomen, als het werk van den Hervormden Leeraar a. de koning aangetroffen. En gelijk wij zijn Eerw., na het lezen zijner uitgegevene twee Gelegenheids-leerredenen, voor dit werk bevoegd mogen achten, zoo is hetzelve wederkeerig zijns waardig. De stukjes zijn, over het geheel, allerliefst; schoon niet allen even zeer de houding van liedjes hebben, en anderen althans de opgave van eene zangwijze missen. Ook kan alles niet even fraai zijn, dit spreekt van zelve. Doch slechts zelden stieten wij op iets, dat ons met den goeden sinaak of de vereischten der dichtkunde strijdig scheen. Bij het verhaal der vlugt van de Franschen uit onze oorden terstond het beeld vindende van de gebroken vlerk des Adelaars, dachten wij slechts bij onszelven: Dat is toch jammer; daar hebben wij het ligt aan te wijten, dat het leelijke beest zijne klaauwen in deze en gene vesting nog zoo vast geslagen houdt! - In het bevallig liedje, de, hinderde ons terstond op het einde van den tweeden regel het platte hiet voor heet. Het is waar, de Dichters gebruiken vaak schijnbaar grootere vrijheden, om rijm en maat gemakkelijk te vinden. Wie hier te naauwe perken wil zetten, verlamt den waren dichtgeest. Maar platheid is een zeer kwade naam, en met de keurigheid van schoone kunst niet wel overeen te brengen. Wij verbeelden ons, zonder te weten op welken grond, dat de Heer a. de koning nog in jeugdigen leeftijd verkeert. Hij zal ons dan de aanwijzing dezer kleinigheden - als tot groote en algemeene leering kunnende strekken - wel ten beste willen afnemen.

Zie hier een paar coupletjes van het lied, Vaderlandsliefde getiteld, ten staal:

Ons hart vereert tot in den dood

Den Nederlandschen' grond,

Daar de eerste traan ons oog ontvloot,

Daar onze wieg eens stond;

Den grond, door onzer Vaadren moed

Geschapen en bevrijd,

Doortrokken met hun edel bloed,

Zij heel ons hart gewijd!

Alom nog, waar wij de oogen slaan,

Zien wij, met eedle pracht,

Gedenkzuil bij gedenkzuil staan

Van 't groote Voorgeslacht.

[p. 316]

 

Wij zien het, en, op dat gezigt,

 

Denkt heel ons bart en ziel:

 

‘Wat zijn we aan 't Vaderland verpligt

 

Dat ons te beurte viel!’

Aan No. 2 willen wij alle dichterlijke waarde geenszins ontzeggen, maar toch den Heer Voorzitter op deze en gene plaatsen verwijzen, die de tegenwoordige kieschheid in het dichtkundige welligt zal wraken. Op bl. 8 lezen wij van een' stalen nek, zonder regt te begrijpen, wat een heerscher (wel zijn slaaf) met den nek heeft uit te voeren, ten zij misschien ter aanduiding der onbeschaamde vermetelheid. Op bl. 9 wordt de Hollandsche Maagd aardig genoemd. Luidt dat niet wat heel aardig? De Dichters leven trouwens in dezen tijd al raar met die eerwaardige Dame; zoodat wij waarlijk haast niet weten, of ze nog leeft, en maagd, ook van harte maagd is, of niet. In het laatste geval zou het misschien maar best zijn, haar, te gelijk met de veelhoofdige regering, stilletjes van het tooneel te laten gaan. Naar luid van een volgend couplet, is hare oude woonstede, de Hollandsche Tuin, almede deerlijk gehavend. Zie hier hetzelve:

De Hof lag achteloos vergeten,

Door 't morsig varken omgewroet,

Zijn heining was omver gesmeten! -

Wat groeide alleen in overvloed?

Brandnetels, klitten, paddestoelen,
Waar tusschen slang en adder woelen,

Wier doodsvenijn ligt iemand trof,

Bij scherpe distels, doornestruiken,
Met prijen, uijen, ver te ruiken,

Ziet daar de vrucht in heuren Hof.

Wat wonder, dat er de Leeuw dan ook niet best afkwam?

De Leeuw lag in een hoek verscholen,

Men vond hem, sloeg hem bijna dood;

Zijn Jongen kropen in de holen

Van schrik, in deezen bangen nood!

Wij zouden ons bestek te buiten gaan, door meerdere plaatsen aan te wijzen, die ons toeschijnen den regt gekuischten smaak niet te kunnen behagen. Daarentegen erkennen wij volgaarne den goeden vaderlandschen geest, in dit stuk heerschende. Het Genootschap spare slechts geen vlijt, ter zuivering en volmaking!