Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1814

De Ridder van de Waarheid, door A.F.E. Langbein. II Deelen. Te Leeuwarden, bij Steenbergen van Goor. 1813. In gr. 8vo. Te zamen 440 Bl. f 4-16-:

Willem, nog zeer jong, werd bij zekere gelegenheid van zijnen vader, door middel van eene karwats, het liegen zoo gevoelig afgeleerd, dat het hem geheel zijn leven niet uit de gedachten ging. ‘Ik heb hem tot Ridder van de Waarheid geslagen,’ was de naïve uitdrukking van den ouden, en willem deed eer aan dien ridderslag; hoewel hij in gevorderden leeftijd, door eenen gelukkigen zamenloop, inderdaad niet slechts de rondborstige en brave, maar wezenlijk ook de, bij alle zijne vrijmoedigheid, zeer beschaafde man werd, die opregtheid en onbeschoftheid zeer wel wist te onderscheiden. Dit was bij den ouden Heer zoo het geval niet; want deze hield zich geregtigd, ieder vlakuit de waarheid, zoo als hij meende, en dit doorgaans op de lompste en beleedigendste wijze, te zeggen. Obsequium amicos, veritas odium parit; en de beschaafde levensmanier (hoewel men dezelve overdrijft) is echter inderdaad een gouden toom, die de menschen belet voor elkander onverdragelijk te worden. Wij kunnen het daarom zoo geheel onverstandig niet vinden van het voornaamste Regeringslid in het stedeke Rockenwitz, dat hij den uitnoodigingsbrief tot de Broederschap van de Waarheid, die men aldaar oprigtte, met dit schriftelijk antwoord

[p. 224]

terug zond; ‘Ik, pieter mohn, ben regerend Burgemeester, en laat mij door niemand de waarheid zeggen.’ Voor het minst bespaarde hij zich vele moeijelijkheid door deze rondborstige weigering; want het ging in dat stedeke al wonderlijk toe, en bij den eersten broeder- en zusterlijken maaltijd van de waarheidlievende Broederschap was het: Griet, jij hebt een veel grooter stuk vleesch op je bord, dan ik! - Trui, jij tast altijd naar de lekkerste beetjes! - Dirk, als jij zoo drok voor je zelve inschenkt, dan krijgen wij niets! - Jij Willem, daar ginder, dat snuiven over tafel mogt je wel laten, dat is satansch viesch! - dit was, zeggen wij, maar een begin van de pret; op nog vrij onwelvoegelijker manier werd de waarheid gehuldigd. De gouden middelweg zal wel de voorname moraal van dit werk zijn, hetwelk de Lezer voelt, dat in eenen grappigen trant geschreven is; hoewel het grappige, in ons oog, niet overal even zeer is gelukt. Met dat al, wij zouden te weinig zeggen, indien wij den Roman over het geheel dragelijk noemden; hij is meer; van geest en luim niet ontbloot; en de held zoo wel, als menig ander karakter, intresseert genoeg. Natuurlijk heeft willem spoedig een liefje, des schoolmeesters dochter, zeer, echter, tegen het genoegen van den waarheidlievenden vader en de edele vrouwe moeder; na vele en moeijelijke beletselen standvastig en gelukkig te hebben doorgeworsteld, wordt het lieve paar toch vereenigd, en, na den reeds met goedkeuring der ouden bepaalden bruiloftsdag, wordt het genoegen van Mama verhoogd door de ontdekking, dat het Bruidje inderdaad - wie had dit kunnen denken! - eene Freule is. Vele tusschenbedrijven, in verband met de hoofdgeschiedenis, geven afwisseling aan het verhaal; en dat met den Graeculus homo, en de vergriekschte Dame en hare dochter, hoe overdreven het zij, vervrolijkte ons. Nu en dan roert ons de Schrijver ook. De Roman is onderhoudend en schadeloos.