Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1814

Echte berigten, officieele stukken en bulletins, bevattende de correspondentie, manifesten, proelamatiën en aanspraken, betrekkelijk de veldtogten der geallieerde Mogendheden tegen de Franschen in Spanje en Duitschland. Uit het Engelsch. No. I en II. Te Amsterdam, bij E. Maaskamp. In gr. 8vo. Te zamen 130 Bl. f 1-2-:

‘Zoo lang het geweld heerschte over regt en vrijheid, kon men alleen den toon hooren van den drijver: nu het juk verbroken is en de kluisters zijn geslaakt, kan men rondzien naar waarheid, van waar zij verkondigd wordt. Wij wisten niets van den krijg, dan uit de bulletins onzer overheerschers: thans doen zich die der Engelschen, Zweden, Duitschers en Russen door ons hooren, en wij bieden ze ter mededeeling aan van hetgeen hunne officieele stukken vermelden. Zoo zal de waarheid zegevieren over de leugen, en de grond der tegenwoordige omwenteling door ieders eigen oordeel kunnen worden gewaardeerd. - Noch de vertaalpen, noch de drukpers zullen rusten, tot dat alles in volle daglicht is gesteld.’

Met deze soort van voorrede wordt deze verzameling geopend, uit welke de staat van den oorlog, zoo in Spanje als Duitschland, is op te maken, van het voorjaar af tot in October l.l. toe, met behulp ook van zoodanige uitvoeriger staatsstukken, als het moeijelijk valt, althans in ééne courant, mede te deelen. Veel, echter, van hetgeen men hier aantreft, is thans ook reeds van

[p. 113]

elders bekend. De wezenlijke toedragt der vroegste gebeurtenissen, en de gelegenheid tot een meer aaneengeschakeld overzigt, vooral met betrekking tot Spanje, mogen wel het belangrijkste voordeel van deze onderneming zijn, die ons echter - wij moeten dit bekennen - eene aangename lectuur heeft verschaft. Het volgende min bekende stuk scheen ons toe der overneminge wel waardig te zijn.

Brief van Keizer alexander aan Mevrouw moreau.

Mevrouw! Toen het rampzalig ongeluk, hetwelk den Generaal moreau aan mijne zijde overkwam, mij beroofde van de kundigheden en de ondervinding van dezen grooten man, voedde ik de hoop, dat men door alle mogelijke zorgvuldigheden in staat zou zijn, hem te behouden voor zijne familie en mijne vriendschap. De Voorzienigheid heeft het anders beschikt. Hij is gestorven, zoo als hij geleefd heeft, in de volle kracht van eenen sterken en standvastigen geest. Er is slechts één troost voor groote smarten des levens: de deelneming van anderen. In Rusland, Mevrouw, zult gij vooral deze gevoelens vinden; en indien het u voege, aldaar uw verblijf te vestigen, zoo zal ik alle middelen zoeken, om het leven te veraangenamen van eene persoon, wier troost en steun te zijn ik mij tot eenen heiligen pligt stelle. Ik bidde u, Mevrouw, daarop onherroepelijk te rekenen, mij geene omstandigheid onbekend te laten, waarin ik u van eenig nut zou kunnen zijn, en altijd onmiddellijk aan mij te schrijven. Uwe wenschen te voorkomen, zal voor mij een genoegen zijn. De vriendschap, die ik aan uwen echtgenoot had gewijd, gaat verder dan het graf, en ik bezit geen ander middel om mij daarvan te kwijten, ten minste voor een gedeelte, jegens hem, dan door hetgeen ik in staat zal zijn te doen, om het welzijn van zijne familie te verzekeren. Ontvang, Mevrouw, in uwe treurige en smartelijke omstandigheden deze betuigingen en de verzekering tevens van alle mijne genegenheden.

(Geteekend)

alexander.

Töplitz, den 6den

September, 1813.

[p. 114]

Dit nog. Met uitstekend genoegen hebben wij gezien, dat de lof, voor eenigen tijd aan onzen jongen Vorst, over zijn gedrag in den Spaanschen krijg, toegezwaaid, in deze berigten, al vroeger en bij herhaling, met den meesten nadruk voorkomt. Een vrolijk uitzigt te meer op den aanbrekenden dag van volkomene verlossing.