Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1814

Anecdoten, Karaktertrekken en Verhalen van merkwaardige Gebeurtenissen, in den Oorlog van 1813 en 1814. N^o. I. In gr. 8vo. 32 Bl. f :-5-8
Verzameling van echte Stukken wegens den Afstand van den gewijden Troon van Frankrijk. In gr. 8vo. 16 Bl. f :-4-:
Merkwaardige Levensbeschrijving van den voormaligen Franschen Generaal Van Damme, enz. In gr. 8vo. 16 Bl. f :-4-:
Oproeping tot Landstorm en Landweer, met ontvouwing van het nut en voordeel en de gelukkige uitzigten voor de toekomst. In gr. 8vo. 16 Bl. f :-2-:
Blik in de Toekomst. Bijlage tot het voorgaande. Met het Reglement van algemeene Wapening. In gr. 8vo. 24 Bl. f :-3-:

[p. 93]

Het Raadsel onzes Tijds, door A. von Kotzebue. In gr. 8vo. 8 Bl. f :-3-:
Ode aan Napoleon, Keizer der Franschen, door A. von Kotzebue. In gr. 8vo. 16 Bl. f :-5-8
De Stroomgod Niemen, en nog Iemand. Vreugdespel met zang en dans, door A. von Kotzebue. In kl. 8vo. 16 Bl. f :-5-8
De twee Duivels. Treurig Kluchtspel, door A. von Kotzebue. In kl. 8vo. 24 Bl. f :-5-8
Afgelegd Bezoek van Napoleon in eene Herberg op den Landweg naar Mentz. Tooneelspel. In kl. 8vo. 24 Bl. f :-5-8
Hulpboekje om de Russen en Kozakken goed te verstaan. In 12mo. 52 Bl. f :-4-:
Zak-Dictionnaire voor Hollanders, om zonder Meester de Russische Taal te verstaan. In 12mo. 40 Bl. f :-4-:
Hollandsch en Hoogduitsch Woordenboekje. In 12mo. 52 Bl. f :-4-: Allen gedrukt te Amsterdam, bij E. Maaskamp.

Na de herlevende Vrijheid der Drukpers in ons Vaderland, was het zeer eigenaardig te verwachten, dat zij haar langdurig stilzwijgen dubbel zoude vergoeden door een aantal voortbrengselen, op tijd en omstandigheden toepasselijk, en vooral die, welken eene uitermate gestrenge Politie, wier willekeur nog verzwaard werd door harer waardige handlangers, te eenemale had onderdrukt. Dit was bijzonderlijk het geval met de Schriften van den vindingrijken en moedigen kotzebue, wiens vernuft, in volkomenen strijd met Frankrijks Staatkunde, zoo dikwerf ijverde, om hare inzigten te wederstreven, en wiens stoute taal inderdaad zoo nadrukkelijk heeft medegewerkt, om den geest der gansche Duitsche Natie tot éénen heldhaftigen tegenstand aan te vuren. Van de meesten der dertien alhier aangekondigde Geschriften mag hij de zamensteller genoemd worden. Een kort verslag zal dienen, om onze Lezers met derzelver inhoud bekend te maken.

No. 1 is zeer belangrijk wegens den inhoud zijner staatsbeschouwingen en karakterbeschrijvingen van groote Mannen, die, op het tegenwoordige tooneel des Oorlogs, door hunne kunde,

[p. 94]

heldendeugd en vaderlandsliefde uitmunten. Van dien aard is het overzigt van den Veldtogt van 1813, van het gewezene Rijnverbond, de beöordeeling van moreau, Lord wellington, den erfprins van oranje, den Hoogleeraar krug, den voormaligen koning van holland, de tooneelen van Leipzig, Dresden, enz. Dit plan behaagt ons zeer, en wordt het, bij voortduring, in eenen zoo edelen, vaderlandschen geest geschreven, dan vleijen wij ons, dat dit Geschrift bij het Publiek, naar verdienste, een zeer gunstig onthaal zal vinden.

No. 2 is allezins belangrijk door de mededeeling der Verklaringen van lodewijk XVIII, en verdere Prinsen van Koninklijken bloede, wegens hunne voortdurende aanspraak op den Franschen Troon, tot welks afstand bonaparte den genoemden Vorst, in den jare 1804, door allerlei middelen van overreding en bedreiging, heeft willen dringen. Met een bijzonder deelnemend gevoel vernemen wij den onkreukbaren moed, dien de Koning en de Fransche Prinsen te dier gelegenheid, te midden van hevigen rampspoed, hebben aan den dag gelegd. De twijfel wegens de echtheid dezer stukken wordt, in den tegenwoordigen tijd, na het onlangs gebeurde te Frankfort, volkomen opgeheven, en ook Frankrijk zal, hoogstwaarschijnlijk, ten behoeve des algemeenen Vredes van Europa, zijne oude Familie-betrekkingen hernemen.

No. 3 behelst eenige berigten wegens den Franschen Generaal van dam, van Kassel geboortig, die, om onkenbaar te zijn, zijnen naam met dien van van damme verwisseld heeft. Hij was, van den aanvang zijner loopbaan tot op derzelver voleinding, berucht door zijne wandaden, welke dan ook alhier worden opgegeven, te gelijk met zijne gevangenneming door de Russen op 30 Augustus en zijne overvoering naar Moskow en Siberië. - Eene Indaging van zekeren Kasselschen Kantoorbedienden, onder den naam van hieronymus bekend, en tevens door allerlei schanddaden berucht, is hierbij gevoegd. Van welke monsters heeft zich de Fransche Staatkunde niet bediend, om haar heilloos doel te treffen!

No. 4 en 5 verdienen de bijzonderste opmerking door hunne regt vaderlandsche bedoeling tot oproeping van alle Natiën, om tegen Frankrijk de wapens aan te gorden. In beide stukken herkennen wij min of meer de pen van kotzebue, tot de Duitschers sprekende, doch door den uitgever ook tot ons Nederland gerigt. Het belang der algemeene wapening wordt

[p. 95]

daarin van alle zijden beschouwd en aangedrongen. De Recensent verlangt ze in handen van elk Nederlander, opdat ieder zijnen pligt leere schatten, ter voldoeninge aan de edelste inzigten van onzen Nederlandschen Souverein. Van daar zouden wij gaarne zien, dat beide stukken in kleiner formaat en op slechter papier gedrukt wierden, om des te gemakkelijker, ook onder de mindere Standen, in algemeenen omloop te komen. Wat toch, Nederlanders! zou uw lot zijn, wanneer Frankrijk, in uwe lafhartigheid, zijne krachten hernam? Van den eersten tot den laatsten waart gij allen verloren. Uw Land zou een puinhoop zijn. Gij allen zoudt, in het lijden van honger en pest, naar den dood verlangen. Te wapen dus, Nederlanders! uwe eer, uw behoud, uw leven gebieden het u!

No. 6 en 7, tot napoleon gerigt, zijn geheel gesteld in den sedert jaren bekenden geest van kotzebue, die zich nimmer met de Fransche Staatkunde konde verzoenen. Zij schetsen den onverwachten ommekeer van zaken met allen nadruk, en dringen al mede aan tot algemeenen wederstand. De kundige Vertaler is niet ongelukkig in zijnen arbeid geslaagd; zoodat ook de dichterlijke waarde dezelven beveelt.

No. 8, 9 en 10 zijn in denzelfden trant geschreven, als de laatstvorige, maar zijn bestemd en geschikt, om, te midden van den hoogen ernst, dien de tegenwoordige tijd gebiedt, het gemoed door contrasterende voorstellingen te vervrolijken. Over het geheel genomen, zijn de stukjes, hoewel juist niet heel fijn of kiesch bewerkt, niet ontbloot van vinding en vernuft. Het is eene dikwerf herhaalde aanmerking, dat eene wel aangebragte en volgehoudene scherts dikwerf meer vermag, dan diepe ernst. Dat zij dan aan dit oogmerk voldoen, en dat het Nederlandsch Tooneel zich niet afkeerig toone, om deze scherts, bij gebrek van betere oorspronkelijke, tot aanvulling van Nastukjes te bezigen!

No. 11, 12 en 13 waren reeds, zoo wij meenen, in den beginne van Wintermaand 1813 uitgegeven, en voldeden vrij wel aan de behoefte van den dag, om de Kozakken, Russen en Duitschers, bij hunne inrukking in dit Land, eenigermate te kunnen verstaan. Het is toch bij ondervinding gebleken, dat de meeste onaangenaamheden, bij de inkwartiering dier vreemde Troepen, uit het gebrek zijn voortgesproten, om elkander wel te verstaan. Deze boekjes komen alzoo dit gebrek eenigzins te hulp, en zij zouden nog meer voldoen, wanneer zij, even als No. 12, alphabetisch waren gesteld geworden.