Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1814

Lierzang, bij de komst van Z.D. Hoogheid Willem Fredrik George Lodewijk, Erfprins van Oranje, in Amsterdam. Uitgesproken op het Amsterdamsch Tooneel. Door M. Westerman. Te Amsterdam, bij J.G. Rohloff. In gr. 8vo. 6 Bl. f :-4-:
Aan Nederland, bij de afschudding van het Fransche Juk. Door C. de Koning, Leend. z. Te Haarlem, bij F. Bohn. 1813. In gr. 8vo. 8 Bl. f :-3-:
Lierzang aan mijne Stad- en Landgenooten, bij de gelukkige Herstelling van Nederland. Door J.J. van Weezelenburg. Te Amsterdam, bij J.A. Meyboom. In gr. 8vo. 9 Bl. f :-5-8
Wapenkreet voor Neêrlands Volk. Te Amsterdam, bij G. van Dijk. 1813. In gr. 8vo. 15 Bl. f :-4-:
Vloek en Schande. Gevolgd van Redding, gadeloze Blijdschap, en Ontwaking der Vaderlandsche Heldenmoed. Mitsgaders Hulde aan God! en Heil-voorspelling van Overwinning, en bestendige Zegen. Lierzang. Toegewijd aan Zijne Ko-

[p. 90]

ninglijke Hoogheid, Willem Fredrik, Prinse van Oranje en Nassau, souverein Vorst der Vereenigde Nederlanden, enz. enz. enz. Door W.P. Turnbull de Mikker. Te Amsterdam, bij Doorman en Comp. 1813. In gr. 8vo. 10 Bl. f :-3-:

Hetgeen wij voorspeld hebben, gebeurt al dadelijk; de malsche regen der verlossing doet overal de vruchten van den dichtgeest welig outspruiten. Hetgeen echter, bij zulke omstandigheden, altijd gebeurt, heeft nu ook plaats; het onkruid komt met het goede zaad te gelijk aan den dag. Os liever - want, schoon er ook in de natuur geen eigenlijk onkruid bestaat, de vaderlandsche vreugde brengt het toch nog minder voort - menige plant schiet te welig en te spoedig op, om hare volle kracht te bezitten.

No. 1 is een stukje, den bevalligen, en op zijn' tijd niet min krachtigen, Dichter volkomen waardig. Zonder overdreven vleijerij, zonder nutteloozen omhaal, bezingt het den jeugdigen Held op eene waardige en gepaste wijze, en ademt overal die warme vaderlandsliefde, welke den braven westerman in menig produkt van den dag zoo uitnemend kenmerkt.

No. 2 is van eenen man, als beöefenaar der vaderlandsche oudheid, en reeds daarom als warm liefhebber des vaderlands, meer, dan wel als Dichter bekend. Het stukje, echter, verdient lof. Zie hier, ter proeve, het eerste couplet:

Waakt op en doet een lofzang hooren,

Ontspant den langverdrukten geest;

Want de eeuw der vad'ren is herboren

En Neêrland viert een jubel-feest.

Ziet, ziet de zegestanders planten,
't Krioelt en woelt aan alle kanten,

't Is alles werking en gevoel;

't Is alles blijdschap en verrukking,
En wraak en dood aan d' onderdrukking,

't Streeft alles naar het zelfde doel.

No. 3 heeft veel goeds, maar is niet overal even hecht en even gekuischt. Het volgende, ten minste, zal wel, om in het straks genoemde beeld te blijven, tot de waterloten moeten geteld worden:

[p. 91]

 

Gelijk een ooilam zacht en teeder

 

Laagt gij hem (den Dwingeland) in uw schoot ter neder,

 

Verleid door nooitgemeenden lach;

 

De schapenvacht, hem afgevallen,

 

Legt nu, ten duidelijkste aan allen,

 

Zijn schelmsch karakter aan den dag.

Bij het overnemen van vreemde, inzonderheid bijbelsche, Oostersche beelden, wordt steeds veel voorzigtigheid gevorderd. Gewoonte mag het wel nergens zijn, om ooilammen in zijnen schoot te koesteren. Lagchen ziet men die lieve beestjes althans niet. En dezelven, ook bij zoo naauwe kennis, met wolven te verwisselen, dat is wat heel sterk!

Gij, uit zoo'n Heldenbloed gesproten, - dit deugt mede niet veel.

No. 4 is ten minste zeer wel gemeend. Behalve een vers, of lierzang, bevat het eene Korte schets der wreedheden, door de Franschen te Zwammerdam gepleegd in het jaar 1672, en ten slotte van het eerste nog een achtregelig versje aan onzen Souverein. Alles strekt ter aanmoediging om zich te wapenen en onder de banieren voor Vaderland en Oranje te scharen. Het is te hopen, dat zoo vele wapenkreten meer een gevolg van inwendige, dan wel van uitwendige, behoefte zijn; meer uit de volheid des harte, dan uit de ledigheid van werfhuizen enz. voortspruiten. Voor vernieuwde partijschap hebben wij wel eens gevreesd; voor onverschilligheid omtrent de verlossing van het Fransche juk, en ijver om hetzelve geheel te helpen vermorzelen, nimmer. Hemel! wat waren wij voor verachtelijken, indien we nu niet liever vrijwillig goed en bloed voor het vaderland opzetteden, dan voorheen, en misschien nog eens weer, gedwongen onze beste jongelingschap, onze schatten en onze voorregten te laten wegslepen, uitzuigen en vertreden, om onze eigen en Europa's gruwzame onderdrukking te helpen schragen? Wat waren wij in het oog der edele bondgenooten, wier ijvervuur, onder Gods zegen, het vreesselijk gevaarte der tirannij heeft verteerd; in het oog van alle braven en van onszelven, wanneer we eenmaal wederom gekneveld en vertrapt daarlagen? En de rijke, en de herlevende handelaar, en de gelukkig ontkomene, en zoo velen, die nu weer hope hebben, dat zij hunne uitgeteerde

[p. 92]

huisgezinnen als voorheen het zoete brood der nijverheid zullen kunnen doen eten, zouden hart en hand en schatkist gesloten houden? zouden slechts met gewaand eigenbelang en eigen veiligheid te rade gaan? - Neen, God beware ons voor eene schande, welke de verkrachte Hollandsche Maagd eerst tot eene gemeene h...., tot eene uitsluiting en uitvaagsel der volken zou vernederen, die dan ook het lot van zulk eene ellendige verdiende!

Voor het overige is de Dichter juist geen tyrtaeus, noch ook een westerman. Het kleine tusschenstukje heeft ons wel het meest behaagd, en doen denken, dat zijne lier voor vreedzamer onderwerpen misschien beter zou gestemd zijn. Het prozaïsche gedeelte is zeker verschrikkelijk genoeg, misschien nog erger dan de bekende oude Fransche Tirannij. Jammer, dat de bronnen van dit verhaal niet aangewezen worden. De een en ander zal nu ligt denken: het is zoo lang geleden; wie weet of het waar is? Enfin, wij kennen de broêrs bij ondervinding genoeg, om van ganscher harte te wenschen, en, zijn we wijs, van ganscher harte te werken, ten einde nooit weer met zulk verschrikkelijk familiebezoek vereerd te worden!

No. 5 is uit den langen titel, inzonderheid met de weinige bladzijden vergeleken, genoegzaam te kennen. Ex ungue leonem! of liever: ex latratu canem!