Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1814

[p. 49]

Boekbeschouwing.

Sermons de seu Mr. Pierre Daniel Huet, Pasteur de l'Eglise Wallonne d'Amsterdam. A Amsterdam, chez J.A. Sluyter. 1813. 8vo. f 2-10-:

Het zoude inderdaad eene zeer leerrijke beschouwing zijn, wanneer iemand, des bevoegd, zich verledigde tot het opmaken van een oordeelkundig overzigt van de verandering, welke de predikwijze, ook bijde Waalsche Gemeenten in ons Vaderland, sedert de Hervorming achtereenvolgens heeft ondergaan, en welken invloed die onderscheidene wijziging gehad hebbe op den prediktrant ook in de Nederduitsche Gemeenten dezer Landen. Schaarscher wel, dan bij deze laatstgenoemden, werden er bij de Waalsche Gemeenten kerkelijke Redevoeringen uitgegeven; genoeg echter, om, vooral bij aanvulling door hetgeen men van elders weet, eene zoodanige beschouwing, als wij op het oog hadden, te leveren.

Intusschen willen wij niet langer zuimen, om de kerkelijke Leerredenen van den overledenen Amsterdamschen Waalschen Leeraar p.d. huet aan het publiek nader te doen kennen, en van wege de welverdiende achting, waarmede 's mans nagedachtenis is versierd, en om de wezenlijke verdiensten van zijne nagelatene Leerredenen zelve. Het is toch algemeen bekend, dat de Weleerw. huet, zoo als Proponent te Rotterdam, als in de onderscheidene Gemeenten van Harderwijk, Haarlem en Amsterdam, om zijne begaafdheden en om zijne godsvrucht, met regt hooggeschat wierd, terwijl zijne nagedachtenis daar en elders, waar hij bekend was, in zegening blijft.

Het kon daarom niet anders dan aangenaam wezen, eenige Leerredenen van den zaligen huet in druk te zien verschijnen. Het herders- en leeraarsambt is in dit geslacht

[p. 50]

als erfelijk, en de laatst overledene heeft den roem van hetzelve deftig staande gehouden. Immers hij was een man van een zeer gezond en scherp oordeel, van een kloek verstand, en hij paarde bij zijne verkregene kundigheden de uitnemende gave, om dezelve met veel duidelijkheid, bondigheid en nadruk mede te deelen. Zijne uiterlijke voordragt was ongemeen ernstig, gepast en hartelijk. De innigste overtuiging van de waarheid en goddelijkheid der Evangelieleer bezielde zijne redevoeringen. Hij was het leerstelsel zijns Kerkgenootschaps welmeenend toegedaan, doch met alle redelijkheid en verdraagzaamheid. In het openleggen der verkeerdheden onzer eeuwe was hij bijzonder getrouw, en, gelijk hij geen oogendienaar was, stond hij, voor hetgeen hem waar en regt voorkwam, met onbezweken volharding pal; even daardoor misschien somwijlen minder toegeeflijkheid en inschikkelijkheid aan den dag leggende, dan aan een minder ernstig en stevig karakter welligt eigen zouden geweest zijn. Hoe dit zij, hij was een eerlijk man, een regtschapen burger, en een godvruchtig Christen.

Deze hoedanigheden ziet men dan ook overal in de Leerredenen, die wij voor ons hebben, doorstralen. Dezelve maken eenen enkelen bundel uit, en zijn twaalf in getal. Uit de bloote inzage van tekst en thema blijkt reeds, dat de Leerredenen, welke het publiek uit den voorraad, die voorhanden was, ontvangt, meestal ten onderwerp hebben zulke stoffen, die of zijdelings, of meer regtstreeks, het betoog, of de verdediging, of de aanprijzing van den Christelijken Godsdienst bedoelen. Zoo wordt in de eerste Leerrede de Christen-leeraar aanbevolen van wege de voortreffelijkheid der leere, die hij verkondigt; en voor eene Intreêrede, uitgesproken te Amsterdam den 13 December 1795, was deze stof ook uitstekend geschikt. Verder vidt men in de tweede Leerrede, uitgesproken in 's Hage, ter opening van de Waalsche Synode, naar aanleiding van den voorgeschrevenen tekst, (2 Tim. IV:1-5) de verpligting aangedrongen, die op iederen Leeraar van den Godsdienst rust, om met alle mogelijke zorg de afdwalingen der Chris-

[p. 51]

tenen te gemoet te komen. Zoo schetst de vierde Leerrede de zegepraal der goddelijke wijsheid over de menschelijke, door de kracht van het Evangelie. Zoo worden in de vijfde en zesde Leerrede de trapswijze voortgangen der goddelijke openbaringen voorgesteld, en derzelver oorzaken ontvouwd. Zoo wordt in de achtste Leerrede de opwekking van Dorkas krachtig bewezen, en mannelijk verdedigd; terwijl in de volgende de hardnekkige tegenstand van hen, die de goddelijke zending van Jezus Christus, in weerwil van zijne wonderdadige werken, miskennen, nadrukkelijk wordt ten toon gesteld, en in de tiende met veel menschenkennis en scherpzinnigheid wordt aangewezen, hoe na ongeloof en bijgeloof aan elkander grenzen, waartoe de merkwaardige aanspraak van den Zaligmaker aan zijne tijdgenooten, vermeld in het Evangelie van Joannes, H. IX:30, wordt ten gronde gelegd. Voorts vindt men twee historische en twee zedekundige onderwerpen in de overige Leerredenen behandeld; als de wegneming ven Henoch, en de glans van het gelaat van Stephanus: de voordeelen van eene opregte deelneming aan het avondmaal, en de even groote verpligting tot en nuttigheid van gebed en dankzegging, in alle omstandigheden van het leven.

Deze laatste Leerrede ontleent eene bijzondere belangrijkheid uit de omstandigheden, onder welke zij is opgesteld. 's Mans echtgenoote lag te dien tijde zeer gevaarlijk ziek, en het hart van den niet minder getrouwen man als teederminnenden vader was deerlijk beklemd. Onder alle de aandoeningen van zoodanig een tijdstip vond de godvruchtige Leeraar troost en kracht in het overwegen en bewerken dier stof, zoo gepast als nuttig voor hemzelven en voor anderen; doch hij werd in dezen arbeid gestoord door eenen hevigen aanval van de ziekte, die aan zijn nuttig leven, op den 13den Augustus 1810, een einde maakte. De Brielsche Leeraar, des overledenen waardige Broeder, de verzamelaar dezer Leerredenen, vond zich door het ongemeene en aandoenlijke dezer bijzonderheid genoopt, om de onvoltooide Leerrede af te maken, en dezelve, als het laatste

[p. 52]

werk des vereeuwigden Broeders, aan zijne Gemeente en Vrienden mede te deelen; en het komt ons voor, dat hij in deze moeijelijke taak, welke zijn hart en verstand evenveel eer aandoet als zijne bekwaamheid, gelukkig is geslaagd.

Wij zouden verlegen zijn, welke Leerrede als eene proeve nader te doen kennen. Zij hebben alle hare wezenlijke verdiensten. Zij zijn schriftmatig, duidelijk, door en door bewerkt, met veel vlijt en naauwkeurigheid opgesteld, bondig en stichtelijk. De stijl is zuiver, beknopt, gekuischt en krachtig: zoodat deze Leerredenen onder de beste, die in onzen tijd bij de Waalsche Gemeenten zijn uitgegeven, mogen worden gerangschikt. Wij wenschen, dat zij veel mogen gelezen worden, en tot uitgebreide stichting verstrekken voor allen, die op Godsdienst en Deugd prijs stellen.