Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1813

Bijzonderheden, rakende een klooster van geestelijken van de orde De la Trappe, in Engeland gevestigd.

Meer dan eens heeft de aandacht van het algemeen zich bepaald bij Kloostergestichten, ingevolge der Fransche Omwenteling, naar verscheiden landen verplaatst. Niet onaangenaam zal het, veelligt, onzen Lezeren zijn, een beknopt verhaal hier te vinden van een bezoek, gedurende den jongstvoorgaanden zomer (des jaars 1812) afgelegd in een Klooster van Monniken van de Orde de la Trappe, gesticht niet verre van Lulworth-Castle, een landgoed van den Heere weld.

In het begin van Julij des gemelden jaars vertrok ik, (zoo spreekt de bezoeker) 's morgens ten acht ure, van Dorchester, in gezelschap van twee personen, van welke de een, eenigen tijd verleden, het Klooster had bezocht, en zich gereedelijk aanbood, onze gids te zijn. Na eenen weg van ongeveer elf (Engelsche) mijlen, over duinen, met kudden schapen bedekt, sloegen wij regts af, naar eene kleine vlakte, geheel met geboomte beplant. Aan het einde dier vlakte stoot het oog, niet onbevallig, tegen het Engelsche Kanaal; midden in dat tafereel ontdekt men het Kasteel Lulworth, een Gothisch gebouw, bestaande uit vier ronde torens, door even zoo vele muren aaneengehecht. Naardien de vreemdelingen vrijheid hebben het Kasteel van binnen te bezien, klommen wij van het paard voor de hoofdpoort, ter wederzijden van welke Latijnsche opschriften staan, het eene van welke de dierbare verdraagzaamheid vermeldt, in den jare 1780 aan de Roomsch-Katholijken verleend, en het andere gewaagt van het

[p. 739]

bezoek, waarmede zijne Groot-Brittannische Majesteit, eenigen tijd verleden, Mijnheer weld vereerd heeft. Vervolgens door het voorvertrek gaande, kwamen wij in eene ruime en zeer wel verlichte zaal, aan welker einde een orgel staat, hetwelk bespeeld werd, zoo lang wij in dit gesticht vertoefden. Elk vertrek heeft een kabinet, loopende naar eene kamer in den naasten toren, dienende tot een slaapvertrek. De gezelschapzaal en de boekerij zijn ruim, en in een bevalligen smaak gemeubileerd. Op het plein staat eene prachtige Roomsch-Katholijke kapel, bestaande uit twee vakken en een koepel in het midden. Het hoofdaltaar is prachtig, en wordt door drie goede schilderstukken versierd.

Na het Kasteel bezien te hebben, deden wij eene wandeling in het veld, en leiden eene mijl wegs af, eer wij aan het Klooster kwamen. Het is een gesticht, van vrij geringe bouwstoffen gemaakt, en van eene zeer eenvoudige bouworde. De ommelanden vertoonen het beeld eener wezenlijke wildernis. De heuvels zijn kaal; de ooste-wind, over het Kanaal waaijende, neemt, al spoedig, de knoppen van alle boomen weg.

Aan de poort van het Klooster gescheld hebbende, werden wij door den Portier ontvangen. Hij droeg een mantel van dik en grof laken, aan welken een kap van dezelfde stoffe was verbonden, die van achter op zijne schouders hing en zijn gelaat liet zien; doch de andere Monniken, eveneens als de Portier gekleed, bedekten hun aangezigt met die kap, zoodat hunne oogen en neus naauwelijks konden gezien worden. Hunne kousen zijn van grof laken, en de schoenen van hout, met een zool, drie duimen dik. Na ons gevraagd te hebben, of wij vrouwen bij ons hadden, en hierop neen geantwoord hebbende, geleidde ons de Portier naar het eetvertrek; het is eene doorloopende zaal, welker muren slechts gewit zijn, gemeubileerd met eene ruwe tafel en twee of drie houten stoelen. Op de etenstafel stond een weinig soep en brood, het éénige voedsel, den Monniken geoorloofd. Het gezigt van de soep, ik moet het bekennen, maakte mij misselijk; het brood was volkomen zwart. Zoodanig is het gewone voedsel der gemeente; in den zomer wordt het tweemaal's daags, en in den winter slechts eenmaal toegediend. Het taselgereedschap bestaat uit een houten kom en lepel, en een grof aarden schotel voor elk.

[p. 740]

Vervolgens kwamen wij in eene soort van gezelschapzaal, alwaar wij een paar dozijn dweepachtige boeken vonden, sommigen in het Fransch, de overigen in het Latijn geschreven; dit was hunne geheele boekerij.

De kapel is net en eenvoudig zamengesteld; het altaar alleen is eenigzins versierd. Van daar gaande, gingen wij, door het Klooster, naar het kerkhof, zijnde niets anders dan een klein binnenplein, met kruiden en gras bedekt. Twee graven, reeds met lijken gevuld, zijn kennelijk aan twee houten kruisen; één graf ligt altijd open, om den eerststervenden te ontvangen. Onze leidsman verzekerde ons, dat ieder lid der gemeente hartelijk bad, de eerste te mogen wezen, die aldaar zou worden bijgezet; dit verwondert mij niet, wanneer ik hunner ellende gedachtig ben, en hoe diep de menschelijke natuur, binnen den omvang dezer muren, vernederd is! Nergens heb ik iets dergelijks gezien.

Nadat wij de vertrekken gelijksvloers bezien hadden, werden wij naar de eerste verdieping geleid, alwaar wij de slaapkamer vonden. Het is een lang en naauw vertrek, door één venster slechts verlicht, in den muur tegenover de deur. In deze zaal zijn vier- of vijf-en-twintig bedsteden, of liever cellen, door planken van elkander gescheiden. De geheele gemeente slaapt in deze cellen, op planken, alleenlijk met eene slechte deken bedekt. Alle nachten staan zij ter middernacht op, om God te gaan bidden; hierin zijn zij werkzaam tot vier ure, om, vervolgens, den tuin en het land te bewerken, of ander huisselijk werk te verrigten. Ten elf ure houden zij het middagmaal; ten zeven ure begeven zij zich ter rust.

Geen lid der gemeente, uitgezonderd den Portier, heeft vrijheid om te spreken, ten zij hij, van den Superieur, daartoe verlof bekomen hebbe; naauwelijks keken ons de Monniken aan, welke wij ontmoetten. Wanneer wij hen naderden, wendden zij het hoofd ter zijde, en maakten een kruis, zonder een woord te spreken. Verschrikkelijk is inderdaad de stilte dezer plaatse. Zeventien mannen en vijf jongelingen maken het tegenwoordige gezelschap uit, indien men dien naam moge geven aan eene vereeniging, welker ziel de ongezelligheid is.

De Heer weld heeft aan deze broederen het Klooster ten hunnen gebruike afgestaan, en eene boerderij, van genoegzame uitgestrektheid tot hun levensonderhoud. Hetgeen zij,

[p. 741]

van de opbrengst der boerderij, tot eigen onderhoud niet noodig hebben, verkoopen zij op de markten der naburige steden, alwaar zij, daarentegen, datgene koopen, hetwelk zij, in hunne huisselijke eenvoudigheid, behoeven.

De Portier, hoewel lid der gemeente, was vrij gespraakzaam. Hij klaagde inderdaad over den Superieur, die, hem twee jaren in eenen post latende voortgaan, welke door alle broeders beurtelings moest vervuld worden, zijne godsdienstige overdenkingen te lang stoorde; vurig verlangde hij, dezelve te hervatten, om er nimmer wederom van te worden afgetrokken. De verkeering met vreemdelingen, zeide hij, wekte in hem het herdenken op aan eene wereld, welke hij wilde vergeten. Niet weinig stond ik versteld, toen ik, bij het afscheidnemen, dezen man, die met zoo veel ijvers naar zijne scheiding van de wereld streefde, een blijk mijner erkentenisse voor zijne gedienstigheid aanbiedende, hem, met eene nederige zedigheid en nedergeslagene oogen, mij zijne morsige hand zag toereiken, terwijl hij met eene wellevende houding zeide: Zoo veel het u belieft, Mijnheer! - Eenige schellingen waren de schatting, van ons geheven, bij ons verlaten van dit akelig verblijf der onkunde en wanzindelijkheid. Ik verliet het, zuchtende van medelijden met het lot der genen, welken de ondeugd of de dwaasheid naar het Klooster de la Trappe voeren, om er voor wezenlijke of ingebeelde misdaden te boeten.