Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1813

[p. 667]

Onderzoek omtrent Raauwheid, Koking en Ziektescheiding, in den geest der Ouden; ten geleide eener nieuwe voorstelling der leere van de Ziektescheidingen en der Verplaatsingen, met betrekking tot de nieuwere geschiedenis der inzigten in dit onderwerp; van den Hoogleeraar A.F. Hecker, door F. van Der Breggen Cornz., Med. Doct. te Amsterdam. Aldaar, bij L. van Es. In gr. 8vo. 48 en 60 Bl. f 1-6-:

Dit stukje bevat twee Verhandelingen, waarvan de laatste, over de Ziektescheiding en Verplaatsing, reeds in de Bijdragen tot theor. en prakt. Geneeskunde, II. D. 2 St. voorkomt, en hier, zonder eenige merkbare verandering, is afgedrukt. De eerste loopt over de denkbeelden van raauwheid, koking en ziektescheiding, in den geest der Ouden, namelijk, als verschijnselen, die in den zieken toestand van het bewerktuigd gestel plaats hebben. Hoewel wij dezelve aan de pen van den ijverigen en kundigen van der breggen verschuldigd zijn, is hij echter ook hierin grootendeels het spoor van hecker gevolgd. Raauwheid beteekent dat tijdperk der kwaal, waarin dezelve bestendig verergert, zamengestelder wordt, en de werkingen des ligchaams het meest van den gezonden staat afwijken. Door koking verstaat hij den overgang van ziekte in gezondheid, de terugkeering tot het evenwigt. Door ziektescheiding, eindelijk, die hevige bewegingen en ontlastingen, welke er somtijds bij dien overgang plaats hebben. Vooral toont de Schrijver het gewigt aan der critische ontlastingen, derzelver wezenlijke betrekking tot de genezing, zijnde als die der oorzaak tot het gewrocht; daar hij het gevoelen der zulken bestrijdt, die deze ontlastingen altijd alleen als teekenen der genezing willen aangemerkt hebben. Dit alles wordt met genoegzame voorbeelden opgehelderd, en in 't

[p. 668]

bijzonder de gevallen naauwkeurig bepaald, waarin ware critische ontlastingen plaats hebben.

Schoon door dit stukje de leer der Ziektescheiding niet in een helderder daglicht gesteld wordt, vinden wij het echter zeer lezenswaardig, vooral in onze dagen, waarin weinigen zich tot de bronnen zelve begeven kunnen. Of het geheel in den geest der Ouden gesteld zij, is eene andere vraag. Vooreerst zoude men vooraf moeten bepalen, wie men hier door de Ouden verstaat? Is het hippocrates, uit wiens schriften men toch eigenlijk de leer der crises putten moet? dan twijfelen wij, of het hier gestelde wel zeer in dien geest zij. Het is alles te zeer beredeneerd, niet genoeg zuivere waarneming. - Raauwheid en koking wordt bij hippocrates ook meer bepaald van de uitwerpselen gebruikt, waarop hij zeer veel acht schijnt geslagen te hebben, en waarvan hij zich vooral bediende, als voorteekenen van verergering of genezing. Ik geloof niet, dat men in de schriften van den Coïschen Geneesheer de ontlastingen als oorzaken der genezing vindt aangemerkt. Zoo verre schijnt hij niet gegaan te zijn. Zijne werken zijn te praktisch; zij bepalen zich geheel tot de zuivere Geneeskunst, en hebben weinig gemeenschap met de natuurkundige beschouwing des menschelijken ligchaams in den gezonden of in den zieken staat.